Gastrit Nedir?

Mide astarının iltihaplanması sonucunda oluşan gastrit sorunu, birçok risk faktörünü beraberinde getiren mide sorunlarından biridir.  Aniden ortaya çıkabildiği gibi kronik vakalarda daha yavaş şekilde ilerleyebilir. Bazı vakalarda gastrit mide kanseri ya da ileri derece ülsere neden olabilir. 

Gastrit Neden Olur?

Gastrit, aşırı alkol kullanımı, kusma, stres, aspirin veya diğer anti-enflamatuar ilaçlar gibi belirli ilaçların kullanımı sonucu oluşan tahrişten kaynaklanabilir. Aynı zamanda birçok bakteri ve mikrop da gastritin tetikleyici özelliklerindendir. Helicobacter pylori olarak bilinen ve midenin mukoza bölgesinde yaşayan bir bakteri, tedavi edilmediği durumlarda gastrit dışında ülser ve mide kanseri gibi daha ciddi sorunlara yol açabilir. Gastrite neden olan bir diğer durum ise safra reflüsüdür. Safranın safra yolundan mideye geri akışı da gastrite neden olabilir. 

Gastrit Belirtileri Nelerdir?

Genel olarak gastrit belirtileri şunlardır:

• Mide bulantısı ve tekrarlayan mide rahatsızlıkları
• Karın bölgesindeki şişlik
• Hazımsızlık
• Kusma
• İştah kaybı
• Hıçkırık
• Midede yanma hissi
• Koyu ve katranlı dışkı
• Kan veya kahve tozuna benzeyen şeyler kusma

Gastrit Teşhisi Nasıl Konulur?

Gastrit belirtileri gösteren biri, doğru teşhisin konması için bir dâhiliye doktoruna başvurmalıdır. Doktor, kişisel ve aile tıbbi geçmişinizi gözden geçirecek, kapsamlı bir fiziksel değerlendirme yapacak ve farklı testlerle kesin teşhisi koyacaktır. 

Gastrit teşhisinde en çok kullanılan yöntem üst endoskopidir. Küçük bir kamera içeren ince bir tüp olan bir endoskop, mide astarına bakmak için ağzınızdan midenize sokulur. Doktor iltihabı kontrol edecek ve küçük bir doku örneğinin çıkarıldığı ve ardından analiz için bir laboratuvara gönderildiği bir prosedür olan biyopsi yapabilir.

Doktorunuz teşhisi koymak için kan testine de başvurabilir. Kan testlerinin yapılma amacı; yeterli alyuvar hücreniz olmadığı anlamına gelen aneminiz olup olmadığını belirlemek için alyuvar sayınızı kontrol etmektir.  Ayrıca kan testleri ile H. pylori enfeksiyonu ve pernisiyöz anemi taraması yapabilirler. Dışkı testi ise olası bir gastrit belirtisi olan dışkınızda kan olup olmadığını kontrol etmek için yapılır. 

Gastrit Nasıl Önlenir?

Helicobacter pylori bakterisi, gastrite neden olan sorunların başında gelmektedir. Çoğu insan bu bakterinin enfekte olduğunun farkına varamaz. Bakteriler insanlara oldukça kolay bir şekilde bulaşabileceği için el yıkama dâhil olmak üzere iyi hijyen uygulayarak enfeksiyon riskinizi azaltabilirsiniz.

Hassas bir mide yapısına sahip olanlar için hazımsızlık ve mide ekşimesini en aza indirmek için çeşitli yöntemler uygulayabilirler. Yağlı, kızartılmış, baharatlı veya asitli yiyeceklerden kaçınmak, kafeini azaltmak, gün boyunca daha küçük öğünler yemek, alkol kullanmamak, yatmadan evvel 2-3 saat boyunca yemek yememek ve stresi azaltmak bu önlemlerden bazılarıdır. 

Gastrit Nasıl Tedavi Edilir?

Gastrit tedavisi, gastrite neyin neden olduğuna göre değişkenlik gösterebilir. Daha az ciddi olan gastrit sorunları için antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Bunun dışında antasitler, proton pompası inhibitörleri veya aljinatlar gibi mide asidini kontrol eden ve yemek borunuza yükselmesini önleyen ilaçlar da gastrit tedavisinde etkin bir şekilde kullanılır. Yeme-içme alışkanlığı ve alkol nedeni ile oluşan gastrit ise daha çok düzenli beslenme programı ve alkolü bırakmakla çözülebilir. 

Bu tedaviler işe yaramıyor ve gastrit iyileşemeyip ciddi semptomlara neden oluyorsa, doktorunuz sizi uzman bir mide doktoruna sevk edebilir. Bu noktada doktorunuz midenizin içine bakmak için endoskopi adı verilen bir test yapabilir. 

Gastriti Ne Tetikler?

Gastriti tetikleyen durumların başında aşırı alkol tüketimi gelir. Alkol, mide astarınızı tahriş edebilir ve aşındırabilir, bu da midenizi sindirim sıvılarına karşı daha savunmasız hale getirir. Aşırı alkol kullanımının akut gastrite neden olma olasılığı daha yüksektir. Aşırı stres de gastriti tetikleyebilir. Ciddi ameliyatlar, yanık sorunları, iltihaplar veya büyük enfeksiyonlar nedeniyle oluşan şiddetli stres, akut gastritin nedenlerindendir. Kanser tedavisi sırasında kullanılan kimyasal tedavi ilaçları ve ışın tedavisi sırasında maruz kalınan radyasyon da gastriti tetikleyebilir. 

Yağlı kızartma yiyecekler, yumurta, sucuk ve salam gibi işlenmiş etler, kavrulmuş etler ve sıcak hamur işleri de gastriti tetikleyebilecek yiyecekler arasında yer alır. 

Gastrite Hangi Besinler İyi Gelir?

Gastirite iyi gelen besinler şunlardır: 

• Yulaf ezmesi
• Muz
• Bal
• Yoğurt
• Zencefil 

Yulaf ezmesi

Yulaf ezmesi gastrit önerilen besinlerin başında gelir. Bunun nedeni, bu yemeğin özellikle mide mukozasına karşı oldukça nazik olmasıdır. Gastrite iyi gelen yulaf ezmesi hazırlamak için yarım su bardağı ince çekilmiş yulaf ezmesi 1,5 su bardağı su ile kaynatın. Yulaf ezmesinin şişebilmesi için yaklaşık on dakika ocakta bırakmanız gerekir. İsteğe göre tadını daha iyi hâle getirebilmek için küçük bir tutam tuz da ekleyebilirsiniz. 

Muz

Muzun içindeki alkali, mide asidine faydalı olan bir maddedir.   Ek olarak, bu meyvenin midedeki asidi dengelemeye yardımcı olduğu ve böylece asit reflü veya GERD semptomlarının önlenebileceği düşünülmektedir. Bütün bir muzu yemek istemeyenler birkaç ısırık alarak midelerinin durumuna göre yemeye devam edebilirler. Mideniz gerçekten rahatsızsa, muzları yemeden önce püre haline getirerek veya karıştırarak sindiriminizi daha da kolaylaştırabilirsiniz. Bu, muzu parçalama sürecini başlatır, böylece midenizin yapacak daha az işi olur. Muz parçalarını yutmadan önce yeterince ve iyice çiğneyerek de aynı etkiyi elde edebilirsiniz.

Bal

Ham balın gastriti iyileştirmek için çeşitli potansiyel faydaları olduğu bilinir. Balı tek başına tüketemeyenler ılık su ya da çeşitli yeşil çaylarla balı karıştırarak içebilir. Yapılan bir çalışma, haftada sadece bir kez ballı çay içen gastritli kişilerde önemli bir fark ortaya çıktığını göstermiştir. 

Yoğurt

Yoğurt, H. pylori enfeksiyonunun neden olduğu gastrit tedavisinde tamamlayıcı ilaç olarak kullanılabilir. Yapılan klinik çalışmalarda yoğurt gibi fermente süt bazlı probiyotik gıdaların midedeki bakteriyel enfeksiyonu yok etmeye yardımcı olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. 

Zencefil

Zencefil, antibakteriyel ve antiinflamatuar özellikleri nedeniyle gastriti etkili bir şekilde tedavi eden doğal besinlerden biridir. Enflamasyonu azaltır, enfeksiyonları tedavi eder ve gazı, mide ağrısını ve mide bulantısını hafifletir. Zencefili tek başına kullanmak zor olabileceğinden istenildiği şekilde bal ya da yeşil çay ile karıştırarak da tüketebilirsiniz. 

Gastrit Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir?

Gastrit hastalarının dikkat etmesi gereken ilk nokta baharatlı ve kızartılmış yiyecekler de dâhil olmak üzere semptomları kötüleştirebilecek yiyeceklerden kaçınmaktır. Daha ufak porsiyonlar ve daha sık yemek yemek de belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir. Bazı gastrit türleri vücudunuzun demir veya B12 vitamini emmesini zorlaştırarak bu mineral ve vitaminlerin eksikliğinin oluşmasına neden olabilir. Eksiklikleri önlemek için takviye alma konusunda doktorunuz veya beslenme uzmanınıza başvurmanız gerekir. 

Yağ oranı yüksek yiyecekler, mide zarındaki iltihaplanmayı daha kötü bir duruma getirebilir. Bazı insanlar için gıda alerjileri gastriti tetikleyebilen bir unsur olabilir. Bu durumlarda, bu gıdaları tanımlamak ve bunlardan kaçınmak, gastrit hastalarının yapması gereken ilk şeylerden biridir. Aynı zamanda alkol tüketen gastrit hastaları, alkol tüketimine son vermelidir. 

Ülser ve Gastrit Arasındaki Fark Nedir?

Hem gastrit hem de ülser mide astarını alevlendiren hastalıklardır; ancak gastrit genel bir iltihaplanmayken, ülser, aşınmış mide astarının bir yamasıdır. Daha açık bir ifade ile gastrit ve mide ülserleri, ince bağırsağı ve mideyi etkileyen durumlardır. Mide bulantısı, mide ağrısı, kusma, kilo kaybı, karın ağrısı ve iştahsızlık gibi birçok belirtiyi paylaşırlar. İki koşul arasında da birçok fark vardır. Her iki durum da mide astarında iltihaplanmaya neden olur, ancak gastrit genel iltihaplanma iken ülser, iltihaplı mide astarının bir yamasıdır. Ülserler kanser, kanama ve mide delinmesi riski taşıyan daha şiddetli, sınırlandırılmış ağrıya neden olur.