Yer Elması Nedir?

Yer elması günümüzde sebze bitkisi olarak bilinir. Ancak çoğu insan yer elmasının meyve olduğunu zanneder. Yer elması diğer sebzeler gibi oldukça sağlıklıdır ve birçok yemekte de kullanılmaktadır. Tadına ilk baktığınızda damağınıza uygun gelmeyebilir. Yer elması oldukça şifalı bir bitkidir. Düzenli olarak tüketildiği zaman oldukça faydası görülen bir sebzedir. Yer elması bir kış sebzesidir. Dünyada 200 civarında yer elması çeşidi olduğu bilinir.

Tat olarak turpa benzerliği ile dikkat çeker.  Her ne kadar turpa benzese de tat olarak tamamen enginara benzemektedir. Yer elmasının yetiştirilme biçimi ise havuca benzer. Havuç gibi yer altında toprağın altında yetiştirilir. Bitki kısmı neredeyse bir buçuk metreyi bulmaktadır çiçek kısmı ise ayçiçeğine benzer.  Kalın kabuklu yapısı nedeniyle tıpkı kereviz gibi zor soyulan yiyecekler sınıfına girer. 

Yer elması dikildikten sonra 40 ila 50. hafta sonunda toplanmaya başlanır. Tıpkı patates ve havuç gibi toplanmaktadır. Görüntü olarak parlak ve sarı çiçekler açar.

Yer elması aslında yetiştirilme şekli olarak patatese ama görüntü olarak da turpa benzer. Yer elması satın alırken özellikle açık renk olanlar tercih edilmelidir. Açık renk olanlar hem daha taze hem de daha tatlı olacaktır.

Diğer bitkiler gibi şeker ve nişasta barındırmamaktadır. Bu özelliği ile şeker hastalarının tercihi olur.

Yer Elmasının Besin Değerleri Nedir?

Yer elması doğru tüketildiğinde içerisindeki besin maddeleri sayesinde hastalıklara karşı doğal bir koruyuculuk sağlar.100 gram yer elmasının içeriğindeki besin değerleri aşağıda listelenmiştir:

• Karbonhidrat (g):     17,44
• Protein (g):               2 
• Yağ (g):                    0,01
• Lif (g):                      1,6
• Kolesterol (mg):       0
• Sodyum (mg):          4
• Potasyum (mg):       429
• Kalsiyum (mg):        14
• Vitamin A (iu):          20
• Vitamin C (mg):        4
• Demir:                      3,4

Yer Elması Ne İşe Yarar?

Yer elması tüketildiği zaman cildi onarır, doğal bir canlılık ve parlaklık kazandırır ve vücudu daha genç gösterir. Yer elması ile kilo verme desteklenebilir. Çünkü kalorisi düşük bir sebzedir. Metabolizmayı hızlandırır.

Şeker oranı da düşük olduğu için kan şekerini dengeler. Romatizmaya karşı iyi gelir. Kanserin çeşitlerini önler. Solunum yolu ve göğüs hastalıkları riskini azaltır. Öksürüğü keser. Vücut direncini arttırır. Pankreas, böbrek hastalıkları ve safra kesesinin düzenli çalışmasına yardımcı olur. Emziren annelerin sütünün artırılmasına yardımcı olur.

 Yer Elmasının Faydaları Nedir?

Yer elması zengin içeriği ile birçok hastalığın gelişme riskini önler, şikayetlerinin azalmasına yardımcı olur. Bu faydalarının görülmesi için bazen direkt tüketilmesi bazen ise belirli kıvama getirilip bölgesel uygulanması gerekebilir. Yer elmasının faydaları aşağıda listelenmiştir:

• Sinir sistemini korur
• Bağışıklık sistemini güçlendirir
• Mide ağrılarını hafifletir
• Sindirim sistemini düzenler
• Halsizlik ve yorgunluğu azaltır
• Afrodizyak etkisi bulunur
• Yaşlanma etkilerini yavaşlatır
• Yaraların iyileşmesini hızlandırır
• Kan şekerini dengeler
• Kan basıncını düşürür
• Kolon kanserini önler
• Zararlı serbest radikalleri temizler
• Menopoz döneminde semptomları hafifletir

Sinir sistemini korur

Sinir sistemi, dışarıdan bilgiyi elde eden ve onu işleyen sistem olarak bilinir. Bu sisteme sahip olan tüm canlıların iç ve dış çevreyi algılamasını sağlar. Yer elması, stres etkisini azaltarak ve sakinleştirerek sinir sistemini korur, sağlıklı kalmasını sağlar. Yer elması magnezyum açısından zengin bir bitki olması sayesinde vücudun sinir sistemi, enerji metabolizması ve arınma kısmında görev alır. Magnezyum denge sağlayan önemli minerallerden biridir. Ayrıca yer elması başta tiamin olmak üzere pek çok B grubu vitaminini de bulundurur. Bu vitaminler sinir sistemine dosttur.

Bağışıklık sistemini güçlendirir

Bağışıklık sistemi, çeşitli hücre ve proteinlerin ortak çalışması ile vücudu mikroplara karşı koruyan bir savunma sistemidir. Yer elması; vücut direncini korumak geliştirmek için gereken mineral ve vitaminlere sahiptir. Özellikle yüksek oranda B ve C vitamini içermesinden ötürü bağışıklık sistemini güçlendirir. C ve B vitaminleri ile birlikte antioksidanlar sayesinde bağışıklığa iyi gelen yer elması, özellikle havaların soğuduğu, üst solunum yolu hastalıklarının arttığı kış aylarında bol bol tüketilmesi önerilir. 

Mide ağrılarını hafifletir

Mide ağrısı, karnın üst bölgesinde meydana gelen rahatsızlık hissidir. Yer elması mide ağrısı olanların ağrılarını azaltan bir sebzedir. Yer elması, tiamin olarak bilinen B1 vitamini de dahil olmak üzere birçok B vitaminini içerir. Tiamin, midedeki hidroklorik asit üretimine yardımcı olur. Hidroklorik asit eksikliği durumunda vücutta mide ağrısı sorunu gelişebilir. Bu nedenle yer elmasının tüketimi ile hidroklorik asit eksikliği azalır ve mide ağrısının hafiflemesini sağlar.

Sindirim sistemini düzenler

Sindirim sistemi, beslenmeyi sağlamak ve insanın gereksinim duyduğu enerji maddelerini uygun bir hale getirmeyi sağlayan sistemdir. Yer elması vitamin, mineral içeriğinin yanı sıra lif açısından da oldukça iyi bir kaynaktır. Bu nedenle kabızlık gibi sindirim sistemi problemi yaşayan kişilerin tüketmesi önerilen besinler arasında yer alır. Lif içeriği sayesinde bağırsak hareketlerini düzenler, sindirim sistemini koruyarak kabızlık, idrar sıkışması ya da kasık ağrısı gibi şikayetlerin azalmasına yardımcı olur. Yer elması bu özelliği ve bağışıklık sistemini destekleyici özelliği sayesinde bağırsak kanseri için de koruyucu etkisi vardır.

Halsizlik ve yorgunluğu azaltır

Yorgunluk, kişinin günlük işlerini yaparken kendini halsiz veya yetersiz hissetmesidir. Potasyum eksikliği durumunda vücutta kas güçsüzlüğü ve yorgunluk oluşur. Yer elması ise potasyum yönünden zengin bir sebzedir. Yorgunluk ve halsizlik gibi durumları azaltmak için potasyumdan zengin olan yer elmasının tüketimi önerilir.

Yer Elmasının Yan Etkileri Nedir?

Her besinde olduğu gibi yer elmasının da aşırı tüketimi bazı zararlara neden olabilir. Yer elmasının yan etkileri aşağıda listelenmiştir:

• Yer elmasının aşırı tüketiminin sonucunda ishal veya gaz problemi sorunları ortaya çıkabilir.
• Yer elması hassas bağırsak problemi olanlara pek tavsiye edilmez.
• Çiğ yer elması ilk kez tüketen kişide sindirim sistem aktivitesinde problemler yaşanabilir.
• Yer elması safra taşı üretimine neden olabilir.
• Yer elması safra kanalında tıkanmalara neden olabilir.
• Yer elması içeriğinde bulunan yüksek orandaki demir, magnezyum, çinko ve lif içermesi sebebiyle bunlara karşı alerjisi olanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Yer Elması Nasıl Kullanılır?

Yer elması; pişmiş veya çiğ olarak tüketilebilmektedir. Çoğunlukla zeytinyağlı yemeklerde kullanılır. Portakal ve mandalina gibi meyvelerle birlikte zeytinyağlı yer elması yemekleri yapılabilir. Bunun yanı sıra salatalarda da kullanılır, patates gibi haşlanarak püresi yapılır veya meyve gibi soyularak ve dilimlenerek de tüketilebilir. Kaynatılarak, haşlanmış bir biçimde yendiği gibi çiğ haline tuz dökülüp limon sıkılarak da tüketilebilir. Bunların haricinde çorbası da yapılan yer elması; süt, mercimek, tavuk, havuç veya soğan gibi malzemeler ile birlikte de kullanılabilir. Nohutlu yemeği ve salatası da yapılan yer elması, ince dilimler halinde fırınlanarak tüketilebilir.  Yer elması, suyu çıkarılıp içilmesi şeklinde de tüketilebilir.  Yer elmasının çiğ tadından hoşlanmayanlar, yer elması suyunu bir miktar portakal ya da limon katıp tüketebilirler.

Yer elmasının birkaç farklı şekilde hazırlanıp tüketilebilir:

Çiğ şekilde tüketilebilir. Patateslerin aksine, yer elması çiğ yenebilir. Rendelenmiş veya ince dilimlenmiş olarak hazırlanacak bir yeşil salataya eklenerek tüketilebilir. Haşlanarak tüketilebilir. Yer elmaları, 10 ila 15 dakika suda haşlanarak tüketilebilir. Fazla haşlandıklarında içerdikleri faydalı besinleri kaybedebileceklerinden fazla haşlanmamalıdır. Kızartılarak tüketilebilir.  Yer elması ince ince dilimlenerek altın rengi veya kahverengi olana kadar yağda kızartılabilir. Yer elması tıpkı patates gibi, haşlandıktan sonra ezilerek püre şeklinde tüketilebilir. Yer elması ızgara yapılabilir. Bunun için ince ince dilimlenir ve zeytinyağı sürülerek ızgarada pişirilebilir.

Yer elmasının faydalarından yararlanmak için tüketilebileceği gibi bazı sorunlar için bölgesel kullanımı da uygulanabilir. Örneğin hemoroitte kullanılabilir. Hemoroit, kişiye verdiği ağrı sebebiyle yaşam kalitesinin düşmesine sebep olan bir rahatsızlıktır. Haşlanan yer elmasının lapa hale getirilerek sorunlu bölge üzerine sürülmesi hissedilen acıyı oldukça azaltır. Yer elması aynı zamanda zayıf, mat, cansız ve dökülme gibi saç problemleri için de önerilen bir besindir. Bunun için yer elması kaynatıldıktan sonra alınan suyu ile saçların yıkanması önerilir. Yer elmasının haşlama suyu ile yıkanan saç diplerinin beslenerek güçlendiği ve daha canlı bir renge kavuştuğu görülür. 

Yer Elması Tüketimi Ne Kadar Olmalıdır?

Kesin bir sınır olmasa da yer elmasının haftada 1 veya 2 kere tüketilmesi yeterli gelecektir.

Kimler Yer Elması Kullanmamalıdır?

Birçok faydası yer elması hassas bağırsak problemi yaşayanlara ve alerjisi olan kişilere tavsiye edilmemektedir.

Yer Elması Nerede Yetişir?

Yer elmasının yetiştirildiği ve neredeyse anavatanı denilebilen yer Kuzey Amerika’dır. Kuzey Amerika ve Kanada’da yetiştirilmeye başlanmasından sonra Türkiye ve Avrupa’da da yetiştirilmeye başlanmıştır. Yer elması ülkemizde Akdeniz, Ege, Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde üretilir. 

Yer Elması Nasıl Saklanır?

Taze yer elması ortalama 7 gün buzdolabında saklanabilir. Eğer daha sonra kullanılmak isteniyorsa derin dondurucuda da rahatlıkla saklanabilir. Derin dondurucuya saklanmadan önce yapılması gereken birkaç adım vardır. Kalın kabuklu yapısından dolayı keskin bir sebze soyma aleti ya da bıçakla soyulup bol su ile iyice yıkanmalıdır. Temizlendikten sonra 5 dakika bir limonun sıkıldığı sıcak bir suda haşlanmalıdır ve ardından soğumaya bırakılmalıdır. 5 dakika kaynatıldıktan sonra soğuk su ile doldurulan başka bir kaba alınır. Soğuduktan sonra buzdolabı poşetlerine konulmalı ve bu şekilde buzlukta altı ay boyunca saklanabilir hale gelir. Tüketilmek üzere geri çıkarıldığında çözülmesine gerek kalmadan doğrudan yemeklere katılabilir.

Yer Elması Kaç Kaloridir?

Yer elmasının 100 gramında 73 kalori bulunur. 1 porsiyonluk orta boyu yaklaşık 120 gramdır ve bu miktarda ise 88 kalori bulunur.

Yer Elması Yağ Yakan Besinler Arasında Geçer mi?

Yer elması yağ yakan besinler arasında geçmez. Ancak bu kilo vermeye yardımcı olmadığı anlamına da gelmez. Yer elmasının içerisinde nişasta yoktur ve düşük kalorili içeriğine sahiptir. Yüksek lif içeriğine sahiptir ve bunun yanı sıra metabolizmayı hızlandırıcı etkisi de vardır. Tüketilmesi ile yüksek miktarda tokluk hissi oluşturur ve böylece kilo kaybına yardımcı olduğu bilimsel olarak da kanıtlanmıştır. Tüm bu etkilerinden dolayı diyet listelerinin başında yer alır.