Sakinleştirici Bitki Çayları Nelerdir?

Bitkisel çaylar asırlardır etkili tıbbi tedaviler için kullanılmaktadır. Birçok farklı sorun için ilaç kullanımının yanında bitkisel çayları kullanmak iyileşme tedavisini hızlandırabilir. Stres, birçok hastalığın ana nedenlerinden biri olabilir. Kronik olarak stres sorunu ile uğraşan insanların dışında anksiyetenin yarattığı ya da günlük hayatın yarattığı stresten de kaçınmak için bazı bitki çayları kullanılabilir. 

Sakinleştirici bitki çayları, hem zihinsel hem de bedensel olarak rahatlamanıza yardımcı olur. Sakinleştirici özelliği olan bitki çayları şunlardır:

• Papatya çayı
• Kediotu kökü çayı
• Sarı kantaron çayı
• Melisa çayı
• Biberiye çayı
• Adaçayı
• Tarhan otu çayı
• Yeşil çay
• Nane çayı
• Ginseng çayı
• Karanfil çayı
• Melek otu çayı

1. Papatya Çayı

Kökü oldukça eski zamanlara dayanan bu çay, sakinleştirici özelliği bilinen ilk çaylardan biridir. Kaslarda oluşan gerginliği azaltarak vücut ağrılarını dindirir. Zihinsel olarak rahatlatırken stresli ruh halinden uzaklaşmanızı sağlar. 

Uyku sorunu yaşayan biriyseniz papatya çayı tüketerek uykunuzun gelmesine yardımcı olabilirsiniz. Yoğun bir gün geçiren biri için gün sonunda papatya çayı içmek hem bedensel hem de zihinsel olarak iyi hissetmesini sağlayacaktır. 

Fazla tüketilen bir papatya çayı; kan şekerinde ani düşüşlere, mide sorunlarına ve sindirim sisteminin zarar görmesine neden olabilir. Özellikle epilepsi hastalarının, hamile ve emziren annelerin, kronik rahatsızlıkları olanların papatya çayı tüketimini sınırlandırması gerekmektedir. Normal bir yetişkin günde 1-2 fincan papatya çayı tüketebilir. Bunun dışında yukarıdaki sorunlardan birini yaşayan bir birey, mutlaka doktoruna ya da beslenme uzmanına başvurmalıdır.

2. Kediotu Kökü Çayı

Kediotu kökü çayı çok kısa sürede dingin ve sakin hissetmenize yardımcı olan bir çaydır. Kediotu, menopoz ve adet öncesi semptomlara karşı oldukça etkili bir bitkidir. Yatmadan yarım saat evvel içeceğiniz bir fincan kediotu kökü çayı, uykunuzu çok daha rahat bir şekilde geçirmenize yardımcı olacaktır. Kediotu çayının bir diğer faydası ise endişeyi azaltması ve kaygı bozukluklarına son vermesidir. Baş ağrılarına karşı kullanılabilir. 

Uyku sorunu için kediotu kökü çayı içecek olan biri düzenli olarak 2-6 hafta boyunca yatmadan yarım saat evvel bir bardak içebilir. Günde 3 bardaktan fazla içilmemesi daha doğru olacaktır. Kediotunun doğal bir antidepresan olması, Xanax ve Valium gibi ilaçların yan etkilerinden kurtulmanıza da yardımcı olur. 

Olası bir fazla kullanımda mide bulantısı, huzursuzluk, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi yan etkiler görülebilir. Kediotu çayı bazı ilaçlarla tepkimeye gireceği için bu ilaçları kullananların kediotu kökü çayı tüketmemesi gerekmektedir. Bu ilaçlar şunlardır:

• Alerji ilaçları (Ör. Allegra)
• Antifungal ilaçlar (Ör. Sporanox)
• Kanser ilaçları (Ör. Camptosar, STI 571 vb.)
• Statin ilaçları (Ör. Lipitor ve Mevacor)
• Barbitüratlar (Ör. Secobarbital)
• Benzodiazepinler (Xanax, Ativan, Valium)

Çok sık alkol tüketenler de bu çayı tüketmemelidir. Bunun dışında; karaciğer sorunları ile uğraşanlar, hamile ve emziren anneler, 3 yaş altı çocuklar ve uzun yolda araba sürmek gibi dikkat gerektiren işleri yapanlar kediotu kökü çayı tüketmemelidir. 

3. Sarı Kantaron Çayı

Sarı kantaron çayı özellikle son yıllarda daha da popülerleşen bir çay türüdür. Kurutulmuş sarı kantaronun sıcak suda demlenmesi ile elde edilir. Uyku problemi çekenler, stres yaşayanlar, zihin sağlığını düzene sokmak isteyenler sarı kantaron çayı içerek alternatif ve doğal bir tedaviyi sağlamış olurlar. 

Tam bir şifa kaynağı olan sarı kantaron bitkisi, doğal bir ağrı kesici olarak da kullanılabilir. Antiseptik özelliği ile vücudu mikroplara karşı korur. Düzenli olarak sarı kantaron çayı içmek günlük hayatta yaşadığınız stresin azalmasını sağlar. Hücreleri yenileyerek yaraların daha çabuk iyileşmesini sağlar. 

Tansiyon hastaları, antidepresan ve astım ilacı kullananlar sarı kantaron çayını doğru bir şekilde tüketmelidir. Fazla tüketilmesi durumunda mide bulantısı ve ağız kuruluğu, görülen yan etkilerdendir. Bunların yanı sıra Alzheimer ve şizofren rahatsızlığı olan kişilerde kantaron çayı içmemelidir. 

4.Melisa Çayı

Melisa bitkisinin yapraklarından yapılan bu çay, sıcak su ile demlendiğinde yoğun bir aromaya sahip olmaktadır. Bazı durumlarda faklı yemeklere baharat amacı ile de bu çaydan konulabilir. 

Melisa çayının sakinleştirici bir etkisi vardır. Uykusuzluk sorunu ile uğraşanlar, akşamları yatmadan evvel bir fincan melisa çayı tüketerek rahat bir uyku çekebilirler. Gaz sancısı çekenler melisa çayı tüketerek sindirim ve boşaltım sistemini rahatlatabilirler. İçeriğinde yer alan sedatif etkisi sayesinde gece vakitlerinde içmek daha etkili olacaktır. 

Melisa çayı her bünyeye farklı bir etki yapabilir. Bundan dolayı; kronik rahatsızlıkları bulunan, hamile ve emziren anneler melisa çayı tüketmeden evvel doktorlarına başvurmalıdır. Fiziksel gelişim sürecini olumlu etkilediği bilindiği için gelişim çağındaki çocuklara içirilebilir.    

5. Biberiye Çayı

Biberiye bitkisinden yapılan biberiye çayı, içerdiği zengin vitamin ve minerallerle insan vücudu için oldukça faydalı olan bitkisel çaylardan biridir. Bu çayın en önemli özelliklerinden biri sakinleştirici etkisidir. Hafızayı güçlendirici bir etkisi vardır. Böylece hem konsantrasyon hem de odak gücünü yükselme özelliğine sahiptir. 

Antiseptik özelliği göstermesi nedeni ile boğaz ağrılarında bademciği temizleyerek ağrıları giderir. Sindirim sistemini çalıştırarak hazımsızlık sorununun önüne geçer. Soğuk kış aylarında biberiye çayı tüketmek antioksidan özelliği sayesinde hastalıklara karşı kendinizi korumanıza yardımcı olur.  

Biberiye, güçlü etkilere sahip olan bir bitkidir. Bundan dolayı aşırı tüketmekten kaçınmak gerekmektedir. Epilepsi hastaları, emzirme dönemindeki ve hamile kadınlar, ülser ve kolit gibi rahatsızlıkları bulunanlar ve tansiyon hastalarının biberiye çayı içmesi önerilmez. Kronik rahatsızlıkları bulunan ve sürekli olarak ilaç kullanmak zorunda kalanlar ise doktor ya da beslenme uzmanına başvurarak biberiye çayı tüketebilir. 

6.Adaçayı

Ballıbabagiller familyasından olan adaçayı, içerisindeki vitamin ve mineraller sayesinde en sağlıklı bitki çayları arasında yer almaktadır. Birçok faydası bulunan adaçayı, sakinleşmek için içebileceğiniz en etkili bitki çaylarındadır. 

Adaçayı sadece sakinleşmek amacı ile değil aynı zamanda menopoz ve adet dönemlerindeki semptomları da yok etmek için kullanılır. Östrojen içermesinden dolayı menopoz döneminde sıklıkla yaşanan aşırı terleme, sinirlenmeler ve sıcak basması gibi sorunları gidermeye yardımcı olur. Adet döneminde oluşan ağrılarda da adaçayı kullanımı önerilmektedir. Zengin bir K vitamini kaynağı olmasından dolayı kemik sağlığına oldukça iyi geldiği düşünülmektedir. Antibakteriyel olması nedeni ile sedef, akne, egzama gibi cilt sorunlarını gidermeye yardımcı olur. 

Adaçayını günde 2 fincandan fazla tüketmemek gerekmektedir. Fazla kullanımda mide krampları ve alerjik reaksiyonlar yan etkiler olarak kişiye rahatsızlık verebilir. Adaçayını genellikle erkeklerin kullanması önerilmemektedir. Bunun nedeni kadınsı hormonları tetiklemesi ve sperm kalitesini düşürmesi olarak gösterilmektedir. Bunun dışında hamile ve emziren anneler, epilepsi hastaları ve ilaç kullanan kronik rahatsızlığı bulunan kişilerin adaçayı kullanmaması önerilmektedir. 

7. Tarhun Otu Çayı

Türk mutfağında çok önemli bir yeri olan tarhun otu, Anadolu’da çok geniş bir yetiştirme sahasına sahiptir. Özellikle insan vücuduna olan faydaları ile bilinen tarhun, rahatsızlıkları tedavi edebilmek için terapötik olarak kullanılmaktadır. 

Tarhun otunu yatmadan evvel kullanmak uykusuzluğun giderilmesine yardımcı olurken sakinleştirici etkisi sayesinde de anksiyeteyi hafifletmektedir. Sakinleştirici etkisi dışında aynı zamanda sindirim problemlerine ve kansızlığa da iyi gelir. Ödem söktürücü olarak da kullanılabilen bu şifalı bitki, vücutta biriken su ve tuzu atmanıza yardımcı olur.  

Gereğinden fazla tarhun otu çayı tüketiminde sindirim ve boşaltım sistemi sorunları görülebilir. Bu tip sorunlardan uzak kalmak için doktorunuza başvurmalı veya günlük olarak kullanımınızı sınırlandırmalısınız. 

8. Yeşil Çay

Her geçen gün daha fazla tercih edilen bitki çaylarından biri olan yeşil çay, doğru miktarlarda tüketildiğinde pek çok faydayı aynı anda sağlamaktadır. İçeriğinde bulunan theanine amino asidi sakinleşmeye yardımcı olmaktadır. Artan nabız ve kan basıncını düşürerek sakinleşmeye yardımcı olur. 

Yeşil çay yağ yakımını da hızlandırır. Düzenli olarak tüketilen yeşil çay, metabolizma hızını arttırır. Bundan dolayı özellikle diyet dönemlerinde yeşil çay tüketimi kilo vermeyi kolaylaştırır. İnsanlar genelde bu bilgiyi yanlış anladıkları için sadece yeşil çayla kilo vermenin mümkün olabileceğini düşünürler. Bu durum birçok çayda olduğu gibi yeşil çayda da geçerli değildir. Yeşil çay yalnızca içilmemekte besin takviyesi olarakta kullanılmaktadır. İçeriğinde yeşil çay ekstresi bulunan Natrol Phase2 Tablet sıklıkla kullanılan takviyelerden biridir.

Yeşil çayın fazla tüketimi vücutta olumsuz etkilere yol açabilir. Bunların başında kalp çarpıntısı ve baş ağrısı gelmektedir. İçeriğindeki kafein kronik rahatsızlığı ve kalp sorunları bulunan hastalar için iyi değildir. Mide bulantısı, ishal, kusma gibi yan etkiler de görülen diğer sorunlar arasındadır. 

Kemoterapi ilaçları, doğum kontrol hapı, aspirin, kan sulandırıcı ilaç, tansiyon ve kalp ilacı gibi ilaçları kullanan kişiler için yeşil çay tüketimi önerilmemektedir. 

9. Nane Çayı

Taze nane yapraklarının toplanması ve sıcak suda demlenmesi ile elde edilen bu çay mentol ve limon özü içeriği sayesinde ferahlatıcı bir etkiye sahiptir. Nane çayı hızlı bir sakinleştiricidir. Hazımsızlık sorunu yaşayanlar içine bir miktar elma sirkesi katarak çayı tüketebilirler. 

Nane çayının faydaları arasında ağrıları iyileştirici özellik de bulunmaktadır. Sinüslere iyi gelen yapısı boğazınızı temizlemenize ve nefesinizin güzel kokmasına yardımcı olur. Aynı zamanda bir diğer nefes sorunları olan astım ve alerji belirtilerini de azaltmaktadır.

Nane çayının bilinen bir yan etkisi olmamakla birlik aşırı tüketim de mide bulantısı gibi sorunlara yol açabilir. Kronik rahatsızlıkları olanlar, hamile ve emziren kadınlar nane çayı tüketmeden evvel doktor ya da beslenme uzmanına danışmalılardır. Sağlıklı bir yetişkin günde 2 fincan ya da bardaktan fazla olmadıktan sonra güvenle nane çayı tüketebilir. 

10. Ginseng Çayı

Ginseng bitkisinin köklerinin kurutulup kaynatılması ile yapılan ginseng çayı, güçlü antioksidan etkiye sahip olan bitkisel çaylardan biridir. İsteğe göre kurutulan köklerin içinde bir miktar kuru yapraklardan da konulabilir. Uzak Doğu’dan yayılan bir şifa kaynağı olan bu bitki, toz ya da hap şeklinde de üretilebilir. 

Ginseng çayının bilinen en büyük faydası penis kaslarını harekete geçirmesidir. Dokulardaki oksidatif stresi en aza indirerek sperm sayısının artmasına yardımcı olur. Bunun yanında cinsel sağlığa da oldukça faydası vardır. Erkeklerde görülen sertleşme sorunu ginseng çayı ile tedavi edilebilir. Kadınlarda ise yumurta kalitesine olumlu etki yapar ve menopoz çağında yaşanan sıkıntıları azaltmaya yardımcı olur. 

Kan şekeri ve kan basıncını dengeleyerek düzenli kullanımda hem şeker hem de tansiyon hastalarının tedavilerine yardımcı olarak kullanılır. Antioksidan özellikleri sayesinde kronik yorgunluğa iyi gelmektedir. Sağlıklı hücrelerin oluşumuna yardımcı olarak kanserli hücrelerin oluşumunu engeller. Sağlıklı inşalara olduğu kadar Alzheimer hastası olan insanlarda da zihinsel ve ruhsal duygulara fayda sağlar. 

Ginseng çayı dışında ginseng desteği almak için şu ürünler kullanılabilir;

Solgar Siberian Ginseng Root Extract

Ligone Ginseng Multivitamin Multimineral

Dynavit Korean Ginseng

Avicenna Kırmızı Ginseng 500 mg

Lifetime Q-Ginseng Complex Veggie Capsules

Günlük olarak 1-2 gram ginseng kökü ya da 200-400 mg ekstrat tozu aşılmamalıdır. Düşük dozlarda başlayıp yavaş yavaş arttırmak en sağlıklı kullanım şeklidir. Pahalı bir bitki olan ginsengin pek çok sahte çayı piyasada satılmaktadır. Kullanıcı buna dikkat ederek güvenilir bir markanın ürününü tercih etmelidir. Her ne kadar kullanılması güvenli bir bitki olsa da, doz aşımında şu sorunlar görülebilir:

• Sindirim sorunları
• Tansiyon ve kan şekeri değişiklikleri
• Aşırı sinir
• Ödem
• İshal
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Ciltte şiddetli reaksiyon
• Kalp ritminde bozukluk

11. Karanfil Çayı

Karanfil çayı, en sık tüketilen bitki çaylarından biridir. Eski zamanlarda diş tedavisinde kullanılan karanfil, günümüzde mutfaklarda yemeklere konan bir baharat olarak raflarda yerini almaktadır. Karanfili farklı çayların içine koyabileceğiniz gibi aynı zamanda farklı aromalarla karanfil çayı hazırlayabilirsiniz. 

Karanfil çok güçlü bir iltihap önleyicidir. Bağışıklığı kuvvetlendirerek vücut direncini yükseltir. Özellikle stresli bir günün sonunda karanfil çayı tüketmek sakinleşmenize yardımcı olacaktır. Antioksidan özelliği sayesinde vücudunuz toksinlerden arınarak kendini daha rahat hissedecektir. Metabolizmayı uyararak kilo vermeye yardımcı olur. Kasları gevşeten karanfil çayı, rahat bir uyku için en etkili bitki çaylarından biridir. 

Günlük olarak iki fincan karanfil çayı içmek yeterli olacaktır. Bir fincanı sabah kahvaltıdan evvel bir fincanı ise akşam yatmadan 1 saat kadar evvel tüketmek yeterli olacaktır. Fazla tüketmek, kas ağrıları ve sindirim sorunlarına yol açabilir. Karanfil alerjisi çok yaygın bir alerjidir. Karanfile alerjisi olan kişiler kesinlikle karanfil çayı tüketmemelidir. 

12. Melek Otu Çayı

Kokusu ve beyaz rengi ile dikkat çeken melek otu, Asya ülkelerinden tüm dünyaya yayılmış bir bitkidir. İsmini, görünümü ve özelliklerinden alan bu ot, eski zamanlarda birçok hastalıkta ilaç olarak kullanılmaktaydı. Günümüzde ise alternatif olarak birçok tedavide kullanılmaktadır. 

Melek otu çayı iştah açıcı olarak tüketilebilir. Hem sindirim sistemini hem de midenizi rahatlatmaya yardımcı olur. Günlük hayatta tüketeceğinizi melek otu steresin azaltmasını sağlayarak enerji yüklemesi yapar. Regl dönemlerinde bulunan kadınlar melek otu çayı tüketerek regl ağrılarını azaltabilir. Romatizma hastaları, ağrı kesici özelliği bulunan bu bitki çayını tüketerek ağrılarından kurtulabilir. İçeriğinde yer alan kumarin maddesi kan sulandırıcı bir maddedir. Kan pıhtılaşmasını engeller. 

Kanı sulandıran bir çay olduğu için hem kan sulandırıcı kullananlar hem de yakın zamanda ameliyata girenler bu çayı tüketmemelidir. Bunun dışında kalp krizi riski bulunanların, diyabet hastalarının bu çayı tüketmemeleri gerekmektedir.  Kökü kesinlikle çiğ olarak tüketilmemelidir. Çiğ melek otu kökünün zehirleyici bir etkisi vardır. 

Sakinleştirici Bitki Çayları Nasıl Yapılır?

Bitki çayları sıcak suda demlenerek yapılmaktadır. Bazı sakinleştirici bitki çayları taze olarak demlenirken bazı bitkilerin kökü ya da kurutulmuş yaprakları demlenmektedir. Ginseng bitkisi çayları gibi çaylar ise bazı aktarlarda toz halinde bulunabilir. 

Karanfil çayı gibi yoğun aromalara sahip çayları tarçın çubukları ya da elma kabukları ile yumuşatabilir, çayınızın içine isteğe göre limon ya da bal da katabilirsiniz. Tüm bunlar çayın daha farklı tatlara sahip olmasına ve rahat içimine yardımcı olmaktadır. Sıcak su içinde demlenen yapraklar ya da kökler, bitkiden bitkiye farklı kaynama sürelerine sahip olabilir. Örneğin, nane çayı demlerken 5-6 dakika yeterli olacakken papatya çayı aromasını daha geç bırakacağından 10-12 dakika kaynatmak yeterli olacaktır.