Suda Çözünen Vitaminler Nelerdir? Suda Çözünen Vitaminlerin Özellikleri

Suda Çözünen Vitaminler Nelerdir?

Suda eriyen vitaminler tiamin ( B1 vitamini), riboflavin( B2 vitamini) ,  niasin (B3 vitamini), pantotenik asit ( B5 vitamini), pridoksin ( B6 vitamini) , Folik asit ( B9 vitamini), kobalamin ( B12 vitamini) ve askorbik asitten ( C vitamini) oluşur. 

1.C Vitamini

C vitamini yani askorbik asit insan vücudunda doku onarımı için ve hücresel yapılanma için önemli bir vitamindir. Kıkırdak ve kemik yapısına katılır ve sentezini sağlar. Suda çözünen C vitaminin günlük diyetle alınması gereklidir. Yetersiz alımında idrarla atılımı azalır. Yeşil yapraklı besinlerde oldukça fazla bulunan C vitamininin besin değerinin düşmemesi için pişirme suyunu az tutmak önemlidir. Taze sebze ve meyvelerin C vitamini içerikleri yüksektir. İleri derece C vitamin yetersizliğinde skorbüt hastalığı oluşur.

C vitaminin molekül yapısı verilmiştir.

Askorbik asit 6 karbon içeren bir bileşiktir. Kimyasal formülü C6H8O6 şeklindedir. Yapısında yalnızca karbon, oksijen ve hidrojen içermesi sebebiyle bir monosakkarit türevidir. Molekül ağırlığı 176,12 g/mol değerindedir. Erime noktası 189 oC, bozunma noktası ise 192 oC ‘dir. 

2.B1 Vitamini (Tiamin)

B1 vitamini yani tiamin kalp damar hastalıklarının önlenmesinde, kas gelişiminde, sinir fonksiyonlarının desteklenmesinde, görme problemlerinin engellenmesinde önemli bir vitamindir. Ek olarak hafıza kayıplarının önlenmesine, kırmızı kan hücrelerinin yani alyuvarların üretilmesine yardımcıdır. B1 vitamininden zengin kaynaklar tam tahıl ürünleri, yağlı yemişler, deniz ürünleri ve baklagillerdir. Alkol B1 vitamin emilimini azaltır. Gıdaları çiğ tüketmek ise B1 vitamininden en yüksek yararlanma şeklidir. Tiamin eksikliğinde hafıza kayıpları, uyku hali, yorgunluk, güç kayıpları ve iştahsızlık ortaya çıkar. İleri derece eksikliğinde ise beriberi hastalığı meydana gelir.

B1 vitaminin molekül yapısı verilmiştir.

B12 vitaminin ( Tiamin) kimyasal formülü C12H17CIN4OS şeklindedir. Molekül ağırlığı 300,81 g/mol değerindedir. Su ve gliserinde çözünme gösterir.

3.B2 Vitamini (Riboflavin)

B2 vitamini yani riboflavin büyüme ve gelişmede önemli bir vitamin türüdür. Aynı zamanda yaşlanma sürecini azaltır. Kırmızı kan hücresi üretimini sağlar. Tam tahıl ürünleri bol miktarda B2 vitamini içerir. B2 vitamin eksikliği görme bozukluğuna, cilt hastalıklarına neden olur. İleri derece eksikliğinde ise anemi oluşur.

B2 vitaminin molekül yapısı verilmiştir.

Riboflavin ribiotl ve lumikrondan meydana gelen bir bileşiktir. Kimyasal formülü C17H20N4O6 şeklindedir.  Molekül ağırlığı 376.36 g/mol değerindedir. Erime noktası 282.2 oC , kaynama noktası ise 709.77℃’ dir. 

4.B3 Vitamini (Niasin)

B3 vitamini yani niasin bilişsel fonksiyonların düzenlenmesinde ve yorgunluk durumlarının azaltılmasında önemlidir. Birçok bitkisel ve hayvansal besin niasinden zengindir. Özellikle süt ürünleri ve kümes hayvanlarında bol miktarda bulunur. B3 vitamin yetersizliği cilt hastalıklarına ve merkezi sinir sistemi hastalıklarına neden olur. İleri derece eksikliği ise Pellegra hastalığına neden olur. 

B3 vitaminin molekül yapısı verilmiştir.

Kimyasal formülü C6H5NO2    şeklindedir. Molekül ağırlığı 123,11 g/mol değerindedir. Yoğunluğu ise 1,47 g/cm³’tür. Erime noktası 237℃’dir. 

5.B5 Vitamini

B5 vitamini vücutta enerji oluşum sürecinde, D vitamini sentezinde etkili bir vitamin türüdür. Aynı zamanda mide hastalıklarının önüne geçilmesini sağlar. Karaciğer, yumurta ve tam tahıl ürünleri B5 vitamini yönünden zengin besinlerdir. B5 vitamin eksikliği yorgunluk, halsizlik ve kas ağrılarına sebep olur. 

B5 vitaminin molekül yapısı verilmiştir.

Kimyasal formülü C9H17NO5   şeklinedir. Molekül ağırlığı 219,23 g/mol değerindedir. Erime noktası 183,8 °C , kaynama noktası ise 551,5 °C’dir. 

6.B9 Vitamini

B9 vitamini yani folik asit DNA ve RNA yapımında rol oynar aynı zamanda hücrelerin bölünebilmesi için gereken amino asitleri metabolize eder. Aynı zamanda bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde ve olağan sürecini işlemesinde faydalıdır. Tarımda gübrelemede kullanılması ise bitkilerde kullanım alanlarından biridir. Folik asit koyu yeşil yapraklı sebzelerde, sakatat grubunda ve deniz ürünlerinde bol miktarda bulunur. B9 vitaminini alırken kaynar suda besini pişirip tüketmemek önemlidir. Bunun sebebi ise kaynama süresinin artması vitamin kayıplarına sebep olmasıdır. Besini buharda ve fırında pişirmek vitamin kayıplarını azaltacak ve bu vitaminden daha zengin beslenilmiş olacaktır. Eksikliğinde megablostik anemi görülür.  

B9 vitamini( folik asit ) molekül yapısı verilmiştir.

Folik asit kimyasal formülü C19H19N7O6 şeklindedir. Molekül ağırlığı 41,40 g /mol değerindedir. Erime noktası 250℃ kaynama noktası ise 552.4 ℃’dir. Işık ve oksidasyon etkilerine duyarlıdır.

7.B12 Vitamini

B12 vitamini yani kobalamin DNA yapımında ve eritrosit yani kırmızı kan hücresi yapımında görev alan bir vitamindir. Eksikliğinde depresyon, halsizlik ve hafıza kayıpları görülebilir. Eksikliğinde alyuvarların sayısının azalmasıyla anemi ortaya çıkar. En zengin besin kaynakları kırmızı et , deniz ürünleri ve sakatatlardır. B12 eksikliği nörolojik problemlerin oluşmasına sebep olabilir.

B12 vitaminin molekül yapısı verilmiştir.

B12 vitaminin kimyasal formülü C₆₃H₈₈CoN₁₄O₁₄P şeklindedir. Molekül ağırlığı 1,355,388 g/mol değerindedir. Erime noktası >300 ℃’dir. 

Suda Çözünen Vitaminlerin Faydaları Nelerdir?

Vitaminler vücudun fonksiyonlarına devam edebilmesi için, bağışıklık sisteminin güçlü tutulabilmesi için, bilişsel fonksiyonların devamlılığı için ve yaşamsal fonksiyonların devam edilmesi için önemlidir. Suda çözünen çeşitli vitaminlerin birçok faydaları aşağıdadır.

C Vitamini Faydaları:

• C vitamini çok güçlü bir antioksidan etkisi görür.
• Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesini sağlar.
• Kemiklere ve kıkırdaklara yapısal özellik katar.
• Suda çözünmesi sebebiyle idrar söktürücü görevi görür. Bu da böbrek fonksiyonlarının düzenlenmesi için önemlidir.
• Besinlerden alınan demirin emilimini artırır.
• Vücutta kollajen üretmesiyle yaraların ve dokuların iyileşmesini sağlar.
• Bilişsel fonksiyonların devamlılığında etkilidir.

B1 Vitamini Faydaları:

• Karbonhidrat içeren besin kaynaklarının vücutta enerjiye dönüştürülmesini sağlar.
• Sindirim sistemini düzenler.
• Öğrenme gibi bilişsel fonksiyonların devamlılığını sağlar.
• Kas kasılmalarını önler ve kas yorgunluğunu azaltır.

B2 Vitamini Faydaları:

• Yeni hücrelerin oluşmasını sağlar, büyüme gelişmede etkilidir.
• Kırmızı kan hücrelerinin oluşmasını sağlar, anemiyi önler.
• Mental fonksiyonlar için yardımcıdır.
• Görme fonksiyonlarını düzenler, göz rahatsızlıklarını önler.
• Sindirim sistemini düzenler.

B3 Vitamini Faydaları: 

• DNA yapımında rol oynar.
• Yorgunluğu ve halsizliği önler.
• Bilişsel fonksiyonları düzenler, beyin sağlığını korur.
• İyi kolesterol ( HDL) yükselmesini sağlar.

B5 Vitamini Faydaları:

• Vücutta D vitaminin sentezine yardımcı olur.
• Enerji oluşum sürecini destekler.
• Cilt sağlığını korur.
• Yorgunluk, halsizlik ve uyku halinin azalmasında etkilidir.

B9 Vitamini Faydaları:

• Kan hücrelerinin oluşumunu sağlar.
• DNA ve RNA sentezini sağlar.
• Depresyonu önler.
• Doğumsal anomalileri azaltır.
• Tarımda bitki ilaçlanmasında faydalıdır.

B12 Vitamini Faydaları:

• Hücrelerin yenilenmesini sağlar bu sayede yaşlanma karşıtı etkisi görür.
• Cilt görünümünü yeniler, sağlıklı cilt ve saç için gereklidir.
• Kalp damar hastalıklarına karşı koruyucu etki sağlar.
• Bilişsel fonksiyonları düzenler ve hafıza kayıplarının önüne geçer.
• Aneminin yani kansızlığın önlenmesinde yardımcıdır.

Vitaminler Neden Suda Çözünmelerine Göre Gruplandırılır?

Suda çözünen ve yağda çözünen vitaminlerin vücutta nasıl eridiği aralarındaki en büyük farktır. Suda çözünenler suda erir, yağda çözünenler ise yağda erir. 

Suda Çözünen Vitaminlerin Ortak Özellikleri Nelerdir?

Suda çözünen vitaminlerinin en büyük ortak özellikleri suda çözünmeleridir. Bununla beraber diğer ortak özellikleri listelenmiştir.

• Polar moleküllülerdir.
• Hidrofil yapıdalardır.
• Organik çözücü içeren maddelerde çözünme göstermezler.
• Sindirim sisteminde kolayca emilim gösterirler.
• B12 hariç vücutta depo edilemezler.
• Toksititeye neden olmazlar, idrarla hızlı bir şekilde atılırlar.
• Günlük alınmaları gerekir.

Suda Çözünen ve Yağda Çözünen Vitamin Farkları Nelerdir?

Suda çözünen yağda çözünen vitaminler vücut üzerinde belirli farklılıkları vardır. Bu farklar listelenmiştir.

• Yağda eriyen vitaminler insan vücudunda yağlarda ve lipit grubunda çözünme gösterirken suda eriyen vitaminler suda çözünür.
• Yağda eriyen vitaminler vücutta depolanır bu yüzden her gün almanız gerekmez, suda çözünen vitaminler ise vücutta depolanmaz günlük ihtiyaç değerinin alınması gerekir.
• Yağda çözünen vitaminler vücutta depolanır bu yüzden fazlası toksititeye sebep olabilir, suda çözünen vitaminler ise vücutta depolanmaz fazlası idrarla hızlı bir şekilde atılır bu sayede toksititeye genelde sebep olmaz.