Fruktoz Intoleransı Nedir?

Fruktoz emilim bozukluğu olarak da bilinen fruktoz intoleransı, bir çeşit sindirim bozukluğu sorunudur. İnce bağırsaktaki enterosit hücrelerin früktoz taşıyıcısının eksik olması sonucunda emilimin yapılamaması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Emilemeyen früktoz, bağırsakta kalır ve konsantrasyonunu arttırır. 

Diyetsel fruktoz intoleransı ile kalıtsal früktoz toleransı birbiri ile karıştırılmaması gereken kavramlardır. Eğer fruktozu parçalayan karaciğer enzimleri eksikse, bu durum ölümcül olabilen kalıtsal früktoz toleransının ortaya çıkmasına neden olur. 

Fruktoz İntoleransı Neden Olur?

Bu sorun, vücudun enzim yetersizliğine bağlı olarak gelişmektedir. Yenilen gıdaların sindiriminde oluşan fruktoz, karaciğerde yer alan enzimlerle birlikte metabolize olur. Bu işlemde aldolaz B enzimi etkin bir görev görür. 

Genetik nedenlere bağlı olan sebeplerden dolayı vücutta aldolaz B enzimi salgılanamıyorsa, fruktoz karaciğerde metabolize edilemeyecek hale gelir. Bu genlerdeki mutasyonlar incelendiğinde özellikle Avrupa kıtasında HFI’lı hastaların %85’i bu sorunu yaşamaktadır. 

Bir bebekte görülen fruktoz intoleransının oluşması için bu genin hem anneden hem de babadan geçmesi gerekmektedir. Yapılan araştırmalarda hastalığın görülme ihtimalinin 1:20000 olduğu raporlanmaktadır. 

Fruktoz Intoleransı Belirtileri Nedir?

Fruktoz intoleransının belirtileri şunlardır:

• Sindirim sorunları
• Şişkinlik ve gaz sancıları
• Mide bulantısı
• İshal
• Kusma
• Kronik yorgunluk oluşumu
• Demir gibi minerallerin emiliminde yaşanan eksilikler
• Apati
• Nöbet geçirmek
• Üst karın bölgesinde oluşan ağrılar
• Gelişim bozukluğu
• Ödem oluşumu
• Karaciğer sirozu

Fruktoz Intoleransı Tedavisi Nasıldır?

Tedavi aşamasında yapılacak olan ilk şey; fruktoz intoleransıyla fruktoz malabsorpsiyonunun birbirlerinden ayırt edilmesidir. Bu sorunda tek ve başarılı tedavi beslenme programlarından früktozu çıkarmaktır. Kalıtsa bir hastalık olduğu için sorunu tamamen giderebilecek bir tedavi yöntemi yoktur. Özellikle bebeklerde ve 2-3 yaş arası çocuklarda diyetin eksiksiz bir şekilde yapılması gerekmektedir. İlerleyen yaşlarda früktoz toleransı biraz daha artabileceği için kısıtlı miktarlarda früktoz, diyete eklenebilir. Erken teşhis durumunda hastanın früktoz tüketiminden kaçması karaciğer sağlığı için oldukça önemlidir. 

Bu sorun bir tür besin alerjisi olduğundan ve kalıtsal olarak teşhis edebildiğinden çocuk doktorları tarafından yapılan testler teşhis edilebilir. Bebeğinizde ya da çocuğunuzda benzer semptomlara rastladığınızda çocuk alerjisi uzmanına danışabilirsiniz.  

Fruktoz Intoleransı Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nedir?

Fruktoz intoleransı sırasında hastanın dikkat etmesi gereken şeyler şunlardır:

• Yüksek miktarlarda fruktoz içeriği olan meyve ve sebzeler tüketilmemelidir. 
• Çiğ sezeler, pişmiş sebzelere oranla daha fazla früktoz içerdiği için çiğ sebze tüketiminden kaçınılmalıdır. Bu süreçte genellikle salata gibi sebzeleri çiğ tüketebileceğiniz besinlerden kaçınmanız gerekmektedir.
• Mısır şurupları yüksek oranda früktoz içerdiği için uzak durulması gerekmektedir. 
• Yağlı ve baharatı bol yiyecekler mideyi zorlar ve sindirimin yavaşlamasına neden olur. Midenin asit dengesinin bozulması, vücuttaki toksik kalori miktarını da arttırır. Bu durumda früktoz intoleransına bağlı oluşan şikayetleri ortaya çıkarır.
• Sigara ve alkol gibi metabolizma düşmanı olan zararlı alışkanlıklardan uzak durulmalıdır. Sigara ve alkol tüm organlara zarar verdiği gibi mideye de zarar verir. Bundan dolayı früktoz intoleransı olsun olmasın sigarayı ve alkolü hayatınızdan uzaklaştırmanız gerekmektedir. 
• Bazı diyet içecekler de, şeker alkolü ve zararlı katkı maddeleri içermesinden dolayı karaciğeri zorlar. Bu da früktoz intoleransına bağlı şikâyetlerde artışa neden olur.  

Herediter Fruktoz Intoleransı Nedir?

Herediter früktoz intoleransı (HFI), hipoglisemi ve karaciğerde toksik oluşumuna neden olan metabolitlerin üretildiği früktoz sorunudur. Bu sorunun ileri aşamalarında hasta gerekli önlemleri almazsa karaciğer büyümesi ve karaciğer yetmezliği görülebilir. 

Genetik olan herediter früktoz intoleransı, özellikle bebeklik çağlarında teşhisi konan bir sorundur. 

Konjenital Fruktoz Intoleransı Nedir?

Doğum öncesi oluşan bazı anormal gelişimlerin sonucunda oluşan konjenital fruktoz intoleransı, bir nevi doğum defekti olarak geçmektedir. Bu sorunun ana nedeni de kalıtsaldır. Konjenital fruktoz intoleransı yaşamın çok erken dönemlerinde teşhis edilebilmektedir. Oldukça nadir görülür ve yaşamı ciddi manada tehdit eder. 

Sindirim Enzimi Eksikliği ile Fruktoz Intoleransı İlişkisi Nedir?

Sindirim sistemlerinde oluşan eksiklikler, tolere edilebilir şekilde ilerlemektedir. Örneğin bu konuda enzim bozukluğu yaşayan biri glukoz ve früktozu aynı anda tüketerek früktozun emilimini arttırır ve semptomların görülmesinin önüne geçebilir. Aynı şey früktoz intoleransı sorunu yaşana bir hasta için geçerli değildir. Bu sorunla karşı karşıya kalmış olan bir hasta hiçbir şartta früktoz kullanmamalıdır. Aksi durumda karaciğer ve böbreklerinde ölümcül olabilecek sorunlar görülür.