Soya Sütü Nedir?

Soya Fasulyesi Asya mutfağında en çok kullanılan besinlerden biridir. Bu besin çok farklı yiyeceklerle beraber kullanılır. Bunun yanı sıra Soya fasulyesinden özellikle vegan beslenen bireyler için çok büyük önem arz eden, yüksek miktarda protein içeren soya sütü de elde edilmektedir.  Soya Fasulyesinin ıslatılıp öğütülerek süzülmesi sonucu oluşan soya sütü, besin değeri yüksek bir sıvıdır. Tüm dünyada çok geniş bir tüketim ağına sahip olan ürünün kullanım oranı gün geçtikçe de artmaktadır.

Bitkisel protein açısından zengin bir kaynak olan soya sütü; özellikle içeceklerde, sütlü tatlılarda, kek, börek ve çörek yapımında kullanılır. İnek sütüne bir alternatif olarak piyasaya sürülen soya sütü, özellikle laktoz intoleransına sahip kişiler ve vegan beslenenler tarafından tercih edilir.

Sadece soya fasulyesi ve su kullanılarak hazırlanan soya sütü yapımı oldukça kolay ve pratiktir.  Yapım aşaması genel olarak şu şekildedir: 

• 500 gram organik soya fasulyesi iyice temizlenir ve yıkanır. Üzerini birkaç parmak geçecek şekilde ıslatılır. En az 8 en fazla 24 saat suda bekletilir. Islatılan soya fasulyesi süzülerek kaynatılır.

• Kaynama işleminden sonra üzerine bir miktar daha su eklenerek blender yardımıyla öğütülür. Öğütülen sıvı karışım köpüklü kremsi bir yapıya sahiptir. Bu sıvı tekrar tencereye boşaltılarak ve köpükler kabardıkça karıştırılarak yaklaşık 20 dakika pişirilir. Daha sonra aşağıdaki adımlarla soya sütü yapımı tamamlanır:

• Büyük bir kâsenin üzerine ince bir tülbent serilir ve kaynayan karışım ocaktan alınarak tülbent yardımıyla süzülür. Süzülen kısım saf ve doğal soya sütüdür. Tülbendin üzerinde kalan lif kısım ise pasta, börek ve çöreklerde lif olarak değerlendirilebilir. Soya fasulyesi yıkanır 3 saat veya daha uzun bir süre suda bekletilir.

• Fasulye ve su bulamaç haline gelir.

• Bulamacın besin değerini artırmak ve sterilize etmek için 15-20 dakika kaynatılır.

• Soğuduktan sonra çözünmeyen katı maddeleri ayırmak için filtre edilir.

• Sütün kıvamını artırmak, ağızda iyi bir his bırakmak ve homojenize etmek için uygun özelliklerde homojenizatörden geçirilir.

• İsteğe bağlı olarak katkı maddesi, şeker ve tuz ilave edilir.

• Soya sütü pastörize edilir.

Soya Sütünün Özellikleri Nedir?

Baklagiller familyasında yer alan soya fasulyesinden elde edilen Soya sütü soya fasulyesinin emilmesi, kaynatılması ve öğütülmesi ile üretilen bu süt, inek sütüne kıyasla daha fazla protein içerir. Tam anlamıyla süt diyemeyeceğimiz soya sütü, aslında bitki bazlı bir içecektir. Soya sütünde laktoz bulunmadığı için bebekler, sporcular ve şeker hastaları için oldukça sağlıklıdır. Bitki bazlı olması nedeniyle vegan olarak beslenen kişiler tarafından da çok fazla kullanılır. Soya sütünün kullanımı giderek arttığı için soya sütünden yoğurt ve tofu gibi çeşitlerde üretilmeye başlanmıştır.

Soya fasulyesinden elde edilen Soya sütünün inek sütüyle arasında çeşitli farklılıklar var. Tüketimi son yıllarda artan bu soya sütü ile inek sütü arasındaki farkları şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Öncelikle Soya sütüyle İnek sütü arasındaki en büyük fark soya sütünün bitkisel, inek sütünün ise hayvansal bir gıda olmasıdır. 100 gram inek sütünde 61 kalori, 4.7 gr karbonhidrat, 3.3 gr protein ve 3.3 gr yağ bulunur. 100 gram soya sütünde ise 54 kalori, 5.2 gr karbonhidrat, 4.7 gr protein ve 2 gr yağ vardır. İnek sütü, soya sütüne göre 2 kat daha fazla kalsiyum içerir. Soya sütünde ise inek sütüne kıyasla 10 kat daha fazla A vitamini vardır.

• Soyanın yapısı itibari ile çok farklı iklim koşullarında yetişmesi nedeniyle geçmişte özellikle Asya halkı tarafından protein kaynağı olarak kullanılmıştır. Tercih edilmesinin en önemli sebeplerinden biri de soya sütündeki protein miktarı besin değeri açısından çok yüksek bir değere sahiptir.  Soya sütünün protein kalitesi yüksektir. Protein miktarına göre fiyatına nispeten ucuzdur.

• Son birkaç yıl soya sütü, kaliteli protein içermesi ve ekonomik oluşu sebebi ile gelişmiş ülkelerde de tercih edilmeye başlamıştır. Bunun yanı sıra soya sütünün yaygınlaşması ile beraber soya sütünden elde edilen ürünlerin kullanımı da yaygınlaşmıştır.

• Soya sütünün en önemli özelliklerinden biri de inek sütüne alerjisi olan bebek ve küçük çocuklar için iyi bit süt alternatifi olmasıdır. Soya sütü, protein, yağ ve lif içeriği olarak oldukça zengindir. Besin değerleri hazırlama yöntemine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Soya Sütünde Hangi Maddeler Bulunur?

Son yıllarda kullanım oranı büyük ölçüde artan ve özellikle vegan ve inek sütüne alerjisi olan bireyler tarafından tercih edilen soya sütü formuna dikkat eden bireyler için de gözde bir seçenek olmaya başladı. Soya sütü kalori içeriği düşük bir besindir. Yüz mililitre soya sütü yaklaşık 52 kalori içerir. A vitamini, D vitamini E vitamini açısından zengin bir kaynak olan soya sütü protein içeriği ile de dikkat çekicidir. Soya sütünün 100 mililitresinde yaklaşık 3,5 gram protein vardır. Sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum açısından da zengin olan soya sütü ayrıca çok yüksek oranda demir de içerir. Fakat inek sütüyle kıyaslandığında soya sütündeki kalsiyum ve D vitamini miktarı inek sütü kadar yüksek değildir.

Soya sütü pek çok uzman tarafından her ne kadar inek sütüne alternatif olarak gösterilse de soya sütün bitkisel kaynaklı protein içeriği olduğu için insan vücudu burdan aldığı proteini inek sütü proteini kadar kullanamaz. Bunun yanı sıra soya sütünün 100 mililitresinde yaklaşık 2 gram yağ bulunur. Fakat bu yağ, doymamış yağ asidi içeriği nedeniyle kolesterol içermez. Soya sütü iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolünün vücuttaki oranını arttırıcı etki gösterdiği yapılan araştırmalarla tespit edilmiştir.

En önemli soya ürünlerinden biri olan soya sütü, soya fasulyesinden su ile özütleme yoluyla elde edilen besleyici nitelikleri üstün olan bir gıda maddesidir. Soya sütü Uzakdoğu ülkelerinde özellikle Çin gibi ülkelerde yıllardır bilinmektedir ve geniş bir kullanım ağına da sahiptir. Soya sütü genellikle evlerde üretilmekle beraber, küçük çaplı işletmelerde de üretiminin yapıldığı bildirilmektedir. Soya sütü; sade, aromalı, kondanse ve rekonstitüe soya sütü olmak üzere değişik şekillerde sınıflandırılmaktadır. 

Aromalı soya sütü çeşitleri (Kakaolu, kahveli, çikolatalı, çilek aromalı, kayısı aromalı vb.) Hong Kong, Tayvan ve Japonya‟da marketlerde ticari olarak farklı isimlerle satılmaktadır Soya sütüne gıda ve beslenme uzmanlarının büyük ilgisi, bitki proteinleri içerisinde en iyi oranlanmış amino asit yapısına sahip olması dolayısıyla, inek ve insan sütüne alternatif nitelikte olmasından kaynaklanmaktadır.  0-7 yaş grubundaki bir çocuğun günlük alması gereken protein yarım litre soya sütü tüketimi ile karşılanabilmektedir. 

Soya Sütü Ne İşe Yarar?

Soya fasulyesinden elde edilen soya sütü genellikle laktoz intoleransı nedeniyle inek sütü içmeyenler için en iyi alternatif. Laktoz intoleransı sorunu olmayanlar ise soya sütünü sağlıya faydaları nedeniyle tüketiyor. Protein yönünden çok zengin olan soya sütü ayrıca inek sütünden daha fazla lif içermektedir. Tüm bunların yanı sıra hayvansal kaynaklı olmaması sebebiyle son yıllarda vegan tüketiciler tarafından büyük ölçüde tercih edilmektedir. 

Proteini yüksek lifli bir içecek olmasının yanı sıra içinde yer alan izoflavon maddesi nedeniyle de büyük oranda tercih edilmekte.İzoflavon, meme kanseri başta olmak üzere bazı kanser türlerine karşı korunma sağlıyor. Çeşitli üniversitelerde yapılan araştırmalar bize göstermiştir ki soya sütü menopoz semptomlarını azaltıyor ayrıca kalp hastalıkları riskini düşürdüğü de tespit edilmiştir. 

Süt dışında hap şeklinde de üretilen soyayı uzmanlar içeriğinin çok temiz olmadığı gerekçesiyle pek önermemektedir. Kullanımın riskli olduğu, bunun yerine doğal soya ürünlerinin tüketilmesi gerektiğinin önemi vurgulanmıştır.

Bazılarının düşündüğü gibi soya sütü yağsız değil, inek sütünden yüzde 2 daha fazla yağlı; ancak bu yağ kötü kolesterol içermiyor. Bu da soya sütünü daha da tercih edilir kılıyor.

Amerikalı bilim adamları her gün düzenli olarak soya sütü içeren içecekler tüketmenin, göbek bölgesindeki yağlanmayı ortadan kaldırdığını ortaya çıkardı. Alabama Üniversitesi tarafından yapılan araştırmaya göre; soya sütü fazla şekerin yağa dönüşmesini engelleyerek günlük olarak alındığında karın bölgesindeki yağların erimesini sağlıyor. Araştırmayı yürüten uzmanlar soya sütlü içeceklerin karın bölgesindeki yağları engellemesine bağlı olarak kadınların kalp ve diyabet gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini de azalttığını belirtiyor

Soya Sütünün Faydaları Nedir?

Soya fasulyesinden elde edilen ve son yıllarda tüketim oranı hızla artan soya sütünün birçok faydası bulunmaktadır. Uzmanlar yaptıkları araştırmalar sonucunda soya sütünün insan sağlığı açısından pek çok faydasının olduğunu ve tüketilmesi gereken bir besin olduğunu ifade etmektedir. 

Arkansas Üniversitesi’nden bir grup araştırmacının yaptığı çalışmalar, soya içeren besinlerin özellikle soya sütünün tüketilmesinin sağlığa önemli faydaları olduğunu gösteriyor. Uzmanlar yaptıkları deneyde bir  grup sıçana 24 günlük olduktan sonra 30 gün boyunca sadece  soya proteinleri içeren bir diyetle beslemiş. Daha sonra altı aylık olana kadar standart kemirgen diyetiyle beslenen sıçanlara kadınlarda görülen menopoz sonrası kemik erimelerinin ortaya çıkması için müdahale edilmiş. İkinci bir grup sıçansa hayatları boyunca standart kemirgen diyetiyle beslenmiş ve bu sıçanlara da aynı müdahalede bulunulmuş. Sonuçlar soya proteinleriyle beslenen sıçanlarda daha az kemik erimesi olduğunu göstermiş. Böylece soya ürünlerinden elde edilen besinlerin kemik sağlığına etkisi daha çok araştırma için öncü olmuştur. Sütün insan kemik sağlığı açısından faydalı olduğu uzun yıllardır bilinen bir gerçek. Soya sütüyle beslenen çocukların kemik sağlığının yaşlılıkta daha iyi olduğu uzmanların bu araştırmasıyla da kanıtlanmış oldu. Bunun yanı sıra Soya sütünün faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yüksek kolesterol, kalp hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Yediğiniz yiyecekler kolesterol seviyenizi önemli ölçüde etkileyebilir Bitkisel kaynaklı bir süt olan soya sütü, kolesterol içermez. Kolesterol içermediğinden dolayı kalp ve damar hastalıklarının tedavisine yardımcı bir ürün. Bu yüzden yüksek kolesterol sahibi kişiler tarafından da gönül rahatlığıyla kullanılabilir.

• Yüksek kolesterol gibi, yüksek tansiyon da kalp hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Ayrıca böbrek hastalığı riskini artırır. Bazı araştırmalar soya sütünün kan basıncını düşürücü etkileri olduğunu öne sürüyor

• Soya sütü içerisinde bulunan Daidzein ve genistein gibi fitoöstrojen maddeler özellikle menopoz döneminde yaşanan ateş basması gibi semptomların azalmasına yardımcı olur.

• Soya sütü inek sütü proteinlerine karşı alerjisi olanlar tarafından tercih edilir, laktoz içermediğinden dolayı da laktoz intoleransına sahip olan kişiler de güvenle kullanabilmektedir.

• Yüksek oranda protein içeren soya sütü, hücre yenilenmesini destekler ve vücuttaki metabolik olayların düzenlenmesine katkıda bulunur.

• Yüksek oranda magnezyum içeriğine sahip olan ürün, uyku kalitesini arttırarak kronik yorgunluğun tedavisine yardımcı olur.

• Soya sütünün içeriğinde yer alan antioksidan bileşenler vücudun bağışıklık sistemini destekleyerek enfeksiyonlara karşı mücadelesine yardımcı olur. Aynı zamanda kanser hücresi oluşumunu engelleyen soya sütü, var olan tümör hücrelerinin çoğalmasını büyük oranda önler.

• Soya sütünün içerisindeki yüksek folik asit oranı hamileler için de büyük fayda sağlamakta. Ancak hamilelerin soya sütü tüketmeden önce mutlaka doktoruna danışması ve alerjisi olup olmadığının anlaşılması üzerinde durulması gereken önemli bir noktadır.

Soya sütü kilo vermek isteyen kişiler için de iyi bir alternatiftir. Kilo vermek, vücudunuzun normal vücut fonksiyonlarını ve aktivitelerini desteklemek için ihtiyaç duyduğundan daha az kalori tüketmeye bağlıdır. 240 ml şekersiz soya sütü sadece 80 kalori içerir ve bu da düşük kalorili bir alternatiftir. Düşük kalorili olmasının yanı sıra, aynı zamanda harika bir protein kaynağıdır. Protein kilo kaybı için üç ana fayda sağlar: tokluk hissini arttırır, sindirmek ve emmek için karbonhidrat veya yağlardan daha fazla kalori gerektirir ve kas kütlesini korumanıza yardımcı olur, bu da dinlenirken daha fazla kalori yakabileceğiniz anlamına gelir.

Soya Sütünün Zararları Nedir?

Pek çok faydası olan soya sütünün aşırı tüketilmesi, ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Bu yüzden mutlaka ölçülü kullanmak gerekir. Ayrıca soya sütü bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara ve hazımsızlığa da yol açabilir. Özellikle kronik rahatsızlığı olan kişilerin, hamilelerin, emziren annelerin ve alerjik bünyeye sahip olan kişilerin, soya ürünlerini kullanmadan önce mutlaka doktora danışması gerekir. 

Soya sütünün insan sağlığı için olumlu tarafları olduğu kadar bazı zararlı etkileri de bulunmaktadır. Örneğin; soya sütü proteinleri bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bazı insanlarda soya sütü kullanımından sonra çeşitli alerjik reaksiyonlar görülebilmektedir. Soya sütü tüketiminden sonra cilt kızarması, ağız karıncalanması, kaşıntı, şişmeler, karın ağrısı, burun tıkanıklığı, burun akması ve nefes almada zorlanma gözlenebilir. 

Yapılan araştırmalarda soya sütünün Tiroid ilacı kullanan hastalarda kullanılan ilacın vücut tarafından yeterli oranda emilmesini engellediğini ortaya çıkarmıştır. Tiroid ilacı kullanan hastaların bu yüzden soya sütünü kullanmamaları gerekmektedir. Çünkü vücuttaki iyot oranını azaltıcı etki gösteren soya sütü, tiroid fonksiyonlarında bozulma yaratabilir.

Ayrıca soya sütü içerisinde yer alan fitoöstrojenler meme ve prostat kanserine sahip kişilerde tümör hücrelerinin büyümesine yol açabilir. Soya sütü östrojen içeriği nedeniyle meme kanserinin tedavisinde kullanılan ilaçların etkinliğini azaltabilir. Bu riskinden dolayı göğüs kanseri tedavisi görenlerin tüketmesi doktorlar tarafından önerilmez. 

Soya sütünün olumsuz başka bir yanı ise her ne kadar içeriğinde kalsiyum olsa da insan vücudu için gereken kalsiyum miktarını ne yazık ki tek başına karşılayamamaktadır.  Soya sütü aynı miktarda inek sütünün içerdiği kalsiyumun sadece dörtte birini içeriyor. Bu nedenle soya sütü üretimi yapan markalar genellikle ürünlerinin içine ekstra kalsiyum eklemektedir. Ancak sonradan eklenen kalsiyumun doğal olanı kadar yarar sağlamadığı yapılan araştırmalarla belirlenmiştir.  

Diyetisyen ve beslenme uzmanlarının soya sütü veya diğer soya ürünlerini tüketmenin sağlık açısından faydalı olduğu yönündeki açıklamaları daha çok hayvansal gıdalardan alınan proteinin kötü kolesterol ile birlikte gelmesi nedeniyle protein kaynağı olarak kolesterolü yükseltmeyen soyayı kullanmak yönünde.

Soya sütü ayrıca fitik asit içermektedir. Fitik asit, kalsiyum, magnezyum ve çinko gibi minerallerin emilimini azaltan bir bileşendir. Dolayısıyla soya sütü, bu besin düşmanından belirli miktarlarda içermektedir.

Soya fasulyesi bir baklagildir; Fitik asit, lektin ve proteaz inhibitörleri içerebilir.Fitik asit insan vücudunda  demir, kalsiyum, çinko ve magnezyum moleküllerini bağlayarak emilimlerine engel olurlar.

Lektinler alyuvarlara ve bağırsak hücrelerine bağlanabilen ve hücre ölümüne neden olan bileşiklerdir. Pişmemiş baklagillerde çok yüksek düzeyde bulunurlar. Soyada bulunan Proteaz inhibitörleri, midedeki sindirim enzimlerini işlemez hale getirirler, sindirilmezler.

Soya fasulyesi, besinler arasında mısırdan sonra GDO’lu olma olasılığı en yüksek besinlerden birisidir. GDO’lu besinler, protein yapıları değiştiği için daha alerjen özellikte yapıdadırlar.Alerjik olan hastaların bu yüzden soya sütü kullanmadan önce doktora başvurması gerekir.

Sağlıklı ve hiçbir sorunu olmayan hastalar 1 ay düzenli olarak soya ürünleri tükettiklerinde TSH değerlerinin yükseldiği görülmüştür.

Soya bazlı bebek maması verilen bebeklerin maruz kaldığı östrojenik aktivite çok yüksektir. Yine soya bazlı mama verilen bebekler, çocukluk ve ergenlikte çok daha sık guatr bulguları gösterir, tiroidit ortaya çıkma olasılığı artar.

Soya Sütü Nasıl Tüketilir?

Yetişkin bir kişinin günde 400 – 500 gramdan fazla soya sütü tüketmemesi gerekir. Soğuk ya da ılık olarak direkt içebileceğiniz soya sütü aynı zamanda normal süt ilave edilerek yapılan tüm yiyeceklerle tüketilebilir. Alerjik reaksiyonlara karşı hassas bir bünyeniz varsa soya sütünü tüketmeden önce doktorunuza danışmalısınız. Aynı zamanda tiroid rahatsızlığı için ilaç kullanan kişilerin soya sütünden uzak durması gerekir. 

Soya fasulyesinden elde edilen soya sütü mutfaklarda pek çok şekilde kullanılır. Kullanım yeri bakımından inek sütünden pek bir farkı yoktur. Herhangi bir kullanım kısıtlaması bulunmayan soya sütü, normal süt kullanılarak yapılan tüm çorba, tatlı ve tuzlularda kullanılabilir. Kahvaltılarda sık tercih edilen soya sütünü gevrek diyet ekmekleriyle birlikte tüketebilirsiniz. Kahve içerken kahveye katılarak kullanılabilir. Ayrıca pek çok yemekte de soya sütü kullanılabilir. Kahvaltıda tam tahıllı gevreklerde normal süte alternatif olarak tüketebilir. Çeşitli tatlı tariflerinde de soya sütü rahatlıkla kullanılabilir. 

Soya sütü soya fasulyesinden üretildiği için sütün kokusu tüketilirken kimi insana itici gelebilir. Soya sütünün kötü tadı, tüketici tarafından kabul görmenin önünde bir engeldir. Hoş olmayan soya fasulyesi kokusu, oluşumunu engelleyerek veya oluştuktan sonra uzaklaştırarak azaltılabilir. Genelde soya sütü kahve gibi içeceklere ilave edilerek kullanılır. Sade tüketmek isteyenler ise bir paket vanilya ile keskin kokusunu bastırarak içebilirler. Sonuçta, sıcak içmek ve soğuk içmek, oda sıcaklığında tüketmeye kıyasla kötü aromayı önemli ölçüde azaltır.

Soya sütünü içerken rahatsız olabilir. Bu tarz durumlarda soya sütünün içerisine kakao, kahve, bal gibi ek takviyeler kullanarak tüketilebilir.

Diyet yaparken de soya sütünden yapılan yiyecekler bu konuda kişiye destek olur. Soya sütünden hazırlanabilen ve kilo almama konusunda yardımcı olan yulaf ezmesi gibi bazı meyve ve tahıllarla yapılan smoothieler beslenme için iyi bir alternatif oluşturmaktadır.  Çok fazla kalori içermez ve sizi tok hissettirir.

Soya sütü ayrıca pastörize edildikten sonra sütün içeriğini veya lezzetini etkilemeyeceği için ısıtılabilir. Sıcak bir biçimde tüketilmesinin sağlık açısından herhangi bir olumsuz tarafı yoktur. 

Son olarak her besinin kendine özgü faydaları ve sağlığa katkıları bulunmaktadır.  İnek sütüyle soya sütünü kıyaslamak bu bağlamda doğru olmaz. İnek sütü doğal, sağlıklı ve ekonomik besinlerimizden bir tanesidir ve koltuğunu kaptırmayacağı kesindir. Ancak diyette farklılıklar yaratmak, çeşitlilikleri arttırmak her zaman önemlidir. Bu doğrultuda bitkisel bir besin olan soya sütü faydalı ve özellikle inek sütü tüketemeyenler için iyi bir alternatiftir.

Soya Sütü Hangi Besinlerle Birlikte Tüketilir?

Soğuk ılık veya sıcak olarak direkt içebileceğiniz soya sütü aynı zamanda normal süt ilave edilerek yapılan tüm yiyeceklerle de kullanılabilir. Soya sütü birçok farklı şekilde tüketilir. Tadından hoşlanmayanlar kahveye katabilir, yemeklerde kullanabilir, kahvaltıda tam tahıllı gevreklerle ve hatta diyet tatlısı bile yapılabilir.

Soya sütü normal sütün kullanıldığı pek çok alanda kullanılır. Kişi damak zevkine göre bu sütü kahvelerde, tatlılarda ve yemeklerinde kullanabilir. Örneğin soya sütünden hazırlanan ve kahvaltıda diyet programını aksatmayacak yulaf ve tahıllarla beraber kullanılabilir. Soya sütü,  kahveyle kullanılabilir. Ayrıca küçük çocukların bir yıldan 2 yaşına kadar anne sütü içmeye devam etmeleri ve diğer fermente süt ürünleri ile kombine edilebilmesi uygundur.

Soya Sütü Hangi Miktarda Tüketilmelidir?

Yetişkin bir kişinin günde 400 – 500 gramdan fazla soya sütü tüketmemesi gerekir. Soğuk ya da ılık olarak direkt içebileceğiniz soya sütü aynı zamanda normal süt ilave edilerek yapılan tüm yiyeceklerle tüketilebilir. Alerjik reaksiyonlara karşı hassas bir bünyesi olan bireyler soya sütünü tüketmeden önce doktora danışmalıdır. Aynı zamanda tiroid rahatsızlığı için ilaç kullanan kişilerin soya sütünden uzak durması gerekir. 

Çok ciddi yan etkileri bulunmayan soya sütünü erkeklerin çok sık tüketmemesi öneriliyor. Keza uzmanların yaptığı araştırmalara göre soya sütü testesteron hormonunun üretimini azaltıyor. Bu nedenle erkeklere önerilmeyen soya sütünün günlük kullanım miktarında abartıya kaçmamak önemlidir. Günde yaklaşık 200 ila 300 mililitre, bir veya iki tam bardağa eşdeğer soya sütü tüketiminin herhangi bir riski yoktur. Kahveyi yumuşatmak için kullanıyorsa günlük olarak bu oranda tüketilebilir. 

Soya sütü fitostrojenler olarak adlandırılan belirli bileşenlerinin kemik yoğunluğundaki artışa ve dolayısıyla hem kemik yoğunluğundaki artışa etkisini hem de menopoz sonrası kadınlarda ve 50 yaşın üzerindeki erkeklerde bu oranların sağlıklı olduğundan emin olunarak rahatlıkla tüketilebilir. Günde 25 gr soya proteini almak bile erkeklerdeki hormon dengesini bozarak “cinsiyet” sorunlarına yol açabildiği düşünülmektedir. Connecticut Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre; soya testesteron üretimini düşürüyor. Bu yüzden erkeklerin pek fazla soya sütü kullanılması uzmanlar tarafından önerilmiyor.

Bitkisel sütler içerisinde protein oranı en yüksek olan süt çeşitlerinden biri olan soya sütü; özellikle vegan beslenenler için çok uygun bir seçenek diyebiliriz. Üstelik yağ oranı da oldukça düşük. Bazı markalar soya sütüne A, B12, D vitaminleri ve kalsiyum ekleyerek piyasaya sürüyorlar. Böylece çok daha besleyici oluyor. Yoğun kıvamına rağmen çay/kahveye kolayca karışan, pişirmeye uygun olan bir alternatif olarak düşünebilirsiniz. 100 ml soya sütünün besin değerleri; 43 kcal, 123 mg kalsiyum, 1.47 gr yağ, 0.205 gr doymuş yağ, 3b65 gr şeker, 2.6 gr proteindir.

Soya Sütü Nerelerde Kullanılır?

Bitkisel protein açısından zengin bir kaynak olan soya sütü; özellikle içeceklerde, sütlü tatlılarda, kek, börek ve çörek yapımında kullanılır. İnek sütüne bir alternatif olarak piyasaya sürülen soya sütü, özellikle laktoz intoleransına sahip kişiler ve vegan beslenen kişiler tarafından büyük oranda tercih edilmektedir.

Soya sütü, baklagiller familyasında yer alan soya fasulyesi ile yapılır. Soya fasulyesinin emilmesi, kaynatılması ve öğütülmesi ile üretilen bu süt, inek sütüne kıyasla daha fazla protein içerir. Tam anlamıyla süt diyemeyeceğimiz soya sütü, aslında bitki bazlı bir içecektir. Soya sütünde laktoz bulunmadığı için bebekler, sporcular ve şeker hastaları için oldukça sağlıklıdır. Günümüzde fazlasıyla tüketildiği için yoğurt ve tofu gibi çeşitli şekillerde de üretimi yapılır.Bunların yanı sıra soya sütü  milkshake, dondurma  ve kremalı çorba yaparken de kullanılır.

Soya Sütü ile Neler Yapılır?

Bitkisel protein açısından zengin bir kaynak olan soya sütü; özellikle içeceklerde, sütlü tatlılarda, kek, börek ve çörek yapımında kullanılır. İnek sütüne bir alternatif olarak piyasaya sürülen soya sütü, özellikle laktoz intoleransına sahip kişiler ve vegan beslenenler tarafından tercih edilir.

Soya fasulyesi, su ve temiz bir tülbent kullanılarak hazırlanan soya sütü; yüksek oranda bitkisel protein, vitamin ve mineral içerir. Hazırlaması oldukça kolay olan soya sütü kolay bir şekilde yapılıp bu süt pasta, kek, börek gibi hamur işleri yaparken normal süte alternatif olarak kullanılabilir.

Soya sütü, buz ve kahve kullanılarak hazırlanan soya sütlü vegan ice latte, vegan beslenme tarzını benimseyenlerin ve laktoz intoleransına sahip kişilerin tercihidir. Kendine özgü bir aromaya sahip olan içecek, özellikle sıcak yaz günlerinin en besleyici tariflerinden biridir.

Soya sütü, Soya Sütlü Puding yapımında da kullanılır. Şeker, pirinç unu, vanilya, bisküvi parçaları, fındık ve bitter çikolata kullanılarak soya sütlü puding hazırlanır.

Soya Sütü Yerine Ne Kullanılır?

Süt, insan sağlığı için önemli olan protein, yağ, karbonhidrat ve minerallerden oluşan bir besin kaynağıdır. Son yıllarda insanlar ekoloijk nedenler; şişkinlik, hazımsızlık gibi çok çeşitli bireysel sebepler dolayısıyla süte alternatif aramaya başlamış ve daha çok bitkisel sütlere yönelmişleridir. Laktoz intoleransı ve inek sütü alerjisi olan bireyler, vegan beslenmeyi önemseyen kişiler ayrıca memeli sütünün az ve pahalı olduğu ülkelerde bitkisel sütler tercih edilmektedir. Hayvansal hiçbir gıda tüketmedikleri için süt ve süt ürünleri de tüketmezler, ama kalsiyum alımının mutlaka olması gerekir. Veganlar; soya sütü, hindistan cevizi sütü, pirinç sütü gibi bitkisel süt ürünlerini tercih edebilirler.

Günümüz şartlarında çeşitli nedenlerle hayvansal tüketim yerini bitkisel tüketime bırakmaktadır. Özellikle vegan beslenmeyi veya beslenmesindeki hayvansal ürünleri azaltmayı amaçlayan kişiler bu beslenme tarzına yönelim göstermektedir. Süte alternatif olması amacıyla geliştirilen bitki bazlı içecekler, sütün sahip olduğu besleyici öğeler bakımından zenginleştirilerek üretilmektedir. Aynı zamanda görünüş, akışkanlık ve kıvam gibi özelliklerinin süte benzemesi amacıyla çeşitli katkı maddeleri eklenebilmektedir. Laktoz içermemesi, diyet lifi bakımından zengin bir içeriğe ve düşük doymuş yağa sahip olması; bitki bazlı içeceklerin tercih edilmesindeki en etkili özelliklerinden birkaçı olarak söylenebilmektedir. Süte alternatif aramanın başlıca sebeplerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Süt Alerjisi: Üç yaşın altındaki çocukların %2-3'ünde süt alerjisi vardır. Bu, kurdeşen ve mide rahatsızlığından şiddetli anafilaksiye kadar çeşitli semptomlara neden olabilir. Çoğu çocuk, ergenlik yıllarında bunu aşar.

Laktoz İntoleransı: Dünya nüfusunun %75'i, süt şekeri laktozunu sindirmek için gerekli olan enzim olan yeterli laktazı üretmiyor. Bu şişkinlik, gaz ve ishal gibi semptomlara neden olur.

Vegan veya Ovo-Vejetaryen Diyet: Bazı vejetaryen diyetler süt ürünlerini içermez. Ovo-vejetaryenler yumurta yerler, ancak süt ürünleri yemezler, veganlar ise hayvanlardan gelen tüm yiyecek ve ürünleri hariç tutar.

Potansiyel Kirleticiler: Bazı insanlar, hormonlar, böcek ilaçları ve antibiyotikler de dahil olmak üzere geleneksel süt ve süt ürünlerindeki potansiyel kirletici maddelere ilişkin endişeleri nedeniyle süt ürünlerinden vazgeçmeyi tercih eder.

Yukarıdaki nedenlerden dolayı çeşitli sütlere yönelen insanların en çok kullandıkları sütler şu şekildedir:

Soya sütü: Soya sütü, 109 kalori, 5 gram yağ, 7 gram protein ve 8 gram karbonhidrat içerir.

Pirinç sütü: Pirinç sütü, 120 kalori, 2,5 gram yağ, 1 gram protein ve 23 gram karbonhidrat içerir.

Yulaf sütü: Yulaf sütü, 130 kalori, 2,5 gram yağ, 4 gram protein ve 24 gram karbonhidrat içerir.

Badem sütü: Badem sütü, 60 kalori, 2,5 gram yağ, 1 gram protein ve 8 gram karbonhidrat içerir.

Hindistan cevizi sütü: 80 kalori, 5 gram yağ, 0 gram protein ve 7 gram karbonhidrat içerir.

Kaju sütü: Kaju sütü, 60 kalori, 2,5 gram yağ, 1 gram protein ve 9 gram karbonhidrat içerir.

Keten tohumu sütü: 50 kalori, 2,5 gram yağ, 0 gram protein ve 7 gram karbonhidrat içerir.

Kenevir sütü: 100–140 kalori, 5–7 gram yağ, 2–5 gram protein ve 8–20 gram karbonhidrat içerir.

Soya Sütünde Gluten Var mıdır?

Soya fasulyesinden elde edilen soya sütü, glutenli herhangi bir tatlandırıcı ya da kıvam arttırıcıya maruz kalmadığında gluten içermiyor. Elbette, çölyak hastası ya da gluten intoleransı bulunan bireylerin soya sütü tercihlerini glutensiz olduğu onaylanmış ürünler arasından yapmaları her koşulda önem arz ediyor.

Gluten intoleransı olan kişilerde genellikle gluten ile birlikte tolere edemediği birkaç besin grubu çeşidi daha ardından gelebilir. Süt ve süt ürünleri bu gruplardan sadece biridir. İkisi birleştiğinde zorlayıcı süreç burada kendini gösterir. Dışarıdan satın alınan pek çok gıdanın içerisinde glüten olmasının yanı sıra, süt, margarin, tereyağ, peynir bulunur ya da temas söz konusudur. 

Gluten hassasiyeti olan bireylerin bazıları süt ürünlerini kullanabiliyorken bazılarında peynir ve yoğurt tolere edilmeyebilir. Laktoz, süt, yoğurt, peynir, tereyağı, krema gibi birçok üründe bulunur. Doktorunuzun yönlendirmesiyle yapılan testler sayesinde vücudunuzun neleri tolere edip edemediğini öğrenebilirsiniz. Tüm bu ürünleri değiştirmek için sebze alternatiflerine yönelmeniz daha zinde hissetmenizi sağlayacaktır.

Soya Sütü Kaç Kaloridir?

Soya sütünün besin içeriğine baktığımızda protein içeriği aynı miktarda inek sütüne kıyasla daha yüksek olsa da kalsiyum içeriği daha düşük. Hatta protein içeriği diğer bitkisel kaynaklı sütlere göre de oldukça yüksektir. 1 bardak soya sütü yaklaşık 80-100 kalori arasında oluyor. Bu değer inek sütüne oranla oldukça az. Soya sütü, protein, B grubu vitaminleri, folik asit, potasyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor, demir, çinko ve lif açısından zengindir. Soya sütü, inek sütüne alerjisi olan bireyler tarafından kullanılabilecek bir alternatiftir. Soya Sütü kalori olarak %52,02 karbonhidrat, %27,49 protein, %15,54 yağdan oluşur. 

Soya sütü ayrıca laktoz içermez. Bu yüzden Laktoz intoleransı olan kişiler de rahatlıkla tüketebilir. Yapılan bir çalışma soya sütünün karın bölgesindeki yağlanmayı azaltıcı etkisi olduğunu göstermiştir. Miktarlarına dikkat edilirse zayıflama diyetlerinin vazgeçilmezlerinden olabilir.

1 Su Bardağı Soya Sütü: 86,00 kaloridir.

Soya Sütü İçeriği:

• Karbonhidrat: 9,84g
• Protein: 5,20g
• Yağ: 2,94g
• Lif: 0,40g
• Sodyum: 142,00mg
• Potasyum: 134,00mg
• Kalsiyum: 394,00mg
• A Vitamini: 26,00ui
• C Vitamini: 0,00mg
• Demir: 0,84mg