Protein Tozu Neyden Yapılır?

Protein tozu peynir altı suyu, kazein, soya, bezelye gibi çeşitli besinler kullanılarak, bitkisel ve hayvansal besinlerden proteinin ayrıştırılması ile yapılır. Protein tozu yapımı, kullanılacak kaynağa göre değişir. 

Protein tozu nasıl yapılır sorusunun adım adım yanıtı şöyledir:

• Seçilen kaynaktaki protein ayrıştırılır,
• Ayrıştırılan protein filtrelenir,
• Filtrelenmiş protein kurutularak toz haline getirilir,
• Toz haline gelmiş proteine tatlandırıcı ve farklı aromalar katılır.

Seçilen kaynakta bulunan protein, mekanik veya kimyasal yöntemler kullanılarak ayrıştırılır. Bu süreç sayesinde protein; yağlar, karbonhidratlar gibi diğer bileşenlerden izole hale getirilir. Elde edilen sıvı, daha yüksek saflıkta bir protein haline getirilmesi için filtrelenir. Filtreleme aşamasında istenmeyen maddeler ve alerjenler uzaklaştırılır. Filtrelenmiş protein çözeltisi suyu, kurutma işlemi ile atılır. Bu aşamada sıklıkla sprey kurutma yapılır ve toz şeklinde bir protein elde edilir.

Protein Tozu Nedir?

Protein tozu, vücudunuzun temel yapı taşları olan proteinleri saflaştırılmış bir şekilde içeren bir üründür. Normalde ihtiyaç duyduğunuz proteini et, baklagiller, süt ürünleri gibi doğal besinlerden alırsınız. Protein tozu, bu besinlerde bulunan amino asitleri veya doğrudan proteinleri içerir, bu yüzden temel olarak yediğiniz protein içeren gıdalardan farklı değildir. Ancak, daha yoğun ve özel amino asit içeriğine sahip olabilirler.

Protein Tozu İçerikleri Nelerdir?

Protein tozları, genellikle sporcular ve sağlıklı yaşamı desteklemek isteyen bireyler tarafından kullanılan besin takviyeleridir. Çeşitli protein tozu türleri bulunmaktadır ve her birinin içerikleri değişkenlik gösterebilir. Ancak genel olarak protein tozlarının içerikleri şunlardır:

Whey Proteini: Süt proteini, hızlı sindirilen bir protein kaynağıdır.

Kazein Proteini: Süt proteini, yavaş sindirilen bir protein kaynağıdır.

Soya Proteini: Bitkisel protein kaynağıdır.

Bezelye Proteini: Bitkisel protein kaynağıdır.

Pirinç Proteini: Bitkisel protein kaynağıdır.

Yumurta Proteini: Yumurta akı kaynaklı protein.

Protein tozlarının içinde amino asitleri, tatlandırıcılar, aromalar,

vitaminler, minareller, lif ve katkı maddeleri bulunabilmektedir.

Protein Tozu Çeşitleri Nelerdir?

Farklı yollarla elde edilen proteinin çeşitli tatlandırıcılarla ve amino asitlerle zenginleştirilerek kullanıcılara sunulan şeklidir. Hangi üründen ve/veya hangi metodla üretildiğine göre farklı çeşitlerde bulunur. Kişinin günlük protein ihtiyacını karşılamasına yardımcı olur. Protein çeşitleri aşağıda verildiği gibidir:

Whey Proteini 

Sütte bulunan proteinin yaklaşık %20’si Whey proteinidir. Whey proteini bütün esansiyel amino asitleri içeren bir protein kaynağıdır. 

Esansiyel amino asitlerin yanı sıra whey proteini aynı zamanda kas kütlesi oluşumunda büyük rol oynayan BCAA (Dallı Zincirli Amino Asit) bakımından zengindir. Günümüzde en bilinen ve en çok tercih edilen besin takviyesidir. Whey proteinin bu kadar çok tercih edilmesinin en büyük sebebi ise kana karışımının hızlı olmasıdır. Proteinler arasında en hızlı şekilde etki eden protein türü Whey proteinidir. 

• Konsantre Whey Proteini - Whey Protein Concentrate (WPC) 

Piyasadaki protein desteklerinin çoğunluğunda kullanılan protein tozudur. Ultra-filtreleme tekniği ile elde edilen konsantre whey proteini, %20-%90 oranında protein içerir. 

• İzole Whey Proteini - Whey Protein Isolate (WPI) 

En saf whey proteini çeşidi izole whey proteinidir. Çeşitli filtreleme teknikleri ile elde edilen izole whey proteini (WPI90) %90-95 oranında protein içerir ve neredeyse laktozun tamamı, iyonize filtreleme işlemi sırasında kaybolur. Bu yüzden laktoz intoleransı olanlar rahatlıkla kullanabilir. Yağ oranı çok düşüktür. Daha saf olması ve daha yüksek protein içermesi nedeniyle, konsantre whey ürünlerinden daha pahalıdır. 

• Hidrolize Whey Proteini - Whey Protein Hydrolysates (WPH) 

Enzimatik hidroliz tekniği ile konsantre veya izole whey proteinlerinden üretilir. 

 Bu, proteindeki peptit bağları ayrıştırarak, proteinin önceden sindirilmiş gibi hareket etmesini sağlayan bir işlemdir. Böylece hidrolize whey proteini ve içerisindeki amino asitler, vücut tarafından çok daha hızlı emilir. Laktoz içermediği için alerjik reaksiyonlara neden olmaz. Hidrolize whey proteini daha çok bebek mamalarında ve özel medikal gıdalarda kullanılır. 

Kazein Proteini 

Kazein proteini sütte bulunan proteinin yaklaşık %80’ini oluşturmaktadır. Kazein proteini de whey proteinde olduğu gibi tüm esansiyel amino asitleri içeren yüksek kalitede bir protein kaynağıdır. Kazeinin en büyük özelliği ise whey proteinin aksine çok yavaş sindirilmesidir. Bu özelliği sayesinde kaslara daha uzun süreli bir protein desteği sağladığı düşünülür. 

Soya Proteini 

Soya proteini soya fasulyesinden elde edilen bir protein türüdür. Bitkisel bir protein olmasına rağmen soya proteini tüm esansiyel amino asitleri içermektedir. 

Soya proteini laktoz (süt şekeri) içermediği için laktoz duyarlılığı olan kişiler için ideal bir protein kaynağı oluşturmaktadır. Soya proteinin emilim süreci ise whey proteine göre daha yavaş ama kazein proteinine göre daha hızlıdır 

Yumurta Proteini 

Yumurta proteini, adından da anlaşılacağı üzere yumurtanın beyazından alınan proteindir. Besinlerden alınabilecek en kaliteli proteinlerden biri olarak gösterilir. Yumurtanın sarısında vitamin ve yağlar, beyazında büyük oranda protein bulunur.  

Yumurta beyazı yağ içermez. Tüm temel amino asitleri içerir. Ayrıca yumurta beyazında dengeli ve yeterli miktarda dışarıdan alınması gereken amino asitler de bulunur. Sindirimi oldukça kolay ve hızlıdır. Yumurta beyazından alınan protein miktarının neredeyse tamamını vücut kullanır.  

Et Proteini 

Et proteinleri hayvanlardan elde edilir. Et proteini tozu, kırmızı ette bulunan proteinlerin bir takım işlemlerden geçirilmesi ile oluşan protein tozudur.  

Kırmızı et en yüksek oranda protein içeren, protein kaynaklarından biridir. Kırmızı et proteini aynı zamanda içerdiği zengin BCAA miktarı bakımından en önemli protein kaynağı olarak gösterilmektedir.

Vegan Protein Tozu Nedir?

Protein kaynakları bitkisel protein ve hayvansal proteinler olarak ikiye ayrılabilir. Bezelye, balkabağı, soya, esmer pirinç, bazı yemişler, çiya tohumu, mercimek, kinoa, spirulina, edamame ve tofu protein oranı yüksek bitkisel protein kaynaklarıdır. Bu kaynakların birçoğundan gıda takviyeleri üretilmektedir. Herkes tarafından kullanılabilecek bu takviyeler en çok vegan ve vejetaryen kişiler tarafından tercih edilmektedir.

Bezelye Proteini

Bezelye proteini yeşil tatlı bezelyenin aksine, aynı ailenin bir üyesi olan ve protein oranı yüksek sarı bezelyelerden üretilir. 28 g aromasız bezelye proteini, markasına bağlı olarak içerisinde yaklaşık 21 g protein ve 100 kalori bulundurmaktadır. Diğer mercimek benzeri ürünler gibi metiyonin amino asidi açısından içeriği düşüktür. Ancak, bezelye proteini BCAA açısından oldukça önemli bir kaynaktır. Hayvanlar ve insanlar üzerinde yapılan araştırmalar, bezelye proteininin tokluk hissini artırıp kan basıncını azalttığını göstermektedir. 

Balkabağı Tohumu Proteini

Balkabağı çekirdeği (kabak çekirdeği) proteini 28 g aromasız halinde 18 g protein ve 103 kalori içermektedir. Bu miktarlar markaya göre değişebilmektedir. Treonin ve lizin amino asitleri açısından zayıftır. Ancak içerisinde magnezyum, çinko ve diğer minerallerden bol miktarda bulundurur. Ayrıca içerisinde anti-inflamatuar ve antioksidan özelliklere sahip bitkisel bileşenler de bulunur.

Esmer Pirinç Proteini

28 g esmer pirinç proteini markasına bağlı olarak yaklaşık 107 kalori ve 22 g protein içerir. Lizin oranı düşük ancak BCAA miktarı yüksek bir protein çeşididir

Soya Proteini

BCAA oranı yüksek, kas gücü ve kas kütlesini geliştirmesi açısından en çok bilinen bitkisel protein çeşitlerinden biri soya proteinidir. 28 g soya proteini markasına göre değişmekle birlikte yaklaşık 95 kalori ve 22 g protein içerir. Bununla birlikte, içerisinde kolesterol değerlerini düşürebilecek bazı bitkisel bileşenler de bulunmaktadır. Soya, dünyada üretimi en yaygın ve kullanım alanı en geniş bitkilerden biridir.

Ay Çekirdeği Proteini

Vegan protein tozu çeşitlerinden biri de ay çekirdeği proteinidir. 28 g ay çekirdeği protein tozu, markaya göre değişebilmekle birlikte ortalama 91 kalori ve 13 g protein içermektedir. BCAA açısından zengindir. Lizin hariç esansiyel amino asitler açısından önemli bir kaynaktır. Lizin değerlerinin artırılması için ay çekirdeği protein tozları zaman zaman kinoa proteini ile karıştırılır. 

Çiya Proteini

Protein içeren yiyeceklerden olan çiya tohumu son yıllarda sıklıkla kullanılmaktadır. Yulaf lapalarına, smoothielere, kek gibi pişirilen yiyeceklere, yoğurtlara, çiya tohumu ve çiya proteini eklenebilir. 28 g çiya tohumu proteini, markalara göre değişebilmekle birlikte 50 kalori ve 10 g protein içermektedir. Diğer tohum kaynaklı protein tozları gibi çiya tohumu proteini de lizin açısından düşük, diğer amino asitler açısından güçlü bir içeriğe sahiptir. 

Kenevir Proteini

Kenevir içerisinde bulunan uyarıcı etkiye sahip THC maddesi çıkarılarak kenevir proteini elde edilebilmektedir. 28 g kenevir proteini içerisinde yaklaşık 12 g protein ve 108 kalori bulunmaktadır. Kenevir aynı zamanda demir, lif, çinko, magnezyum ve ALA (alfa linoleik asit, bitkisel omega-3 yağ asidi) açısından da oldukça önemli bir kaynaktır.