Treonin Nedir? Treonin Amino Asit Yapısı Nasıldır?

Treonin esansiyel amino asittir, vücutta üretilmez ve besinlerle dışardan alınması gereklidir. Treoninin molekül formülü C4H9NO3 şeklindedir. Molekül kütlesi 119, 12 g· mol−1 ve erime noktası 255 ila 257 °C arasında değişkenlik gösterir. Treoninin iki optik merkezi bulunmaktadır. Bu dört farklı stereoizomeri olduğu anlamına gelmektedir. L – Treoninin iki diastereoizomerinin olabilir. Fakat genelde bir enantiomer için L – Treonin kullanılmaktadır. L – Treoninin keşfi, Imperial College London’ daki biyokimyacı Samuel B. Schryver ve botanikçi HW Buston tarafından 1926 senesinde yulaf proteininden izole edilerek sağlanmıştır. Bununla beraber  L – Treonin keşfedilmiş son amino asit türüdür. Treonin sindirim sırasındaki pankreas enzimleri tarafından proteinin hidroliz edilmesi ile elde edilmektedir.

Treonin genellikle et, yumurta, balık ve süt ürünlerinde bulunmaktadır. Cilt ve bağ dokusu için elzem bileşenlerden olan kollajen ve elastinin temel parçası treonindir. Antikor üretimine yardımcı olur ve bağışıklık sisteminin korunmasını sağlar.

Treonin Ne İşe Yarar?

Treonin amino asidinin vücuda olan faydaları aşağıdaki gibidir.

• Vücuttaki protein dengesinin korunmasına yardımcı olur, büyüme ve gelişmeyi destekler.
• Bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar ve antikor üretimine yardımcı olur.
• Karaciğer sağlığını korur.
• Kardiyovasküler sağlığın korunmasını sağlar ve kalp damar hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterir.
• Merkezi sinir sisteminin düzenlenmesine yardımcıdır.
• Kolajen ve elastin üretimini sağlayan glisin ve serinin oluşması için treonin gereklidir.
• Vücuttaki bağ ve kas dokularının güçlü olmasını sağlar.
• Kemik ve diş sağlığını korur. 
• Yaraların iyileşme sürecini hızlandırır.
• Karaciğerde yağ asitlerin sindirimine yardımcı olabilmek için aspartik asit ve metionin ile birleşme gösterir. Bu sayede yağların karaciğerde birikimini ve karaciğer yetmezliğini önler.

Treonin Hangi Yiyeceklerde Bulunur?

Treonin amino asidinden zengin besinler ve içeriklerindeki treonin miktarı aşağıda listelenmiştir.

• Piliç Eti ( Döner ) :  100 gramı için 3313 mg
• Et Kavurması : 100 gramı için 2456 mg
• Piliç Eti ( But ) : 100 gramı için 2094 mg
• Çökelek Peyniri : 100 gramı için 1984 mg
• Soya Kıyma : 100 gramı için 1728 mg
• Dana Eti ( Pirzola ) : 100 gramı için 1714 mg
• Çipura : 100 gramı için 1680 mg
• Keçi Eti ( Bel ) : 100 gramı için 1642 mg
• Kolza Tohumu : 100 gramı için 1610 mg
• Hindi Eti ( Göğüs fileto, derisiz ) : 100 gramı için 1461 mg
• Piliç Eti ( Göğüs, derisiz ) : 100 gramı için 1414 mg
• Dana Eti ( But ) : 100 gramı için 1382 mg
• Keçi Eti ( Sırt ) : 100 gramı için 1380 mg
• Zargana : 100 gramı için 1367 mg
• Kefal : 100 gramı için 1310 mg
• Ton Balığı : 100 gramı için 1289 mg
• Kalkan : 100 gramı için 1279 mg

Treonin Vücutta Hangi Görevlere Sahiptir?

Treonin vücutta birçok görevde yer alır. Treoninin vücuttaki görevleri aşağıda listelenmiştir.

• Antrenman esnasında performansın artmasını sağlar.
• Kas kaybını önleyerek kas gelişimine katkı sağlar.
• Cilt dokuları için gereken kolajen ve elastin üretimini sağlar. 
• Yağ metabolizmasında etkin rolü bulunur. Karaciğerde yağ asitlerinin sindirimini sağlayarak karaciğer yetmezliğini önler.
• Kemik ve diş minesinin sağlığını korur.
• Büyüme ve gelişme dönemlerinde treonin alımı önemlidir. Treonin eksikliği büyüme geriliklerine yol açar.
• Hücre bölünmesini sağlayarak yara ve dokuların onarımını ve iyileşme sürecini hızlandırır.
• Antikor üretilmesini sağlar ve bağışıklık sistemini güçlendirir.

Treonin Kas Gelişimine Katkı Sağlar mı?

Treonin amino asidinin kas gelişimine etkisi üzerine birçok araştırma yapılmıştır. Yapılan bir çalışmada, diyetle alınan treoninin büyüme hızını artırdığı buna bağlı protein sentezini ve kas kütlesinde artışı sağladığı görülmüştür. Müsin sentezi, diyette treonin alımına oldukça fazla duyarlıdır. Diyette treoninin eksikliği veya aşırı alınması hayvanlardaki müsin üretiminin azalmasını sağlar. Bağırsak müsininin dışında ise treonin iskelet kası gibi diğer dokularda protein sentezini sağlamaktadır. Bunun dışında farklı su hayvanları ve çiftlik hayvanları üzerine yapılan çalışmalarda, treoninin büyümeye teşvik ettiği ve iskelet kasındaki protein sentezinin artışını sağladığı bildirilmiştir.  Treonin sadece protein sentezini sağlamamakla beraber protein sentez yolunu düzenleyen sinyal moleküllerine de hizmet etmektedir. Yakın tarihli bir yayına göre ise diyetle alınan treonin balıklarda PI3K/AKT/TOR sinyal yolunu aktive ederek kas protein sentezini desteklemektedir. 

Treonin Antrenman Performansını Arttırır mı?

Treoninin vücuttaki ana rolü protein sentezini korumaktır. Sporcu diyetlerinde alınan yeterli miktardaki protein, anabolik süreçleri optimize ederek antrenman performansının artmasını sağlar. Fizyolojik tepki ve yaralanma süreçlerinin hızlanması için de önemi büyüktür. Yetişkinlerde tavsiye edilen protein miktarı ile sporculardaki protein gereksinimi değişkenlik gösterir. Bunun sebebi antrenman esnasındaki anabolik sürecin gelişimini sağlamaktır. Dayanıklılık sporlarında antrenman esnasındaki fiziksel ve ruhsal etkilerin iyileşmesi için amino asit takviyeleri sıklıkla tercih edilir. Hem kas kütlesindeki gelişim hem de antrenman performansının artması için treonin amino asidi gibi amino asitlerin yeterli miktarda alınması gereklidir.

Treoninin Yan Zinciri Nedir?

Amino asitler genellikle R grubu yani yan zincir özelliklerine göre farklı sınıflandırılır. Treonine ait yan zincir hidroksil gruba sahiptir. Treonin amino asidine ait R grubu nonpolar amino asitlere oranla daha çok çözünür ve hidrofil özelliğe sahiptir. Bunun sebebi su ile hidrojen bağı kurabilen fonksiyonel grup bulundurmalarıdır. Treonine ait yan zincir bu sebeple polar iyonlaşabilen fakat yüksüz gruptur. Polar ve yüksüz amino asitler nötral pH değerlerinde yüksüzdürler. Bu gruba ait amino asit olan treoninin yan zinciri zayıf asit ve bazdır. Fizyolojik p H aralığında tamamen yüklü konumda değillerdir ancak kısmi olarak artı veya eksi olarak yüklenirler. Bu sebeple su dahil olmak üzere diğer moleküller ile hidrojen bağı yapabilmektedirler. Genelde reaktif amino asit özelliği gösterirler.

Treonini Kim Keşfetti?

Treonin keşfedilen son amino asit özelliğine sahiptir. Biyokimyacı ve Beslenme Uzmanı William Cumming Rose ve Illinois Üniversitesi’ nden meslektaşları 1936 senesinde büyük itibar görmüşlerdir. Fakat 1926 senesinde Imperial College Londan’ dan Biyokimyacı Samuel B. Shryver ve Botanikçi HW Buston treonini yulaf proteininden kendilerinin izole ettiklerini bildirmişlerdir.

Treonin Glukojenik mi Yoksa Ketojenik mi?

Glukojenik amino asitler glukoneojenez yoluyla glikoza dönüşebilen amino asitlerdir. Glukojenik amin asitler, amino asitlerin katabolizması esnasında ara ürün olarak pirüvat ya da diğer glikoz bileşenlerinin oluşmasını sağlar. Diğer glikoz bileşenleri alfa – ketoglutarat, süksinil Co – A , fumarat veya oksaloasetattan oluşmaktadır. Ketojenik amino asitler asetik CoA veya asetoasetil CoA ‘ nın oluşmasını sağlayan amino asitlerdir. Bu bileşenler keton cisimlerinin öncüleridir. Ketojenik amino asitler glikoz üretemez. Glikoz üretememesinin sebebi keton gövdesinde yer alan karbon atomlarının sitrik asit çemberindeki karbondioksite dönüşmesidir. Treonin bir ketojenik amino asittir. Treonin dışında lösin de ketojenik amino asitlerdendir. Triptofan, lizin, fenilalanin, tirozin ve izolösin ise glikoketojeniktir yani hem glikojenik hem de ketojeniktir. Glukojenik amino asitler arjinin, glutamat, prolin, gluamin, histidin, valin, metionin, aspartar, asparagin, serin, sistein, alanin ve glisin amino asitleridir.  

Treonin Ne Tür Bir Amino Asittir?

Treonin esansiyel amino asitlerden biridir. 1940’ lı yıllarda hayvanlar için treoninin gerekli olduğu belirlenmiş, 1972’ li yıllarda glisinle ilişkili olduğu, 1980’ li yullarda fermantasyon ile treonin üretimi, 1980 ve 1990’ lı yıllarda ise kanatlı hayvanlardaki treonin gereksinimi saptanmıştır. Aromatik olmayan hidroksil özellik gösterir. Aynı zamanda polar ve yüksüz bir amino asittir. Treoninin kimyasal adı L – 2 – amino- 3 hidroksibutirik asittir. Renksiz ve zayıf sarımsı kristaller halinde bulunur. Kendine has doğal bir kokusu vardır.  Bununla beraber treonin ketojenik amino asit grubuna dahildir. Ketojenik amino asidi olması sebebiyle asetik CoA veya asetoasetil CoA’ nın oluşmasını sağlar. Fakat glikoz üretilmesine etkisi yoktur.