Fruktoz Nedir? Fruktoz Faydaları ve Zararları

Fruktoz, birçok besinde yer alan 6 karbonlu monosakkarit karbonhidrat türüdür. Fruktozun molekül formülü C6H12O6 şeklindedir. Molar kütlesi 180. 16 g/ mol değerindedir. Beyaz katı, tatlı, saf, kuru, kristal ve kokusuz yapısı bulunur. Suda ve alkolde kolay çözünme gösterir. Doğal yollardan alınır. Meyve ve sebzelerde bulunan fruktoz kana yavaş karışır ve hızlı enerji verir. Kristalin fruktoz ise mısır şurubundan elde edilen ve fruktoz içeren şekerdir. Yüksek yoğunluktaki tatlandırıcılar ile beraber kullanılır. Fruktozun emilimi diğerlerine oranla daha farklıdır. Karaciğerde metabolize edilir ve enerji olarak kullanılmaz. Vücut için toksik etki yaratması mümkündür. Fruktoz diğer besin öğelerine oranla vücutta oksidatif etki yaratır, iltihap oluşumu riskini artırır ve kronik hastalıklara neden olabilir. Endüstriyel furktoz şurubu bağırsakların flora dengesini bozar ve patojenik bakteri oluşumuna neden olur. Bununla beraber fruktoz obezite, tip 2 diyabet, hipertansiyon, gut ve karaciğer yağlanması riskini artırır. Leptin direncine neden olur. Leptin, kilonun korunmasını sağlayan iştahı düzenleyen hormondur. Leptin direnci sonucu iştah artışı yaşanır ve karın bölgesi yağlanması artar. 

Fruktoz Nedir?

Fruktoz birçok besinde yer alan 6 karbonlu monosakkarittir. Beyaz katı bir görünüme sahipitir. Kristal, saf, kuru, kokusuz ve çözünürlüğü yüksek bir yapıdadır. Fruktozun molekül formülü C6H12O6 şeklindedir. Kaynama noktası 440 °C değerindedir. Su ve alkolda hızlı çözünme gösterir. Erime noktası 103 derece ile 105 derece arasındadır. Fruktoz içeren besinlerin yüksek miktarda tüketimi doygunluk hissi yaratır. Sonucunda obezite meydana gelir. Leptin direncinin oluşmasına neden olur. Leptin direnci obez bireylerde düşük değerdedir. Hızlı acıkmaya ve iştahta artışa neden olur. Aynı zamanda diyabeti, hipertansiyonu, gut hastalığını ve DNA hasarının oluşum riskini artırır. Vücut hücrelerinin normal sürecini bozar ve anomalilere neden olur. Hipertansiyonu olan kişilerin fruktoz tüketimi vücutta oksidatif etkiye neden olur ve kan basıncı değerlerini bozar. 

Fruktoz Faydaları Nedir?

Fruktozun sakaroz olarak tüketilmesinin herhangi bir yan etkiye neden olmadığı Gıda İlaç Dairesi tarafından belirtilmiştir ve yine Gıda İlaç Dairesi tarafından genel olarak güvenli kabul edilen statü olarak değerlendirilmiştir. Bununla beraber fruktozun bilinen faydaları aşağıda listelenmiştir. 

• Fruktoz, düşük glisemik indekse sahip bir maddedir. Bu sayede tatlandırıcı olarak kullanılır ve kan şekerinde ani yükselme ve düşmeye neden olmaz. Glikozun glisemik indeksi 100 değerindeyken fruktozun glisemik indeksi 19’ dur. 
• Fruktoz sakarozdan 1.2 kat daha tatlı bir bileşendir. Üretim sürecinde şeker miktarının azalmasını ve gıdanın tatlanmasını sağlar. Glikoz ve sakarozdan daha tatlı olduğu için aynı zamanda gıdayı lezzetlendirici etkisi de bulunmaktadır. 
• Fruktoz, diğer bileşen ve tatlandırıcılarla iyi etkileşime girer. Unlu mamüller, yiyecekler ve içeceklerde viskozite artışını sağlamaktadır. 

Fruktoz Zararları Nedir?

Fruktoz, vücut hücre fonksiyonlarının bozulmasına ve kronik hastalıkların oluşumuna neden olmaktadır. Bununla beraber fruktozun başlıca zararları aşağıda listelenmiştir. 

• Fruktoz, leptin direncinin oluşmasına neden olur. Leptin, iştah açıcı etkisi bulunan ve yemek yemeye teşvik eden bir hormondur. Yüksek miktarda salgılanması iştah açılmasına, yüksek kalori alımına ve obeziteye neden olur.
• Yüksek miktarda fruktoz tüketimi tip 2 diyabet oluşum riskini artırmaktadır.
• DNA hasarına neden olur, vücut hücrelerinin fonksiyonlarını bozar. Sonucunda bazı kanser hücrelerinin kontrolsüz olarak büyümesine ve çoğalmasına neden olmaktadır. Prostat, meme, özefagus ve rahim kanseri oluşma riskini artırır.
• Hipertansiyon hastalarının fruktoz tüketimi kan basıncında bozulmalara neden olur. Aynı zamanda vücuttaki serbest radikallerin oluşmasına sebep olmaktadır. 
• Böbrek taşı oluşma riskini artırır.
• Karaciğer fonksiyonlarının bozulmasına ve karaciğer yağlanmasına neden olur. 
• Yüksek kan basıncına sahip hastaların fruktoz tüketimi ürik asit seviyelerinin artmasına sebep olur. 

Fruktoz İçeren Besinler Nelerdir?

Fruktoz içeren besinler 2 ayrı kategoride incelenmektedir. Bunlar sağlıklı fruktoz içeren besinler ve sağlıksız fruktoz içeren besinlerdir. Fruktoz içeriğine sahip besinler aşağıda listelenmiştir. 

Sağlıklı Fruktoz İçeren Besinler;

• Mantar, patates, domates, limon, mandalina, rezene, brokoli, kuşkonmaz ve bamya 100 gram porsiyonlarında 0.1 - 1 gram arası fruktoz içermektedir.
•  Kiraz, üzüm suyu, üzüm, kuşburnu ve elma 100 gram porsiyonlarında 2 - 5 gram arası fruktoz içermektedir.
•  Ahududu, çilek, portakal, kızılcık, böğürtlen ve böğürtlen reçeli 100 gram porsiyonlarında 14 - 20 gram arası fruktoz içermektedir.
• İncir, bal, pekmez, hurma, kuru üzüm ve kuru meyvelerin tamamı 100 gram porsiyonlarında 21- 39 gram arası fruktoz içermektedir.

Sağlıksız Fruktoz İçeren Besinler;

Meyveli maden suyu çeşitleri, dondurulmuş hazır gıdalar, meyveli yoğurtlar, konserveler, meyve suları, salata sosu, hızlı pişirilen kutu yiyecekler, unlu mamüller, paketli gıdalar, çeşniler, gazlı ve gazsız içecekler, turşular, ekmekler, tahıl barları, sporcu içecekleri, enerji içecekleri, jöle ve kahve kreması sağlıksız yani kötü fruktoz içermektedir. 

Fruktoz Meyve Şekeri midir?

Fruktoz meyve şekeri olarak bilinen 6 karbonlu monosakkarit karbonhidrattır. Meyve, bal ve kök sebzelerde doğal olarak bulunur. İşlenmiş ve paketli gıdalara ise yüksek fruktozlu mısır şurubu şeklinde eklenmektedir. Fruktoz şeker kamışı, mısır ve şeker pancarından elde edilir. Yüksek fruktozlu mısır şurubu ise mısır nişastasından yapılır ve normal mısır şurubuna oranla glikozdan daha yüksek fruktoz içeriğine sahiptir. Monosakkaritler arasından en tatlı tada sahip olan fruktozdur. Fakat diğer monosakkaritlere göre kan şekerinde daha az etkisi bulunur. Fruktozu daha az içeren meyveler limon, avokado, beyaz frenk üzümü, yaban mersini, çilek, böğürtlen ve kırmızı frenk üzümüdür. İçeriklerindeki fruktoz oranı sıfıra oldukça yakındır. Bu sebeple fruktoz içermeyen meyve olarak tanımlanırlar.

En Çok Fruktoz İçeren Meyveler Hangileridir?

İncir, hurma, dut, üzüm, kuru üzüm, kuru kayısı, kuru incir gibi kuru meyvelerin tamamı fruktozu yüksek oranda içeren meyvelerdir. 100 gram porsiyonlarında 21- 39 gram arası fruktoz içermektedir. Bununla beraber  yüksek fruktoz içeren meyveler ve içeriklerindeki fruktoz miktarları aşağıda listelenmiştir. 

• Çekirdeksiz üzümün 100 gramında 22.18 gram fruktoz bulunur.
• Kuru beyaz dutun 100 gramında 19.25 gram fruktoz bulunur.
• Kuru elmanın 100 gramında 17.87 gram fruktoz bulunur.
• Siyah çekirdekli kuru üzümün 100 gramında 16.14 gram fruktoz bulunur.
• Kuru keçiboynuzunun 100 gramında 11.47 gram fruktoz bulunur.
• Kuru eriğin 100 gramında 9.27 gram fruktoz bulunur.
• Kuru iğdenin 100 gramında 7.56 gram fruktoz bulunur.
• İthal muzun 100 gramında 6.83 gram fruktoz bulunur.
• İncirin 100 gramı 5.61 gram fruktoz bulunur.

Hangi Meyveler Fruktoz İçermez?

Bazı meyve çeşitlerinde çok az oranda 0’ a yakın fruktoz bulunur. Bu meyvelerin tamamı fruktoz içermeyen meyveler olarak sınıflandırılmaktadır. Fruktoz oranı çok düşük olan meyveler limon, avokado, kırmızı frenk üzüm, beyaz frenk üzüm, çilek, yaban mersini ve mürverdir. Bununla beraber düşük fruktozlu meyvelerdeki fruktoz miktarları aşağıda listelenmiştir. 

• 100 gram çilekteki fruktoz miktarı 2. 61 gramdır. 100 gram dondurulmuş çilekte ise 2.74 gram fruktoz bulunur.
• 100 gram yaban mersininde 2.88 gram fruktoz bulunur.
• 100 gram limonda 1.04 gram fruktoz bulunur.
• 100 gram avokadoda 0.13 gram fruktoz bulunur.
• 100 gram böğürtlende 2.13 gram fruktoz bulunur. 

Süt Fruktoz İçerir mi?

Süt fruktoz içermez. 100 gram tam yağlı süt 62 kalori değerindedir. 100 gramında 5.42 gram karbonhidrat, 3.33 gram protein, 15 gram kolesterol ve 3.33 gram yağ bulunur. Aynı zamanda kalsiyum, magnezyum, sodyum, A vitamini, D vitamini, E vitamini, K vitamini ve C vitamini içerir. İçeriğindeki bileşenler sayesinde büyüme gelişme çağındaki çocukların gelişimlerine katkıda bulunur. Cildin yapısını korur ve yaşlanmayı geciktirir. Kalsiyum sayesinde saç köklerinin ve tırnakların güçlenmesini sağlar. Düzenli ve yeterli miktarda süt tüketimi sindirim sisteminin düzenlenmesini sağlar, uyku düzeninin kontrolüne yardımcıdır, bazı kanser türlerinin oluşum riskini azaltır, beyin gelişimini sağlar ve bilişsel sağlığı güçlendirir. Protein içeriği sayesinde yaraların onarımını ve hızla iyileşmesini sağlar. 

Ekmek Fruktoz İçerir mi?

Beyaz ekmek ve bazı ekmek türlerinde yüksek fruktozlu mısır şurubu bulunur. Tam tahıl ve tam buğday ekmekleri fruktoz içermez. 100 gram tam buğday ekmeği 252 kalori değerindedir. 100 gramında 41.71 gram karbonhidrat, 12.45 gram protein ve 3.5 gram yağ bulunur. Aynı zamanda sodyum, kalsiyum, potasyum, A vitamini, B grubu vitaminleri ve demirden zengindir. Bununla beraber içeriğindeki lif sayesinde sindirim sisteminin düzenlenmesine yardımcıdır. 100 gram tam buğday ekmeği 6 gram lif içerir. Beyaz ekmek ise besin öğelerinden daha fakirdir bu sebeple uzun süre tokluk sağlamaz. 100 gram beyaz ekmeğin 238 kalori değerindedir. 100 gramında 43.91 gram karbonhidrat, 10.66 gram protein ve 2.15 gram yağ bulunur. 

Hangi Sebzeler Fruktoz İçermez?

Fruktoz içeriği minimuma yakın olan besinler fruktoz içermeyen besinler olarak kabul edilmektedir. Bazı sebzelerin içeriğindeki fruktoz miktarı aşağıda listelenmiştir. 

• Kırmızı Dolmalık Kuru Biber : 100 gramında 10.66 gram fruktoz
• Kuru Domates: 100 gramında 8.58 gram
• Kuru Patlıcan : 100 gramında 4.11 gram
• Kuru Sarı Soğan : 100 gramında 2.52 gram
• Pırasa: 100 gramında 2.09 gram
• Közlenmiş Biber: 100 gramında 2.03 gram
• Mor Soğan : 100 gramında 1.97 gram
• Karnabahar: 100 gramında 1.41 gram
• Maydanoz: 100 gramında 1.22 gram
• Beyaz Lahana: 100 gramında 1.22 gram
• Havuç: 100 gramında 0.71 gram
• Bezelye: 100 gramında 0.34 gram
• Börülce: 100 gramında 0.31 gram
• Ebegümeci: 100 gramı 0.07 gram
• Fasulye, ıspanak, barbunya fasulyesi, bamya : 100 gramında 0 gram

Ananas Fruktoz İçerir mi?

1 kase ananasta 3.5 gram fruktoz bulunur. Ananasın 100 gramı 50 kalori değerindedir. 100 gramında 13.12 gram karbonhidrat, 0.54 gram protein ve 0.12 gram yağ  bulunur. Aynı zamanda sodyum, demir, kalsiyum, potasyum, A vitamini ve C vitamini içermektedir. A vitamini ve C vitamini sayesinde vücudun savunma sistemini güçlendirir ve bağışıklığın artmasını sağlar. İçeriğindeki bileşenler sindirim problemlerinin önlenmesini, trombosit oluşumunu engelleyerek kanın sulanmasını sağlar. Antienflamatuar yanıtı sağlar ve antioksidan etkisi bulunur. Bu sayede vücuttaki serbest radikallerin oluşmasını engeller ve oksidatif stresle savaşır. Ananas lif içeriği yüksek bir besindir. 100 gram ananasta 1.4 gram lif bulunur. 

Yoğurt Fruktoz İçerir mi?

Yoğurt fruktoz içermez. 100 gram yoğurt 61 kalori değerindedir. 100 gramında 4.66 gram karbonhidrat, 3.47 gram protein, 3.25 gram yağ ve 13 gram kolesterol bulunur. Aynı zamanda kalsiyum, magnezyum, potasyum, demir, A vitamini, E vitamini ve C vitamini içermektedir. Kötü kolesterol olan LDL’ nin düşmesine yardımcıdır, hipertansiyonu önler ve kalp damar hastalıklarına karşı korur. Vitamin ve mineral içeriğiyle gastrointestinal hastalıkları engeller, meme kanseri gibi bazı kanser türlerinden korur. Kalsiyum kemiklerin güçlenmesini sağlar ve büyüme gelişme dönemine katkıda bulunur. Menopoz döneminde ve yaşla beraber artan kalsiyum ihtiyacı için etkili bir besindir. Bu sebeple menopoz dönemindekilere ve 60 yaş üzeri kişilere düzenli yoğurt tüketimi önerilmektedir. 

Tatlı Patates Fruktoz Açısından Zengin midir?

Tatlı patates, beta karoten ve vitaminlerden zengin bir besindir. Kök sebze türlerinden olan tatlı patates, kan şekeri regülasyonunu sağlar ve vücut sağlığının korunmasına yardımcıdır. 100 gram tatlı patates 86 kalori değerindedir. İçeriğinin %77’ si sudan oluşur. 100 gramında 20.1 gram karbonhidrat, 1.6 gram protein, 0.1 gram yağ, 3 gram lif ve 4.2 gram şeker bulunur. Karbonhidrat içeriğinin %53’ ünü nişasta oluşturur. %32’ sini ise glikoz, sükroz, maltoz ve fruktoz gibi basit şekerler oluşturur. Glisemik indeksi orta yüksek arasıdır. Pişirilmiş tatlı patateslerin lif içeriği daha yüksektir. Aynı zamanda beta karoten ve C vitamininden zengin bir besindir. Bu sayede antioksidan etki yaratır ve cilt sağlığının korunmasına yardımcıdır. İçeriğindeki potasyum sayesinde kan basıncı kontrol altına alınır ve kalp damar hastalıklarının önüne geçer. Tatlı patateste yüksek miktarda bulunan diğer bileşik ise klorojenik asittir. Klorojenik asit, tatlı patatesin antioksidan etkisini güçlendirir. 

Fruktoz Nasıl Sindirilir?

Fruktoz, besinlerde monosakkarit yani serbest fruktoz veya disakkarit yani sakaroz olarak bulunan bir bileşendir. Serbest fruktoz, bağırsak tarafından doğrudan emilmektedir. Sakaroz halinde fruktoz alımının ise sindirilmesi ve parçalanması gerekir. Sakaroz önce fruktoza parçalanır sonrasında emilir. Sükroz, ince bağırsak ile temasında glikoz ve fruktoza bölünecek şekilde kataliz edilir. Emiliminden sonra hepatik portal vene ulaşır ve karaciğere kadar yönlendirilir. İnce bağırsakta meydana gelen fruktoz emiliminin mekanizması kesin olarak bilinmemektedir. Bazı araştırmalara göre fruktoz alımı konsantrasyon gradyanına karşı gerçekleştiği için aktif taşımayla taşınır. Bazı araştırmalara göre ise fruktozun emilimi mukozal zarda gerçekleşir ve GLUT5 taşıma proteinleri ile kolaylaştırılmış taşıma ile taşınır. Fruktoz konsantrasyonu lümende daha yüksektir. Bu sebeple enterositlere aktarılır ve bazolateral membranda GLUT2 veya GLUT5 yolu ile taşınır. 

Fruktoz Emilim Oranı Nedir?

Monosakkarit formda bulunan fruktozun absorpsiyonun 5 gram ile 50 gram arasında emiliminin olduğu ve diyet fruktoz alımındaki farklarla bunun değiştiği bilinmektedir. Çalışmalara göre glikoz ve fruktozun eşit miktarda alımı ile en yüksek emilim sağlanır. Fruktozun disakkarit olan sakaroz halinde alınması ile ise fruktoz ve glikoz aynı sayıda bulunacağı için emilim oranı yüksektir. GLUT 5 tarafından yapılan bu transfer hızlı sağlanır. Bununla beraber diyetle beraber alınan fruktoz miktarının artması fruktoz transferinin hızlanmasına neden olur. Lümendeki fruktozun varlığı GLUT5 ‘ in artmasını sağlayan mRNA transkripsiyonuna neden olur. Sonucunda taşıma proteinlerinde artış görülür. Yüksek fruktozlu yani vücut ağırlığının kg başına 2.4 gram fruktoz alınan diyetlerde alım sonrası 3 gün içerisinde taşıma proteinlerinde artış görülür. Birkaç çalışmada hidrojen nefes testi aracılığıyla fruktozun bağırsak emilim miktarı ölçülmüştür. Sonucunda ise fruktozun ince bağırsakta tam olarak emilmediği görülmüştür. Fruktozun ince bağırsakta emilimi sağlanmadığında kalın bağırsağa aktarılır ve kalın bağırsaktaki kolon florası tarafından fermenteye uğrar. 

Mango Fruktoz İçerir mi?

Mango fruktoz içeriği oldukça yüksek bir meyvedir. 1 adet mangoda 15.72 gram fruktoz bulunmaktadır. 100 gram mango 60 kaloriye sahiptir. 100 gramında 14.98 gram karbonhidrat, 0.82 gram protein ve 0.38 gram yağ bulunur. Bununla beraber sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum, demir, A vitamini, folik asit ve C vitamini içermektedir. C vitamini içeriği sayesinde antioksidan etki gösterir, vücuttaki serbest radikallerin oluşumunu engeller. Lif içeriği yüksektir. 100 gramında 1.6 gram lif bulunur. Magnezyum ve potasyum sayesinde kalp sağlığını korur ve kan basıncının dengelenmesine yardımcı olur. Vitamin ve minerallerden zengin olan mango bağışıklığın korunmasını sağlar ve hastalık sürecinde dinçlik kazandırır. 

Kavun Fruktoz İçerir mi?

Yazlık kavunun 100 gramı 2.75 gram fruktoz, kışlık kavunun 100 gramı ise 2.05 gram fruktoz içermektedir. 100 gram kavun 33 kaloriye sahiptir. 100 gramında 6.58 gram karbonhidrat, 1.11 gram protein ve 0.1 gram yağ bulunur. Bununla beraber potasyum, sodyum, kalsiyum, bakır A vitamini, C vitamini ve demir içermektedir. C vitamini içeriğiyle kolajen dokuyu destekler ve cilt fonksiyonlarının düzenlenmesini sağlar. Kavunun 100 gramında 0.9 gram lif bulunur. Bu sayede sindirim sistemini düzenler ve bağırsakları korur. Ek olarak; damar tıkanıklığının önlenmesini, bağışıklığın güçlenmesini, böbrek taşı oluşum riskinin azalmasını, romatizma ağrılarının azalmasını sağlamaktadır. Kavunun idrar söktürücü etkisi bulunur ve idrar yollarının sağlığını korur. 

Karpuz Fruktoz İçerir mi?

100 gram çekirdekli karpuz 2.70 gram fruktoz, 100 gram çekirdeksiz karpuz ise 4.16 gram fruktoz içermektedir. 100 gram karpuz 30 kalori değerindedir. 100 gramında 7.55 gram karbonhidrat, 0.61 gram protein ve 0.15 gram yağ bulunur. Bununla beraber sodyum, potasyum, kalsiyum, A vitamini, C vitamini ve demir içermektedir. Karpuz lif içeriği düşük bir besindir. 100 gramında 0.4 gram lif bulunur. Karpuz, likopen ve antosiyaninden zengindir. Bu sayede kalp damar sağlığını korur ve kalp hastalıkları oluşma riskini düşürür. C vitamini içeriğiyle bağışıklığın güçlenmesini sağlar ve hastalıklara karşı direnç oluşturur. Karbonhidrat içeriğinin yüksek olması sebebiyle diyabetli hastaların kontrollü tüketmesi önerilmektedir. 

Şarap Fruktoz İçerir mi?

İçeriğinde %11 ila %13 alkol bulunan kırmızı şarabın 100 gramında 0.03 gram fruktoz bulunmaktadır. %11 ila %12 alkol içeren beyaz şarabın 100 gramında 0.31 gram fruktoz bulunur. Narince çeşidi beyaz şarabın 100 gramında 7.34 gram fruktoz bulunur. Kalecik karası çeşidi kırmızı şarabın 100 gramında ise 8.03 gram fruktoz bulunmaktadır. 100 gram şarap 77 kalori değerindedir. 100 gramında 2.6 gram karbonhidrat ve 0.1 gram protein bulunur. Aynı zamanda potasyum, sodyum, kalsiyum ve demir içermektedir. Şarap içeriğindeki alkol sebebiyle sık tüketilmesi önerilmeyen bir içkidir. Alkolün kalorisi yağın kalorisine yakın bir aralıktadır. Yüksek miktarda alımıyla vücutta yağ olarak depolanır. Günlük alkol tüketiminin kadınlarda 1 kadeh, erkeklerde ise 2 kadehi geçmemesi önerilmektedir. 

Yaban Mersini Ne Kadar Fruktoz İçerir?

Yaban mersininin 100 gramı 2.88 gram fruktoz içermektedir. 100 gram yaban mersini 44 kalori değerindedir. 100 gramında 8.49 gram karbonhidrat, 0.46 gram protein ve 0.34 gram yağ bulunur. Aynı zamanda sodyum, potasyum, kalsiyum, folik asit, E vitamini, A vitamini, C vitamini ve demir içermektedir. Yaban mersini liften zengin bir meyvedir. 100 gramında 2.73 gram lif bulunmaktadır. Vücuda oldukça fazla faydası bulunur. İdrar yolu iltihaplarını engeller, sindirim sistemini düzenler, kalp damar hastalıklarından korur, göz sağlığını korur, beyin sağlığını ve bilişsel sağlığı güçlendirir, kan şekerinin düzenlenmesinde etkilidir ve bazı kanser türlerine karşı koruyucu etkisi bulunur. 

Papaya Fruktoz Açısından Zengin midir?

Papayanın 150 gramı yani bir fincanı toplamda 11.3 gram şeker içermektedir. Şeker içeriğinin %48’ i yani 5.4 gramı fruktozdan oluşur. Kalan şeker ise 5.9 gramı en basit hali olan glikozdan oluşmaktadır. 100 gram papaya 43 kalori değerindedir. 100 gramında 10.82 gram karbonhidrat, 0.47 gram protein, 0.26 gram yağ ve 1.7 gram lif bulunur. Aynı zamanda sodyum, potasyum, kalsiyum, A vitamini ve C vitamini içermektedir. İçeriğindeki lif sayesinde kabızlığı iyi gelir ve sindirim sistemini düzenler. Bununla beraber bağışıklığın güçlenmesinde etkilidir. Konserve papaya yüksek oranda ilave şeker içermektedir. Taze papayadan daha yüksek fruktoza sahiptir. Konserve papayanın yüksek miktarı sakarozdan meydana gelir. Eklenen sakaroz kilo alımına ve obeziye neden olmaktadır. 

Baldaki Fruktoz ve Glikoz Oranı Nedir?

100 gram çam balı 30.83 gram fruktoz içerir. Çam balının 100 gramı 327 kalori değerindedir. 100 gramında 81.72 gram karbonhidrat ve 0.12 gram protein bulunur. Yağ ve kolesterol içermez. Çam balı diğer bal türlerinden farklı olarak asidik yapıdadır. Yüksek enerji değeri sayesinde enerji ihtiyacını karşılar, saç köklerinin beslenmesini sağlar, yorgunluk ve halsizlik durumunu giderir, tansiyonun düşürülmesinde etkilidir, sindirim sistemi sağlığını ve bağırsak florasını korur. 100 gram çiçek balı ise 37.73 gram fruktoz içermektedir. Çiçek balının 100 gramı 325 kalori değerindedir. 100 gramında 81.22 gram karbonhidrat ve 0.12 gram protein bulunur. Yağ ve kolesterol içermez. Çiçek balı; diğer bal türlerine oranla daha tatlıdır. Bunun sebebi fruktoz değerinin daha yüksek olmasıdır. Doğal antibiyotik etkisi bulunur. Boğaz ağrısı ve üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı faydalıdır. Aynı zamanda kalsiyum ve demirden zengindir, eklem ağrılarına karşı etkilidir. 

Fruktozun Sağlık Etkileri Nelerdir?

Fruktoz ve diğer ürünlerin tüketimi 20. yüzyılın yarısında en yüksek değerlere ulaşmıştır. Bu durum kişilerin aldıkları enerjilerin yaklaşık olarak %20’ ye yakınını şeker ürünlerinin oluşturduğunu göstermektedir. Fruktozun ve benzeri karbonhidratların sağlığa olan etkileri aşağıda listelenmiştir. 

• Artan kalori alımına bağlı obezite ve metabolik hastalıkların oluşum riskleri artmaktadır. 
• Yüksek fruktoz içeriğine sahip diyet kan trigliserit seviyesinin artmasına neden olur.
• Hepatik glikoz çıkışının dengesizleşmesi oluşur.
• Endojen glikoz üretiminin artmasına neden olur. İnsülin direnci gelişir.
• Ürik asit konsantrasyonunda bozulmalar görülür. 
• Vücut yağ kütlesinde artış ile sonuçlanır. Kalp damar hastalıklarının oluşma riski artar. 
• Karaciğer yağlanması ve diğer karaciğer hastalıkları riski artar.
• Viseral yağlanma görülür.

Fruktoz Hangi Sindirim Sorunlarına Yol Açar?

Fruktozun yüksek miktarda tüketimi sindirim sistemi ve diğer vücut sistemleri için sakıncalı bir durumdur. Fruktoz intoleransı olan kişilerde ağrı, şişkinlik, gaz ve ishal oluşumu görülür. Doktorların açıklayamadığı sindirim semptomlarına sahip olan hastaların rutin fruktoz testi yaptırdığı önerilmektedir. Yapılan bir araştırmada, sindirim sistemi hastalığı teşhisi konmamış kişilerin fruktoz içeren besinleri tükettiklerinde semptomlarının tetiklendiği bildirilmektedir. Ne kadar yüksek fruktoz tüketimi olursa o kadar problem olasılığının arttığı da eklenmektedir. Bu belirtilere ek olarak irritabl bağırsak sendromu ve diğer sindirim sistemi hastalıklarına sahip olanların semptomlarının daha belirgin olduğu vurgulanmaktadır. Doç. Dr. Phill Jaffe, fruktoz intoleransının toplumda dağınık bir şekilde yayıldığını ve teşhisinin yetersiz olduğunu söylemektedir. Hemen hemen işlenmiş tüm gıdalarda bulunduğunu ve sindirim sistemi problemi yaşayan kişilerin fruktozu belirli aralıklarla ve az miktarlarda alması gerektiğini önermektedir. Kişinin fruktozu tolere edebildiği aralık belirlenmeli ve buna göre diyetten kısmen çıkarma yapılmalıdır. 

Fruktoz Hangi Metabolik Sorunlara Yol Açar?

Metabolik hastalıkların gelişim nedenlerinden birisi diyetle alınan fruktozdur. Son yıllarda diyetle alınan fruktoz miktarının artması ile metabolik sorunlarda artış görülmüştür. Bunun en önemli sebeplerinden birisi yaygın olarak kullanılan yüksek fruktozlu mısır şurubudur. Fruktoz kişideki kan trigliserit seviyesinin artmasına neden olmaktadır. Bununla beraber yüksek oranda kalori alınır, viseral ve total yağlanmaya neden olur. Karaciğer ve iskelet kasında yağ birikimi meydana gelir. Bu etkiler metabolik sendromun gelişimine fırsat tanır. Metabolik hastalıkların gelişimindeki en önemli etkenleri yüksek glikoz ve yüksek yağlı beslenme tarzıdır. Diyetteki temel fruktoz kaynağı tatlandırılmış içeceklerdir. Özellikle meyveli soda, gazlı içecekler, tatlancıdır içeren tüm içecek türleri bu gruba dahildir. Aynı zamanda unlu mamüller, dondurulmuş ve paketli gıdalar olarak devam ettirilebilir. 

Fruktoz Hangi Karaciğer Sorunlarına Yol Açar?

Fruktoz, vücuttaki hücreler tarafından doğrudan metabolize edilememektedir. Önce bağırsaklarda ardından karaciğer ve böbrekte işlenir. Sonucunda ise glikoz, laktat ve yağ asitleri meydana gelir. Yüksek miktarda enerji alımı ve düşük fiziksel aktivite sonucunda insülin direnci, hiperlipidemi ve artan hepatik yağ oluşur. Egzersiz esnasında mevcut durumda splanknik organda önemli fruktoz oranı laktata dönüşür. Kasılan kaslarda oksitlenmek amacıyla sistemik dolaşıma salınır. Glikoz ve fruktoz, egzersiz sonrası toparlanma sürecinde bağırsak emiliminde ve karaciğerde glikojen depolarının artmasına neden olur. Fruktoz, organizma hücrelerinde doğrudan metabolize edilemez. Karaciğerde fruktoliz işlemiyle sağlanır. Fruktolizin son ürünleri olan GAP ve DHAP glikolizin ara ürünleridir. Sonucunda ileri metabolik adımlar glikoz metabolizması meydana getirir. Yüksek miktarda fruktoz alımı karaciğer yağlanması riskinin artmasına neden olmaktadır. Bunun sebebi glikoz ve diğer şeker türlerinin aksine fruktozun neredeyse tamamının karaciğerde parçalanır. Karaciğerde parçalanan fruktoz enerjiye dönüşür ve glikojen olarak depo edilir. 

Fruktoz Hangi Glut Sorunlarına Yol Açar?

Fruktoz, besinlerde monosakkarit olarak ya da disakkarit yani sükroz olarak bulunur. Saf olan fruktozun vücuda alımı sindirime uğramaz. Fakat sükroz olarak alındığında ince bağırsağın üstünde sindirime girer. Sükrozun ince bağırsağa gelmesi ile beraber sükraz enzimi disakkarit molekülünü katalizler ve glikoz, fruktoz olarak temel birimlere ayırır. Buradan karaciğere doğru yönlendirme yapılır. Fruktozun ince bağırsakta emiliminin ne şekilde gerçekleştiği tam olarak bilinmemektedir. Bu emilim aktif taşıma ya da GLUT5 proteini aracılığıyla kolaylaştırılmış difüzyon ile sağlanır. Fruktozun taşıması sırasında enterositlerden çevreye GLUT2 ve GLUT5 proteinleri geçer. GLUT2 bu işlem için en sık kullanılan bileşendir. Fruktozun monosakkarit olarak emilim kapasitesi beslenme ile değişkenlik gösterir ve miktar 5 gram ila 50 gram arasındadır. Yapılan çalışmalara göre glikoz miktarının fruktoz miktarına eşit olması emilimin artmasına neden olmaktadır. Fruktoz, sükrozun bir parçası olarak emildiğinde en yüksek değerine ulaşır. Fruktoz emilimini ölçmek için hidrojen soluk testi kullanılır. Test sonucuna göre fruktozun emilim yeteneği belirlenir. Fruktozun ince bağırsakta emilimi gerçekleşmezse kalın bağırsağa aktarılır. Kalın bağırsaktaki floralar aracılığıyla fermantasyona uğrar. Bu sırada hidrojen ortaya çıkar ve akciğere aktarılır. Akciğerde biriken hidrojenlere yapılan bu teste hidrojen soluk testi adı verilir. 

Fruktoz ve Sükrozun Sağlık Anlamındaki Karşılaştırması Nasıldır?

Fruktoz ve sükroz arasındaki temel farklar aşağıda listelenmiştir. 

• Sükroz disakkarittir, fruktoz ise monosakkarittir. Monosakkaritler, tek şekerden oluşur ve daha basit moleküle ayrılmazlar. Karbonhidratların yapı taşlarıdır. Monosakkaritlerin birleşmesiyle ise disakkaritler oluşur. 
• Sükroz,  sofra şekerine verilen isimken fruktoz, meyve şekeridir. Fruktoz; meyve, bal ve kök sebzede bulunur.  Bununla beraber şeker kamışı, mısır ve şeker pancarından fruktoz elde edilmektedir. 
• Sükrozun tatlılık derecesi 100 olarak kabul edilirken fruktozun 114’ tür. Fruktozun tatlılık oranı sükrozdan daha  yüksektir. 
• Sükroz iki ayrı monosakkaritten meydana gelir ve sindirim esnasında parçalanır. Fruktoz ise karbonhidratların en küçük yapıtaşı yani monosakkarittir, parçalanmaz ve doğrudan kana karışır.
• Sükroz ve fruktozun yüksek  miktarda alımı diyabet, kalp damar hastalıkları, insülin direnci ve viseral yağlanma riskinin artmasına neden olmaktadır. 

Fruktoz Metabolizması Nasıl Çalışır?

Monosakkaritlerin tamamı karaciğere GLUT 2 aracılığı ile taşınmaktadır. Fruktoz karaciğerde fruktokinaz aracılığı ile fosforilasyona uğramaktadır. Glikoz vücudun herhangi bir yerinde metabolize  edilebilirken fruktoz karaciğer ile alınır ve insülin tarafından düzenleme görmez. Fruktoliz iki aşamada meydana gelir. İlk aşamada dihidroksi aseton yani DHAP ve gliseraldehit olacak şekilde iki ayrı trioz sentezi olur. İkinci aşamada ise triozlar glikojen yenilemesi için glikoneojenez yolu ya da fruktolitik yolla pirüvata dönüşümü sağlanır. Sonrasında bu molekül asetil coA molekülüne dönüştürülür ve krebs çemberine girer. Krebs esnasında sitrata dönüşürülmesinden sonra ise serbest yağ asidi palmitat üretebilmek için de novo sentezine aktarılır. 

Fruktoz DHAP ve Gliseraldehit'e Nasıl Dönüşür?

Fruktozun DHAP ve gliseraldehite dönüşümü fruktoz metabolizmasının ilk aşamasıdır. Fruktoz vücuda ilk alındığında saklamak için karaciğere yollanır, fruktokinaz aracılığıyla fosforilasyona uğrar ve fruktoz 1 fosfata dönüştürülür. Ardından fruktoz 1 fosfat, aldolaz B aracılığı ile hidrolize uğrayarak DHAP ve glideraldehite dönüşümü sağlanır. DHAP, bazı durumlarda izomerize edilir ve triozfosfat sayesinde gliseraldehit 3 fosfata dönüştürülür ya da gliserol 3 fosfat sayesinde gliserol 3 fosfata indirgenmektedir. Bununla beraber elde edilen gliseraldehit, gliseraldehit kinaz  aracılığıyla gliseraldehit 3 fosfata dönüştürülür ya da gliseraldehit 3 fosfat dehidrojenaz aracılığıyla gliserol 3 fosfata dönüştürülür. Bu aşamanın ardından fruktoz metabolizmasında glikoneojenik ve fruktolik olmak üzere ara bileşikler elde edilir. Bu ara bileşikler glikojen, trigliserid ve yağ asidi sentezlemek amacıyla kullanılmaktadır. 

DHAP ve Gliseraldehit 3 Fosfattan Nasıl Glikojen Sentezlenir?

İlk aşmadan elde edilmiş olan son ürün gliseraldehit, fosforilasyona uğrar. Fosforilasyon sonucunda gliseraldehit 3 fosfata dönüşümü sağlanır. Gliseraldehit 3 fosfat ve DHAP, karaciğerde yükselmeye başlar ve glikoneojenik yolu hareketlendirir. Glikojen sentezi aşmasında fruktoz glikozdan daha iyi bir substrat görevi görür. Bu sebeple glikojen yenilenmesi sürecindeki trigliserit oluşumu önceliği fruktoza verilir. Karaciğerde sürekli olarak glikojen yenilenir. Yenilenen glikojen, fruktoz metabolizmasına ait ara ürünleri direkt trigliserit sentezi için yönlendirir. 

DHAP ve Gliseraldehit 3 Fosfattan Trigliserit Sentezi Nasıl Olur?

Besinlerle alınan fruktozdaki karbonlar plazma trigliseritleri ve serbest yağ asitlerindeki gliserol kısımlarında bulunur. Yüksek oranda fruktoz tüketimi ile beraber aşırı pirüvat üretimi görülür. Bu süreci ise Krebs çemberindeki ara ürünlerin artması takip eder. Krebs çemberindeki ara ürünler yani sitratlar, mitokondriden sitozollere taşınır. Burada sitrat liyaz enzimi sayesinde asetil coA üretiminde aktif olarak rol oynarlar. Sonrasında yağ asidi sentezine katkıda bulunabilmek için yönlendirilirler. Aynı zamanda DHAP molekülünün devamlı olarak oluşması gliserol 3 fosfat oluşumunu sağlar, bu durum trigliseritin temel yapısı olan  gliserol molekülünü meydana getirir. Trigliseritlerin birleşmesi sonucunda yağ ve kas hücrelerinde depolanmak amacıyla karaciğerden salınır ve çevre dokulara ulaşır. Çevre dokularda ise VLDL yani çok düşük yoğunluklu lipoproteinlere dönüşümleri sağlanır. 

Fruktoliz Nasıl Oluşur?

Diyetten alınan fruktozun metabolizması fruktoliz anlamına gelmektedir. Glikoliz aracılığıyla oluşan glikoz metabolizması, fruktolizle aynı enzim ve aynı ara ürünlere sahiptir. İki şeker grubu insan metabolizmasında farklı konumlara ayrılır. Glikoz, vücutta doğrudan metabolize olurken fruktozun neredeyse tamamı karaciğerde metabolize edilir. Alınan fruktozun yüzde birinden daha az miktarı plazma trigliseridine dönüşür. Fruktozun %29 ila %54 ‘ ü ise karaciğerde glikoza dönüşürken %25’ i ise laktata dönüşmektedir. Kalan %15 ila %18’ i glikojene dönüşür. Glikoz ve laktat bu aşamadan sonra normal yol ile vücut hücrelerine yakıt için enerji olarak kullanılır.  Glikozun tersine fruktoz insülin salgılatıcı özelliğe sahip değildir. Fruktoz karaciğerin yanında ek olarak testis, böbrek, yağ doku, beyin ve iskelet kasında metabolize edilir. İnsüline duyarlı taşıyıcı yollarla ( GLUT1 ve GLUT4 ) yerine GLUT5 yolu ile alınır. Kas ve yağ dokuda bulunan fruktoz, heksokinaz enzimi tarafından fosforile edilmektedir. 

Sükroz Fruktozdan Daha mı İyidir?

Fruktoz, meyve şekeri olarak tanımlanan bir monosakkarit çeşididir. Meyve, sebze, bal, şeker pancarı ve şeker kamışında bulunmaktadır. Oldukça tatlıdır, sofra şekerinden 1.5 kat daha tatlıdır. Sükroz, glikoz ve fruktoz monosakkaritlerinden oluşan disakkarit çeşididir. Sofra şekeri olarak tanımlanır. Meyve, sebze ve kuruyemişte bulunur. Aynı zamanda ticari amaçla kullanılan şeker kamışı ve şeker pancarından rafine yolla elde edilmektedir. Sükrozun vücutta metabolize edilmesi sonucunda fruktoz karaciğere iletilir, glikoz ise insülin ile kan dolaşımına katılır. Yüksek miktarda glikoz alımı ile beraber kan şekeri seviyesi yükselir. Şeker tatlandırıcı amacı dışında farklı alanlarda da bulunur. Unlu mamüllerde kıvam sağlar, reçel ve jöle gibi yiyeceklerde koruyucudur, sıvılarda bağlayıcı görevi görür ve aroma verici olarak kullanılır. Beynin doğru bir şekilde çalışabilmesi için her gün 130 gram glikoz gerekir. Fakat ihtiyaçtan fazla alınan glikoz ve sükroz, kalp damar hastalık riskinin artmasına neden olur. Bu durum mortalite oranını artırır. Aynı zamanda kilo alımı, kan basıncında artış ve iltihap oluşumu ile ilişkilidir. 

Fruktoz Sükrozdan Ne Kadar Daha Tatlıdır?

Karbonhidrat türlerinin tatlılık dereceleri hesaplandığında sükroz esas alınır. Sükrozun tatlılık derecesi 100 olarak kabul edilir ve diğer türler ona göre sıralanır. Buna göre karbonhidratların tatlılık derecesi glikozun 69, laktozun 39, galaktozun 63, maltozun 46, fruktozun ise 114’ tür. Aralarında tatlılık derecesi en yüksek olan fruktozdur. Sükrozun referans olarak alınması, diğer karbonhidrat türlerinin sulandırılmaları ile olur. Isılarının yükseltilmesi ile fruktozun tatlılık oranı düşer.  40 derecede sükroza denk hale gelir. Bunun sebebi molekül büyüklükleri arasındaki farktır. Molekül ağırlıkları arttıkça tatlılık derecelerinde azalma görülür. Sükroz, şekerleme sanayide sıklıkla kullanılan hammaddeler arasındadır. Gazlı içecekler başta olmak üzere birçok içecek ve yiyecek türlerinde kullanılır. 

Fruktoz Doğal mıdır?

Fruktoz; meyve, meyve suyu, sebze ve balda bulunan doğal bir şekerdir. Bununla beraber fruktoz üreticiler tarafından gazlı içecek, şekerleme ve unlu mamüllerde kullanılmaktadır. Fruktozlu mısır şurubu olarak birçok paketli besinde yerini alır. Bu besinler daha az miktarda besleyici değere sahiptir. Yüksek oranda fruktoz içeren besinler dondurulmuş gıdalar, meyveli yoğurt çeşitleri, atıştırmalık ürünler, salata sosları, hızlı pişirilen kutulu yiyecekler, fırınlarda satılan unlu mamül çeşitleri, meyveli soda ve şekerli soda, diyet bisküviler, kahvaltı gevrekleri, soslar ve çeşnilerdir. Yüksek miktarda tüketimi ile birlikte obezite, kalp damar hastalıkları, diyabet ve insülin direnci gelişir. 

Fruktoz Şurubu Nedir?

Yüksek fruktozlu mısır şurubu, glikoz ve fruktoz şurubu olarak bilinmektedir. Mısır nişastasından elde edilen tatlandırıcıdır. Mısır şurubu üretimindeki gibi nişastanın enzimler aracılığıyla parçalanması sonucu elde edilir. Yüksek fruktozlu mısır şurubunun eldesi için glikozun bir kısmı fruktoza dönüştürülür ve işlenir. Bu dönüşümü sağlayan D- Ksiloz izomeraz’ dır. Tatlandırıcı olarak üretime geçen fruktoz şurubu genelde toz şeker ile karıştırılır. Şekere oranla bazı avantajları vardır. Maaliyeti daha düşüktür, daha kolay işlenir ve üretimi avantajlıdır. Fruktoz şurubu ayrı numaralar ile ifade edilir ve kullanım alanları farklıdır. HFCS 55 ve HFCS 42 türünün kuru ağırlığının %42 ila %55’ i fruktozdan oluşur kalanı ise glikozdur. HFCS 42, işlenmiş gıdalarda ve kahvaltılık gevreklerde bulunur. HFCS 55 ise genellikle meşrubatlarda kullanılmaktadır. 

Fruktoz İntoleransı Nedir?

Fruktoz intoleransı genetik olarak seçilmiş enzim eksikliği ile ilişkilidir. Fruktoz intoleransı ve fruktoz taşıma defekti arasındaki fark iyi belirlenmelidir. Ayırıcı tanı olarak hastalığın altında yatan patolojik mekanizma belirlenir. Fruktoz intoleransının temel sebebi enzim yetersizliğidir. Besinlerin sindirim sonucu fruktoz karaciğerde metabolize edilir. Fruktoz 1 fosfota dönüştürülür ve sonraki aşama ise adolaz B enzimi tarafından yapılır. Fruktoz intoleransında adolaz B enzimi ağır bir şekilde bozulur. Sonucunda ise fruktoz 1 fosfat birikir ve ciddi toksik etki yaratır. Artan fruktoz 1 fosfat seviyesine bağlı olarak glikolizi inhibe edilir. Fruktoz intoleransı karaciğerde toksik etkiye neden olan ve hipoglisemi riskini artıran metabolik bozukluktur. Fruktoza kronik olarak maruziyet durumunda karaciğer büyümesi ve karaciğer yetmezliği tabloları görülür. Fruktoz intoleransının belirtileri nörolojik nöbetler, uyuşukluk, büyüme ve gelişme problemler, hipoglisemi atakları, kusma ve terlemedir. Fruktoz intoleransı otozomal resesif yani genetik bir hastalıktır. Teşhisinde A149P, A174D ve N334K mutasyonları taranır. Tedavisinde fruktoz içeriği yüksek olan meyve ve sebzelerin tüketimi tamamen kesilir. 

Fruktoz ve Glikoz Farkı Nedir?

Glikoz ve fruktoz karbonhidratların en basit formu olan iki ayrı monosakkarittir. Glikoz, disakkaritlerin ve polisakkaritlerin parçalanması sonucu elde edilir. Fruktozun en sık yer aldığı besinler pancar, patates, mısır ve meyvelerdir. Glikoz ve fruktoz karbonhidrattır fakat yerleri tamamen farklıdır. Aralarındaki temel fark ise vücudun nasıl işlediğidir.  Sükroz vücuda alındığında glikoz ve fruktoz olarak ayrılır. Glikoz, ince bağırsak tarafından emilir ve kan şekerini yükseltir. Sonrasında insülin salınımı uyarılır, lepti oluşur ve salgınlanma mekanizması indüklenir. Leptin, tokluk hissine neden hormondur. Fruktoz, kan şekeri seviyesini glikoza oranla daha yavaş değiştirir. Bunun sebebi glikozun aksine fruktozun karaciğerde metabolize edilmesidir. Yüksek miktarda fruktoz alımı karaciğer yağlanması ve viseral yağlanma olarak sonuçlanır. Bazı araştırmalara göre glikoz tokluk hormonunu uyarırken fruktoz ters etkiye neden olur. Sonuç olarak ikisinin de basit şeker olması sebebiyle yüksek miktarda tüketimleri obezite, diyabet, kalp damar hastalıkları ve birçok hastalığın oluşumunu etkilemektedir. 

Fruktoz Yapısı Nasıldır?

Fruktoz altı karbona sahip polihidroksiketon olarak tanımlanır. Glikozun izomeridir. Kristalize fruktoz ise yarı asetaldir ve hidrojen bağları olduğundan halkalı altı üyeli yapıya sahiptir. Bu forma sahip olanlar D- fruktopiranoz olarak isimlendirilir. Fruktoz şuruplarının içeriklerinde monosakkaritlerden dolayı fermente edilme olasılığı yüksektir. Aynı zamanda ozmotik basıncın yükselmesini ve mikrobiyal gelişimin önlenmesini sağlarlar. Yüksek fruktozlu şuruplarda ise çoğu gıda ürünlerinde su aktivitesinin düşmesi, bozulmalarının önlenmesi ve raf ömürlerinin uzatılması için kullanılır. Özellikle turşu ve konserve ürünlerinde tercih edilmektedir. Fruktoz şuruplarının üretim proseslerinde uygulanan saflaştırma işlemleri sebebi ile içeriklerindeki kül miktarı oldukça düşüktür bu yüzden ürünün su rengi beyaza dönüşür. Fruktoz şuruplarının vizkozite oranları glikoz şuruplarına oranla daha düşüktür. Bunun sebebi ise fruktoz oranının yüksek olmasıdır. Fruktozun yapısı, ağızda hoş bir tat ve çiğneme isteği verir. Fruktoz şuruplarında kullanılan kuru maddeler ticari firmalarda genellikle %71 ila %77 arasında değişkenlik göstermektedir. Fruktoz, suda kolay çözünme gösterdiği için en sık tercih edilenlerden birisidir. Kristalin fruktoz ve yüksek fruktozlu mısır şurubu tamamen ayrı ürünlerdir. Kristalin fruktoz, fruktoz içeriği zengin tür olan mısır şurubundan elde edilir. Yüksek fruktozlu mısır şurubu ise glikoz ve fruktozun karışımından elde edilmektedir. Fruktozun fiziksel özellikleri; beyaz katı, tatlı, saf, kuru, kristal ve kokusuz yapısı bulunur. Suda ve alkolde kolay çözünme gösterir. Doğal yollardan alınır. 

Fruktoz Suda Çözünür mü?

Fruktoz, suda kolay çözünen bir monosakkarit türüdür. Farklı maya türleri ve bakteriler sayesinde anaerobik fermantasyona uğramaktadır. Maya enzimleri, glikoz ve fruktozun etile alkole dönüşümünü sağlar. Sonucunda ise karbondioksite çevirerek enerji üretilmesine yardımcı olur. Salınan karbondioksit fermantasyon döngüsünde havaya bırakılmadığı sürece enerji üretir. Mayalanan içkide karbonatlanma etkisine sahiptir. Fruktoz, kolayca molekül yapısından su açığa çıkarır. Buna dehidrasyon adı verilir ve ortaya hidroksimetilfurfural çıkışına neden olur. HMF, karbon nötral sisteme sahiptir.

Fruktoz Formülü Nedir?

Fruktoz, birçok besinde yer alan 6 karbonlu monosakkarit karbonhidrat türüdür. Fruktozun molekül formülü C6H12O6 şeklindedir. Molar kütlesi 180. 16 g/ mol değerindedir. Kaynama noktası 440 °C, erime noktası ise 103 °C ile 105 °C arasındadır. Fruktozun yoğunluğu 1,59 g·cm−3  değerindedir. 

Fruktoz Hangi Alanlarda Kullanılır?

Fruktoz birçok farklı alanda kullanılan bir basit şekerdir. Fruktozun kullanıldığı alanlar aşağıda listelenmiştir. 

• Fruktozun en önemli özelliklerinden biri tatlı olmasıdır. Bu sebeple gazlı içecek ve  tatlandırıcılarda sıklıkla kullanılmaktadır. Bununla beraber aromalı gıdalarda yaygın olarak tercih edilir. 
• Tatlı içeriğinin yanı sıra lezzet geliştirilmesi için kullanılmaktadır. Fruktozun dilde algılanma yoğunluğu çok yüksektir. Hissedilme süresi ise daha kısadır. Bu sebeple karakteristik lezzet özelliğini zenginleştirmek için kullanılır. 
• Buz kristali oluşumunu sağlar. Fruktoz donma noktasını düşürmek, kaynama noktasını yükseltmek ve kristalizasyonu önlemek için kullanılır.
• Fruktozun suda çözünürlüğü oldukça yüksektir. Bu sebeple su aktivitesini düşürmek ve gıdanın nem dengesini sağlamak için kullanılmaktadır. 
• Fırıncılık ve süt ürünlerinde fruktoz şurubu olarak kullanılır. Aynı zamanda maya substratlarında, su tutma kapasitesi için tercih edilmektedir. 
• Kıvam artırmak ve düşük ph sahip içeceklerin depolama stabiletelerini korumak için kullanılır.
• Kek hazırlama aşamasında tazelik süresini uzatmak için kullanılır. 
• Tart dolguları, jöleler ve ekmekte kullanılır. Raf ömrünü uzatmak ve lezzete katkıda bulunmak için tercih edilir. 
• Mayonez ve salata soslarında emülsiyon stabilitesini artırmak için kullanılır. 

Fruktoz Neden Tatlandırıcılarda Kullanılır?

Fruktoz, sükroz ve diğer şekerlerden daha tatlıdır. Tatlandırıcılarda sıklıkla kullanılmasının sebebi tatlılık seviyesini artırmasıdır. Aynı zamanda lezzet ve aromanın değişmesine etki eder. Çözünürlüğü yüksektir bu yüzden sıkça tercih edilir. Kristalizasyon elde etmek, nem bağlama kapasitesini artırmak ve daha iyi bir lezzet elde etmek için fruktoz kullanılır. İstenilen dokulara kolaylıkla ulaşılır. 

Fruktoz Supplementlerde Kullanılır mı?

Fruktoz, karbonhidratların en küçük yapı birimi olan monosakkarittir. Basit karbonhidrat molekülü olan fruktoz, enerji katkısı sağlamak için kullanılmaktadır. Özellikle yüksek fiziksel egzersizler esnasında kullanıldığında fiziksel performansın artmasını sağlar. Fruktozun tamamlayıcı olarak kullanılması kilo ve kas kazanan kişiler için faydalı olacaktır. Enerji sağlamasıyla performansın ve verimliliğin artmasını sağlamaktadır. Fruktozun emilim aşaması diğer karbonhidrat türlerinden daha farklıdır. Fruktozun oldukça büyük bölümü karaciğere yakılır. bu sebeple kan şekeri ve insülinde büyük değişikliğe neden olmaz. Daha durağan enerji kaynağı olarak kabul edilmektedir. Fruktoz, pankreasta insülin üretimini daha az ve daha uzun süre tetikler. Uzun vadede kullanıldığında diyabet kaçınılmazdır. Bununla beraber şeker hastalığı bulunanların yüksek karbonhidrat içeren ürünleri kullanmaması önerilmektedir. 

Vücutta Fruktoz Nerede Depolanır?

Besinlerle alınan glikoz tüm organlar tarafından kullanılırken fruktoz yalnızca karaciğerde kullanılmaktadır. Sofra şekeri olarak bilinen sükroz parçalandığında glikoz ve fruktoz açığa çıkar. Glikoz kana aktarılır ve kan şekeri seviyesini yükseltir, sonucunda pankreastan insülin salgılanmasına neden olur. Glikozun kalan bir kısmı organlar ve hücreler tarafından enerji olarak kullanılır. Fruktoz ise ince bağırsaktan doğrudan karaciğere taşınır. Fazlası ise yağ olarak karaciğerde depo edilir. Meyve, sebze gibi birçok besinden alınan fruktozun fazla karaciğerde yağlanmaya neden olur. 

İnsan Vücudu Fruktoza İhtiyaç Duyar mı?

Besinlerle fruktoz alındığında karaciğere iletilir ve mekanizması karaciğerde başlar. Alınan fruktozun belirli bir kısmı enerji ihtiyacı için kullanılır. Fruktozun vücutta kullanıldığı alanlar aşağıdaki gibidir. 

• Alınan fruktozun %45’ lik kısmı yakıt olarak kullanılır. ATP ve karbondioksite dönüşümü sağlanır. 
• Alınan fruktozun %30’ u glikoza dönüştürülür ve sonrasında metabolize edilir.
• Alınan fruktozun %25’i laktata dönüştürülür ve karaciğerden dışarıya gönderilir.
• Alınan fruktozun %1’ lik kısmı ise yağ, glikojen ve gliserole dönüştürülür.

Günde Ne Kadar Fruktoz Alınabilir?

Fruktoz, vücudun enerji ihtiyacını karşılayan monosakkarittir. Meyve, sebze ve birçok besinde doğal olarak bulunur. Monosakkaritler arasında en tatlı olanıdır. Fruktozun karaciğer için gerekli olan miktarı günlük 15 gramdır. Fruktoz yalnızca fruktoz olarak alınmaz, beyaz şekerden alınan sükrozun vücutta parçalanması sonucu glikoz ve fruktoz oluşur. Glikoz hızlı bir şekilde kan şekerini yükseltir. Yükselen kan şekeri dengelenmek amacıyla pankreastan insülin salgılanır. Enerjinin bir kısmı vücut hücrelerine bir kısmı ise enerji ihtiyacında kullanılmak için karaciğere depolanmak üzere aktarılır. Fruktoz ise ince bağırsak emildiğinde karaciğere taşınır. Meyve suyu meyveden daha az lif içeriğine sahiptir. Kana hızlı geçer ardından hızlıca kan şekerini düşürdüğü için acıkma hissi yaratır. Meyve tüketimi meyve suyuna oranla daha doğrudur. 1 porsiyon meyvede yaklaşık olarak 10 ila 15 gram arası şeker bulunur. Önerilen miktardan fazla tüketimi karaciğerde depolanmasına yol açar ve karaciğer yağlanması görülür. 

Fruktoz Bel Çevresini Yağlandırır mı?

Fazla miktarda fruktoz alımı ile karaciğer yağlanması ve birçok metabolik sorun beraberinde gelir. Özellikle insülin direnci oluşumuna, tip2 diyabete, karaciğer yağlanmasına ve obeziteye neden olmaktadır. 10 hafta süresince yapılan bir araştırma çalışmasında, fruktoz ile tatlandırılmış içeceklerin tüketiminin göbek yağına olan etkisi incelenmiştir. 10 hafta sonunda fruktoz içeren içecekleri tüketen kişiler %8.6 oranında göbek yağında artış görülmüştür. Başka bir çalışmada ise eklenen tüm şekerli gıdaların tip 2 diyabet ve obeziteye neden olduğu görülmüştür. Bunun sebebi fruktozun ghrelin yani açlık hormonunu artırması ve sonucunda daha az tokluk hissetmeye neden olmasıdır. Fruktoz, karaciğerde metabolize edildiği için bağımlılık etkisinin olduğu düşünülmektedir. 

Fruktoz Karaciğeri Yağlandırır mı?

Yüksek miktarda fruktoz tüketimi yağlı karaciğer riskinin artması ile ilişkilendirilmektedir. Vücuttaki birçok hücre aracılığıyla alınan glikoz ve diğer tür şekerlerin tersine fruktozun neredeyse tamamı karaciğer tarafından metabolize edilir. Karaciğerde fruktozun parçalanması ile enerjiye dönüştürülür ve glikojen olarak depo edilir. Yüksek miktarda fruktoz tüketiminin sonucu olarak karaciğer fazla miktarda glikojene dönüştürür ve depolar. Sonucunda ise karaciğere büyük oranda yük bindirilir. Karaciğerde yağlanma artar ve alkolsüz karaciğer yağlanmasına neden olur. Alkolsüz karaciğer yağlanması çok fazla şeker tüketimine bağlı karaciğerde yağ birikmesi ile seyreden bir hastalıktır. 5900 kişiye yakın yapılan bir çalışmada günlük şeker tüketen kişilerin içmeyenlere oranla karaciğer yağlanma riskinin %56 kadar arttığı görülmüştür. 

Fruktoz Kan Şekerini Yükseltir mi?

Fruktoz, karaciğer bazlı insülin direnci ve diyabete neden olan bir bileşendir. Doğrudan insüline etki etmez fakat neden olduğu birçok etkileşim esnasında karaciğerde yağ oluşumuna neden olur. Mitokondrideki yağ oksidasyonunun azalmasına neden olduğu ve mitokondriyal oksidatif stresin artmasını sağladığı için insülin direnci oluşumu tetiklenir. Hepatik insülin direnci, lipit kaynaklı bir insülin direnci olan bileşenleri harekete geçirir. Bu etkilerin sonucunda insülin sinyalleri bozulur. Zürih Üniversitesi’ nde yapılan bir araştırmada orta derece fruktoz alımının etkileri 94 kişi üzerinde incelenmiştir. Çalışmada 7 hafta süresince deneklere her gün fruktoz içeren bir içecek verilmiştir. Çalışmanın sonucunda içenlerin karaciğer yağ üretiminin 2 kat daha hızlandığı görülmüştür. Diğer bir yandan yapılan birçok araştırmada fruktoz insüline bağlı olmadan hücreye girerek metabolize olduğundan diyabetli ve prediyabetli kişilerde kan şekeri regülasyonuna çok etki etmediği görülmektedir. Meta analiz çalışmasında, diyabetik kişilerin fruktoz tüketimi glikozile proteinlerini toplamda %0.53 kadar azaltırken, insülin ve açlık glikoz seviyelerini etkilemediği yayınlanmıştır. 

Fruktoz İnsülin Direncine Yol Açar mı?

Dünya üzerinde diyabet prevalansının son 30 yılda yaklaşık iki kat arttığı saptanmıştır. Bunun en açık sebeplerinden biri yüksek miktarda şeker tüketimidir. Yüksek oranda alınan şeker, diyabete ve obeziteye neden olmaktadır. Bununla beraber pankreas tarafından üretilen ve kan şeker seviyelerini dengeleyen hormon olan insülinin direnç geliştirmesine neden olur. Buna insülin direnci adı verilir. İnsülin direnci, kan şekeri seviyelerinin kontrolsüz yükselmesine neden olan ve diyabet riskini artıran durumdur. Birçok ülkeyi kapsayan bir çalışmada gün içerisinde tüketilen 150 kalori değerindeki şekerin diyabet gelişim riskini %1.1 kadar artırdığı saptanmıştır. Yine yapılan birçok çalışmada fruktoz benzeri şeker tüketiminin diyabet, obezite, karaciğer yağlanması ve insülin direnci riskini artırdığı bulunmuştur. 

Fruktoz Diyabete İyi Gelir mi?

Dünyadaki diyabet prevelansının son zamanlarda artmasının sebeplerinden birisi şeker tüketimidir. Yüksek oranda şeker tüketimi obezite, insülin direnci ve diyabete neden olmaktadır. Uzun süreler boyunca yüksek oranda tüketilmesi ise bu riski artırmaktadır. İnsülin direnci kan şekeri regülasyonunu bozar ve diyabet riskini artırır. Birçok yapılan araştırmada fruktoz benzeri şekerlerin yüksek miktarlarda tüketimi diyabeti tetiklemekte ve insülin direnci gelişmine neden olmaktadır. Meyve suyu dahil olmak üzere şeker içeriği yüksek miktarlarda olan besinlerin tamamı diyabet için birer risk faktörüdür. Diyabet riskinin azalması için glisemik indeksi yüksek besinler, fruktoz ve basit şekeri yüksek oranda içeren besinlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. 

Fruktoz Ödeme Neden Olur mu?

Obezitenin temel sebebi yüksek miktarda kalori alımıdır. Aynı zamanda ilave şeker tüketiminin ve rafine karbonhidrat tüketimininin artması sonucunda obezite ve diyabet riski artmaktadır. Bununla beraber yüksek oranda fruktoz tüketimi, hücrelerde iltihaplanmaya neden olur. Hücrelerdeki iltihaplanma ile inflamasyonu bastırmak için hücrede kortizol artışı yaşanır. Hücrelerin içerisindeki kortizolün artması ve deri altındaki adipositlerde yağ asidinin artışı viseral yağ depolanmasına neden olur. Fruktozun sebep olduğu iltihaplanma karaciğerde yağ depolanmasına neden olur ve karaciğer yağlanması görülür. Fruktozun gün içerisinde yüksek miktarlarda tüketimi ve sınırlandırılmaması ödem, gaz ve şişkinlik ile sonuçlanır.

Fruktoz Sporcular için Diyetten Nasıl Kaldırılır?

Egzersiz süresince kaslar kasılır ve yüksek enerjiye ihtiyaç duyar. Gereken enerji karbonhidratlardan ya da yağ oksidasyonundan karşılanır. İki durum olmadığında ise anaerobik glikolizden karşılanmaktadır. Egzersiz esnasında karbonhidrat oksidasyonu dışardan karbonhidrat alımına bağlıdır. Egzersizde alınan glikoz, belli bir platoya oluşana kadar oksitlenmeye devam eder. Yapılan araştırmalarda, fruktoz içeren içeceklerin egzersiz esnasında tüketiminin faydası değerlendirilmiştir. Sonucunda; fruktozun egzersizde oksitlendiği ve glikoza kıyasla bir farkının olduğu bulunamamıştır. Bununla beraber fruktoz alımının bağırsak emilimini artırması sebebiyle glikoz ile beraber kullanımının faydalı etkilere neden olabildiği gözlemlenmiştir. Birkaç çalışmada, glikoz ve fruktozun beraber alımının glikozun tek alımına oranla daha yüksek karbonhidrat oksidasyonuna neden olduğu bulunmuştur.