Gut Hastalığı Nedir?

Gut hastalığı, kişinin hayat kalitesi üzerinde ciddi olumsuz etkilere sahip metabolik bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip kişiler, hem iş hem de sosyal çevresiyle kurduğu ilişkilerde konfordan özgüven kaybına kadar pek çok alanda sıkıntılar çekebilir. Kadınlara göre erkeklerde daha çok görülen bu hastalığın meydana gelmesinde en büyük etken yeme içme alışkanlıklarıdır. Bazı gıdaların gereğinden fazla alınması ve bazılarının yeterince alınmaması, yani dengesiz beslenme, bu hastalığı tetikleyen en önemli faktör olsa da başka metabolik rahatsızlıklar ve genetik faktörler de bu hastalığın ortaya çıkmasında rol oynayabilir.

Gut Hastalığı Nedir?

Besin olarak aldığımız proteinlerin işlenmesinin bir sonucu olarak vücudumuzda ürik asit üretilir. Sağlıklı bir metabolizmada vücudumuzdan atılması gereken ürik asit gerektiği gibi atılamazsa ve ürik asit metabolizmasındaki bozukluğa bağlı olarak kanda birikmeye başlarsa bu durum gut hastalığına sebep olur.

Gut Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Gut hastalığının en belirgin göstergesi gece veya sabaha karşı meydana gelen eklem şişmeleri ve ağrılarıdır. Bu ağrılar sıklıkla romatizma hastalığıyla karıştırılsa da sorun genellikle metabolizma ile ilgilidir. Ancak gut hastalığına sebep olan sorun metabolik değil de boşaltım sistemiyle alakalıysa karın ağrısı, bel ağrısı, idrar yaparken kan veya taş görülebilir.

• Şiddetli Eklem Ağrısı: Gut atakları sırasında genellikle bir eklemde (en sık ayak başparmağında) şiddetli ağrı oluşur. Ağrı ilk 4-12 saat içinde en yoğun seviyededir.
• Kalıcı Rahatsızlık: Şiddetli ağrının ilk günlerinden sonra eklemdeki rahatsızlık birkaç gün veya hafta boyunca sürebilir. Ataklar arasında hastalar genellikle ağrısız dönemler yaşar.
• Eklemde Kızarıklık ve Şişlik: Etkilenen eklem şişer, kızarır ve sıcak hissedilir. Cilt dokusu gergin ve parlak olabilir.
• Eklem Hareketliliğinde Azalma: Gut ilerledikçe etkilenen eklemde hareket kısıtlılığı gelişebilir.
• Topi: İlerleyen gut vakalarında ürik asit kristallerinin birikimi sonucu deri altında sert nodüller (topi) oluşabilir. Bu nodüller genellikle ağrısızdır ve eklem çevresinde, kulaklarda, dirseklerde veya diğer bölgelerde görülebilir.
• Ani ve Geceleyin Başlayan Ataklar: Gut atakları genellikle ani başlar ve sıklıkla geceleyin eklemde yanma hissi ile kendini gösterir.

Gut Hastalığının Teşhisi Nasıl Konur?

İlk aşamada fizik muayene ve hasta öyküsü detaylıca dinlendikten sonra kandaki ürik asit miktarının yüksek olup olmadığına bakılır. Daha sonra kesin teşhis için eklem sıvısından örnek alınarak laboratuvarda ürik asit kristallerinin incelenmesi sonucunda kesin teşhis konulabilir.

Gut Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Gut hastalığı için ilk görüldüğü dönemlerde gerekli önlemler alınmazsa hastalık ileride ciddi eklem rahatsızlıklarına ve sorunlarına yol açabilir. Metabolik bir hastalık olduğu için tedavi süresince yeme içme alışkanlıkları mutlak suretle düzenlenir. Kişinin yaşadığı hastalığın ağrılı veya ağrısız dönemde olmasına göre iltihap önleyici "antienflamatuar" ilaçlar ve ağrı kesiciler kullanılır. Sorun boşaltım sisteminde ise böbrek taşı oluşumuna karşı başka ilaçlar da kullanılabilir.

Gut Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

Öncelikle sağlıklı bir metabolizmaya sahip olmak için dengeli ve düzenli beslenme şarttır. Ancak gut hastalarının kanlarındaki ürik asidi daha fazla artırmamaları için sakınmaları gereken bazı besinler vardır. Bunların başında protein açısından zengin ürünler gelir. Her ne kadar vücudumuzun temel yapı taşı olsa da proteinin fazla tüketilmesi başta gut olmak üzere başka hastalıklara da sebep olabilir. Bu sebepten ötürü kırmızı et tüketimi azaltılmalıdır. Günlük 2 avuç içi kadar etten fazlası ve aşırı yağlı et tüketiminden uzak durulmalıdır. Ayrıca her türlü sakatat, sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünleri, sardalye, kabuklu deniz ürünleri, ördek, kaz ve küçük balıklar da gut hastaları için sakıncalıdır.

Günlük 2 avuç içinden fazla olmamak kaydıyla az yağlı kuzu, dana, hindi, tavuk eti ve büyük balıklar yenebilir. Fakat et yenilmesi durumunda mutlaka yağsız yoğurt, yağsız süt, ayran gibi besinler de alınarak ürik asidin dengelenmesine yardımcı olunmalıdır.

Gut hastalarının dikkat etmesi gereken bir başka gıda grubu ise baklagillerdir. Özellikle mercimek, nohut, kuru fasulye gibi protein açısından zengin ürünlerle ıspanak ve karnabahar gibi sebzeler de dikkatle tüketilmelidir. Bezelye, mantar ve kuşkonmazdan ise mümkünse uzak durulmalıdır.

Gut hastaları açısından dikkat edilmesi gereken ve tüketilmesi oldukça sakıncalı olan başka bir gıda grubu da mayalı yiyecekler, karbonatlı yiyecekler ve kuruyemişlerdir. Ayrıca doktor perhiz için aksini söylemediği sürece esmer gıdalardan da kaçınılmalıdır. Kızartmalardan uzak durulmalı, yumurta vb. gıdalarda haşlama tercih edilmelidir. Alkolden kesinlikle uzak durulmalı, katı yağ, margarin ve iç yağların her türlüsü hastanın diyetinden çıkarılmalıdır.

Yukarıdaki paragraflarda sayılanların dışında kalan her türlü sebze, meyve ve tahıl ürünlerinin tüketimi ise güvenli sayılmaktadır. Beyaz ekmek, hububatlar ve pirinç tüketiminde ciddi bir sıkıntı olmasa da bunların da fazla alımından kaçınılmalıdır. Kiraz, yaban mersini, çilek, kabak, salatalık gibi ürik asidin dengelenmesine yardımcı olan ve tercihen bol sulu sebze ve meyveler tüketilmelidir.

Yağ kullanımında fındık yağı ve zeytinyağı tercih edilmesi daha sağlıklıdır. Kereviz tüketiminin ise gut hastalığına iyi geldiği düşünülmektedir. Ancak burada tüketilmesi tavsiye edilen gıdaları bol bol tüketmek iyi bir tercih değildir; önemli olan bu gıdaları ölçülü ve dengeli tüketmektir. Çünkü bir şeyin fazla tüketimi metabolizmanın dengesini bozmaya yönelik bir davranıştır.

Düzenli su tüketimi ise metabolik faaliyetlerin doğru işlemesi ve boşaltım sisteminin sağlıklı çalışması açısından en önemli meselelerden biridir. Kişi yalnızca yediklerine ve içtiklerine dikkat ederek değil aynı zamanda bunları düzenli ve sık aralıklarla az miktarlarda tüketerek de sağlıklı bir metabolizmaya sahip olabilir.

Metabolizma ve dolaşımın doğru şekilde işlemesi için vücudun hareketleri de en az yediklerimiz ve içtiklerimiz kadar önemlidir. Sağlıklı beslenmenin yanında günlük hafif egzersiz ve aktiviteler de ihmal edilmemelidir.

Doktorun tavsiye edip onayladıkları dışına çıkılmaması, eğer doktorunuz ilaç kullanımında ekstra önermediyse aspirin alınmaması gerekmektedir.

Gut Hastalığında Semptomları Hafifletecek Etkenler Nelerdir?

Öncelikle gut hastalığının erken aşamada teşhisi, hastalığın ilerleyip daha büyük eklem hasarlarına sebep olmaması açısından önemlidir. Sağlıklı bir metabolizmaya sahip olmak için belirtilen diyete uyulup ağır ve yağlı öğünlerden kaçınılmalı, yüksek proteinden özellikle de kırmızı etten uzak durulmalı, stresten mümkün olduğunca sakınılmalı ve egzersiz yapılmalıdır. Kişinin ideal kilosunun üzerinde olması pek çok hastalığa sebep olduğu gibi gut hastalığına da zemin hazırlayabilir. O yüzden sağlıklı bir yaşam tarzına bir an önce başlamak ve hayat kalitesini artırmak için doğru ve dengeli beslenmek, düzenli spor yapmak, manevi aktivitelerle stresi günlük hayattan uzak tutmak gut hastalığının tedavisinde en önemli başlıklardır.

Şiddetli eklem ağrılarının olması durumunda ise iltihap önleyici ilaçlar ve buz uygulaması, tedavinin geneline etki etmese de kısa süreli rahatlamalar sağlayabilir.

Gut Hastası Olanlar Hangi Takviyeleri Kullanmalıdır?

Gut hastalığının semptomlarını artırabileceğinden bazı vitaminlerden kaçınmalısınız. Bu vitaminler arasında Niasin ve A vitamini bulunur. Ancak doktorlar, özellikle beslenme eksiklikleri varsa gut hastalarına bazı vitaminler reçete edebilirler.

Eksikliklerin giderilmesine yardımcı olan ve doktorların gut hastalarına reçete edebileceği bazı takviyeler şunlardır:

• C, E ve B Kompleks Vitaminleri: Bağışıklık sistemini destekler ve genel sağlığı iyileştirir.
• Magnezyum, Çinko, Kalsiyum ve Selenyum: Metabolik işlevleri destekler ve eksikliklerin giderilmesine yardımcı olur.
• Omega-3 Yağ Asitleri: Genellikle balık yağı formunda alınan takviyeler, inflamasyonu azaltır ve genel sağlığı destekler.
• C Vitamini: Bağışıklık sistemini destekler ve ürik asit seviyelerini dengelemeye yardımcı olabilir.

Ayrıca, inflamasyonu azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için kullanılacak bir diğer popüler besin ise omega-6 yağ asitleri veya özellikle gama-linolenik asittir (GLA). Bu asit, siyah frenk üzümü tohumu yağı, çuha çiçeği yağı ve hodan yağı gibi yağlarda bulunabilir. Çuha çiçeği yağı takviyesi almak, GLA alımınızı artırmanın harika bir yoludur.

Bu takviyelere ek olarak gut hastalığınız varsa bazı bitkileri kullanmanız güvenlidir. Otlar sağlığı destekleyebilir ve vücudun sistemlerini güçlendirmeye ve tonlamaya katkıda bulunabilir. Alınabilecek popüler şifalı bitkiler arasında kızılcık, yeşil çay, şeytan pençesi, kedi pençesi, bromelain ve zerdeçal yer alır.

Yeni bir vitamin, takviye ya da bitkisel ilaç rejimine başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışın. Hangi beslenme takviyesi türünün sizin için uygun olduğunu öğrenmek, takviyelerden alacağınız verimi maksimuma çıkarma konusunda size yardımcı olacaktır.