Yaban Mersini Nedir?

Yaban mersini, veya ayıüzümü fundagiller familyasından ılıman iklimlerde yaşamaya  alışmış bir üzümsü meyve türüdür. Anavatanı ise Kuzey Yarımkürenin serin ve dağlık bölgeleridir. Bu bölgede yetişen birçok türü vardır. Esasen baktığımız zaman yaban mersini de orman meyvelerinden böğürtlen gibi  pek alışık olmadığımız bir meyve. Nadiren aktarlarda kurusuna rastladığımız yaban bir meyvedir. Üzüme benzer taneleri ile tanınan ve ana vatanı Kuzey Yarımküre olan bu orman meyvesi, daha çok fundalık çalılarda yetişir. Adını yeni yeni duymaya başlamış olsak da aslında geçmişte Karadeniz yöresinde oldukça yaygın bir şekilde tüketildiği Osmanlı kayıtlarından da bilinmektedir.. Günümüzde küçük meyveleri ile öne çıkan, geçmişte ise yaprağı ile çay bitkisi olarak tüketilen ve baştan aşağı vitamin deposu olan meyvenin birçok farklı türü bulunuyor. 

Yaban Mersininin Besin Değerleri Nedir?

100 gramında;

Yaban mersininin 100 gramında 44 kalori bulunmaktadır. 1 yemek kaşığı (10 gr) yaban mersini 4 kaloridir. Yaban mersininin 100 gramı 8.49 gram karbonhidrat, 0.46 gram protein, 0.34 gram yağ, 2.73 gram lif içermektedir.

• Karbonhidrat (g) 8.49
• Protein (g)  0.46
• Yağ (g)  0.34
• Lif (g)  2.73
• Kolesterol (mg) 0
• Sodyum (mg)  6
• Potasyum (mg) 98
• Kalsiyum (mg)  13
• Vitamin A (iu)  6
• Vitamin C (mg) 30
• Demir  0.55

Yaban Mersini Ne İşe Yarar?

Yaban mersini ve diğer koyu renkli meyveler gibi (çilek vb.), tıpkı yeşil yapraklı sebzeler gibi anti-inflamatuvar ve antioksidan etkileri oldukça güçlü besinlerdir. Antioksidanlar beynin yaşlanmasına ve nörodejeneratif hastalıklara zemin hazırlayan oksidatif strese karşı mücadele içerisindedir. Özellikle yaban mersininin içindeki antioksidanların beyin hücreleri arasındaki sinyal iletimini geliştirebileceği gösterilmiştir. Araştırmalara göre yaban mersini tüketen yaşlı kadınlarda bilişsel düşüş daha yavaş olmaktadır. Yaban mersini aynı zamanda hafızayı iyileştirmeye ve kısa süreli hafıza kaybını geciktirmeye de yardımcıdır. Yaban mersininin içinde bulunan C vitamini, A vitamini ve diğer bitkisel besinler, hücreleri kansere bağlı serbest radikallerin zararlarına karşı korumaya yardımcı olur. Yapılan araştırmalara göre yaban mersinindeki antioksidanlar vücuttaki iltihabı azaltabilir.

Yaban mersini içinde bulunan folat, DNA sentezi ve onarımında etkilidir. Yaban mersini içerisinde bulunan folat sayesinde, antioksidan etki göstererek kanser hücrelerinin oluşumunu önleyebilir. Yaban mersini bir de kan şekerini dengelemeye de yardımcı olur. Bir fincan yaban mersininde yaklaşık olarak 3,6 gr. lif bulunur. Araştırmalar, yüksek lifli besinler tüketen tip 1 diyabet hastalarının kan şekerinin düşük olduğunu ortaya koyuyor. Lifli besin tüketen tip 2 diyabet hastalarında ise kan şekeri ve insülin düzeyleri iyileşebiliyor.

Yaban mersinin kalp sağlığı açısından da oldukça faydalı bir meyve olduğu biliniyor.

Yaban mersinin içinde bulunan folat, potasyum, lif, C vitamini, B6 vitamini kalp sağlığını destekler. Yaban mersininin kolesterol içermemesi de kalp sağlığı açısından önemlidir. Özellikle yaban mersininin lifli yapısı kandaki kötü kolesterol miktarını azaltmaya ve dolayısı ile kalp hastalığı riskini düşürmeye yardımcı olur. Tansiyonun dengelenmesini sağlamak için düzenli olarak yaban mersini tüketimi kan basıncının dengelenmesi açısından önem arzetmektedir. Yapılan araştırmalarda düzenli yaban mersini tüketiminin kan basıncını dengelemeye yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. Yaban mersininin içinde bulunan yoğun lifli yapı sindirim sistemini rahatlatır. Kabızlık gibi sorunların yaşanmasına da engel olur. Bu açıdan yaban mersini için sindirim dostu diyebiliriz.

Yaban mersini güçlü ve sağlıklı bir bağışıklık sistemine kavuşmak açısından da etkin bir besindir. Yaban mersininde bulunan antosiyanin gibi antioksidanlar, C, B kompleks, E ve A vitaminleri, bakır, selenyum, çinko ve demir bağışıklık sistemini önemli ölçüde destekler ve enfeksiyonların önüne geçilmesine katkıda bulunur. Bağışıklık sisteminiz güçlüyse, bakteri ve virüslerin neden olduğu hastalıklara yakalanma riskiniz de azalır ve daha sağlıklı olursunuz. Yaban mersininin düzenli olarak tüketilmesi halinde göz sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Bunun temelinde ise yine yaban mersinin yapısında bulunan yoğun antioksidan miktarı ve içindeki vitaminler yatar. Yakın ve uzak görme bozuklukları, katarakt gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini azaltan bu meyve, göz kuruluğu ve enfeksiyona da iyi gelir.  Göz tansiyonunda yüksek seyreden göz içi basıncı nedeniyle retina hücreleri yeterli miktarda beslenemediği için zarar görerek ölebilir. Yaban mersini bu konuda da göz sağlığına katkıda bulunur. Tavukkarası olarak da bilinen gece körlüğünden korunmak için de düzenli yaban mersini tüketmek olumlu etki sağlar. Yaban mersini tüketimi cilt sağlığını koruma noktasında da işe yarayan bir meyvedir.

C vitamini, cildimizdeki kolajen üretimine destek olarak cilt sağlığımıza katkıda bulunur. Günde bir kahve fincanı kadar yaban mersini tüketerek aldığınız C vitamini sayesinde cilt sağlığınıza destek olabilirsiniz. C vitamini ayrıca kolajenin cilt dokusunu toparlama özeliğini daha da güçlendirir. Yaban mersininin yapısında bulunan antioksidanlar da cilt sağlığına olumlu katkılarda bulunur. Serbest radikaller cildinize zarar vererek kırışıklıklarınızın artmasına neden olurken, antioksidanlar bu serbest radikallerin elektron yapılarını düzenleyerek verdikleri zararın miktarını azaltır. Yaban mersinine mavi rengini veren antosiyaninler ise düzenli olarak yaban mersini tüketilmesi halinde ciltteki kolajen hasarını durdurmaya yardımcı olur. Bu sayede cildiniz daha pürüzsüz ve sağlıklı bir hale gelir. Yaban mersininde bulunan K vitamini, magnezyum, fosfor, manganez, demir ve çinko kemik sağlığı açısından çok önemli yapı taşlarıdır. Kemiğin doğal yapısında da bulunan bu yapı taşlarından yaban mersini tüketerek faydalanmak, kemiklerimizin güçlenmesine ve uzun yıllar sağlıklı şekilde görev yapmasına katkıda bulunur.

Yaban Mersininin Faydaları Nedir?

• Yaban mersini denildiğinde akla ilk önce lezzetli tatlılar gelir ama faydalarıyla öne çıkan ve tek başına tüketilebilen bir bitkidir.
• Kan şekerini düzenleyerek diyabetin etkilerini azaltır.
• Damarların temizlenmesinde rol oynayarak damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olur.
• Kişinin gün içinde enerjik hissetmesini sağlar.
• Gözlere de olumlu etkisi olduğu söylenmektedir.
• Doğal antidepresanlar arasında da adı geçer.
• Göz yorgunluğu, miyopluk, katarakt, karasu (Glokom), şeker hastalığından kaynaklanan görme bozuklukları (Diyabetik retinopati), gece körlüğü, gece görüşünü artırıcı, kamaşma, retinayı güçlendirici, kılcal damar çatlamalarını önleyici ve tavuk karası (retinitis pigmentosa) hastalığının ilerlemesini yavaşlatıcı
• Kabızlık, bulantı, mide krampları, ülser önleyici
• Kan şekerini düşürücü, iltihaplanma, kolajenin (collagen) stabilize edilmesi
• Pıhtılaşmanın azaltılması, damar sertliği oluşumunun engellenmesi ve antioksidan etki
• Varis, basur (hemoroid) 'e karşı iyileştirici.
• Yeni keşfedilen bir özelliği de somon balığı, yumurta, yulaf, barbunya, bezelye ve ay çekirdeği ile beraber zekayı geliştiren 7 besinden biri olduğu yönünde.

Yaban Mersininin Yan Etkileri Nedir?

Bugüne kadar yapılan araştırmalara göre yaban mersininin düzenli tüketilmesi durumunda ortaya çıkan ya da bilinen herhangi bir zararı veyahut yan etkkisi mevcut değil. Ancak ölçülü bir şekilde yemek ve aşırıya kaçmamak oldukça önemli.

Yaban Mersini Nasıl Kullanılır?

Yaban mersinini mevsiminde normal meyveler gibi taze haldeyken yiyebilirsiniz. Yaban mersininden reçel ve marmelat yaparak kahvaltılarınızda tüketebilirsiniz. Kurutarak ya da dondurarak tüketim süresini tüm bir yıla uzatabilirsiniz. Mesela yaban mersini kurusunu fındık fıstık gibi yağlı tohumlarla karıştırarak yiyebilirsiniz. Kurutulmuş yaban mersinlerini tüketmenin bir diğer yolu da çayını demlemektir. Sıcak yaz aylarında ise kompostosunu yapıp soğuk halde içerek hem sağlığınıza katkıda bulunabilir hem de serinleyebilirsiniz.

Diğer kullanım alanları ise şöyle sıralanabilir;

• Taze meyve olarak
• Meyve suyu olarak; tek başına veya diğer meyve sularıyla kokteyl yapılarak.
• İlaç sanayisinde; kuru meyvesi, çiçek, kök ve yaprakları
• Süt ve süt ürünleri teknolojisinde; dondurma, yaban mersini içeren süt veya yoğurt
• Kuru meyve teknolojisinde
• Meyveli ekmek, çörek, kek, puding ve pastalarda
• Baharat sanayisinde
• Meyve salatalarında
• Reçel, marmelat ve konserve sanayisinde
• Çay; kuru yaprağı ve kuru meyvesi
• Diyet mönülerinde

Yaban Mersini Tüketimi Ne Kadar Olmalıdır?

Yaban mersini ne kadar sağlıklı olursa olsun, çok fazla tüketilmemelidir. Günde 75–100 gr yaban mersini tavsiye edilir. Taze yaban mersini fazla tüketilirse müshil etkisi olabilir. Yaban mersininin salisilik asit içerdiği de belirtilmelidir. Bu madde aspirinde de bulunur ve kan sulandırıcı etkisi vardır.

Kimler Yaban Mersini Kullanmamalıdır?

Yaban mersini Lif, Potasyum, Karbonhidrat, Magnezyum, Kalsiyum, Demir mineralleri ve A, B12, B16, C, D vitaminlerinden oluşan sağlık açısından da çok iyi bir meyvedir. Yaban mersini bu kadar faydalı bir meyve olmasına rağmen sağlığa bazı zararlara da neden olabilir.  Özellikle herhangi bir ilacı kullandıktan sonra yabanmersini tüketirseniz mide bağırsak sorunları, hipoglisemi, kanama gibi durumlarla karşılaşabilirsiniz.  Sağlıklı biriyseniz ve yaban mersini tüketimini abartmadığınız sürece yaban mersininin size zararlı olması ihtimali çok düşüktür. Yaban mersininde bağırsakları çalıştırma, kabızlığı tedavi etme, sindirim sitemini sağlıklı tutma, kilo kontrolü gibi pek çok olumlu etkileri olan lif bulunur.  Lif, sağlık için pek çok yararı olan bir enzim olmasına rağmen yüksek miktarda lif alımı gaz, şişkinlik, ishal vb gastrointestinal sorunlara neden olabilir. Kadınların günlük lif ihtiyacı 25 gram erkeklerde ise bu rakam 38 gramdır. 1 su bardağı yaban mersini ise  3.7 gramdır. Meyve ve sebze gibi yüksek lifli bir beslenme programına yaban mersinini dahil etmeniz yukarıda bildirdiğimiz sorunlarla karşılaşmanıza neden olabilir. Yaban mersini, asprinin ana maddelerinden olan ve doğal olarak pek çok bitkide bulunan salisilat ismindeki maddeden çok yüksek miktarda içerir. Bu madde salisilatlara duyarlı olan kişilerde çeşitli yan etkilere neden olabilir. Salisilat maddesini vücudunuz tolere edemiyorsa, yaban mersini yedikten sonra baş ağrısı, ciltte döküntü, mide bulantısı, kusma, reflü, şişkinlik, gaz, ishal ve kabızlık gibi bir dizi gastrointestinal semptomlarla karşılaşabilirsiniz. Özellikle yaban mersini suyu salisilat açısından oldukça yüksektir. Salisilat maddesi iki ucu keskin bıçak gibidir, az miktarda yaban mersini yemek az miktarda salisilat almanızı sağlayıp ağrı kesici vazifesi görebilir. Çoğunlukla yaban mersini alerji yapan meyveler arasında yer almaz. Bu şu anlama gelir ki yaban mersini yemeyi abartmadığınız sürece yaban mersinine karşı alerji sorunu yaşamazsınız. Ancak şeftali, erik, kayısı, kiraz, nektarin vb sert çekirdekli meyvelere karşı alerjiniz varsa, her an yaban mersini alerjisi ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Yaban mersini doğal kan inceltici olan salisilat maddesinde bol miktarda içerir.  Ameliyat olma durumunuz varsa ameliyattan önceki günler bu meyveyi yemeniz tavsiye edilmez. Operasyondan en az 2 hafta önce yaban mersini tüketimini durdurmalısınız. Ameliyat gibi bir durumunuz varsa ameliyattan önce yaban mersininden uzak durmamızın bir diğer nedeni de yaban mersininin kan şekeri düzeylerini etkileme özelliğidir, bu durum operasyonda olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Yaban Mersini Nerede Yetişir?

Anavatanı Kuzey Amerika’dır. Kuzey Amerika'nın dışında Polonya, Kanada ve Hollanda gibi ülkelerde de bu meyve türünün yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dünya çapında ise en iyi Kuzey Amerika'da yaban mersini yetiştirilmektedir. Yaban mersini iklim koşullarına kolaylıkla uyum sağlar. Ülkemizde de en fazla yaban mersini yetiştirildiği bölge doğu Karadeniz Bölgesi’dir. Özellikle yaban mersininin nemli bir toprak isteği, en iyi Karadeniz Bölgesi’nde sağlanmaktadır.

Yaban Mersini Nasıl Saklanır?

Yaban mersininin saklama koşulları tıpkı yaban mersininin tüketilmesi kadar merak edilen bir konu. Yaban mersini uzun süre dayanabilen bir meyve olmadığından dolayı taze olarak aldıktan sonra çabuk tüketmek önemlidir. Taze olarak tüketebilmek için meyvenin şoklanması gerekir. Kurutulmuş yaban mersinlerini serin ve çok güneş görmeyen yerlerde saklanarak tüketilebilir. Yaban mersinini saklamanın bir diğer yöntemi de buzlukta ya da derin dondurucu da saklamaktır. Şoklanan yaban mersinini uzun yollar boyunca tüketebilirsiniz.

Yaban Mersini Kaç Kaloridir?

Yaban mersininin içinde kaç kalori sorusuna  100 gram üzerinden yanıt arayalım. Yaban mersininin 100 gramında da 44 kalori bulunmaktadır. 1 yemek kaşığı (10 gr) yaban mersini 4 kaloridir. Yaban mersininin 100 gramı 8.49 gram karbonhidrat, 0.46 gram protein, 0.34 gram yağ, 2.73 gram lif içermektedir.