Doymuş Yağ ve Doymamış Yağ Farkı Nedir?

Yağların yapısındaki karbon atomları arasında bir yağ zinciri bulunur. Karbon bağlarının zincirleri hidrojenle bağlanır. Doymuş yağlar, hidrojen atomlarından zengin ve tek bağ bulunduran yağlardır. Doymamış yağlar ise karbon atomları arasındaki hidrojen bağlarında en az bir çift bağ bulunur. Çift bağın; bir tane olması tekli doymamış yağ olduğunu, birden fazla olması ise çoklu doymamış yağ olduğunu gösterir. Doymuş yağ ve doymamış yağlar arasındaki temel farklar aşağıdaki gibidir.

• Doymuş yağ, yağ asidi zincirindeki moleküllerin arasında çift bağ bulundurmaz fakat doymamış yağlar en az bir adet çift bağ bulundurur.
• Doymuş yağlar oda sıcaklığında katı halde bulunurlar. Doymamış yağlar genellikle sıvı halde bulunur.
• Doymamış yağların erime noktası doymuş yağlara göre daha düşüktür.
• Doymuş yağlar, hayvansal gıdalarda bulunur fakat doymamış yağlar bitkisel gıdalarda bulunur.
• Doymuş yağlar, total kolesterolün ve kötü kolesterolün yükselmesine neden olur. Doymamış yağlar ise iyi kolesterolün yükselmesini sağlarken total kolesterolün dengelenmesini sağlar. 

Doymuş Yağların Temel Özellikleri Nedir?

Doymuş yağlar hidrojenden zengindir.  Yapısındaki karbon atomlarını bağlayan hidrojen zinciri tek bağdan oluşur. Doymamış yağlarda olmayan ve doymuş yağlarda bulunan özellikler aşağıdaki gibidir.

• Doymuş yağların yapısındaki karbon atomları arasında tek bağ bulunur.
• Doymuş yağlar oda sıcaklığında sıvı halde bulunurlar.
• Doymuş yağlar hayvansal besinlerde bulunurken doymamış yağlar bitkisel besinlerde bulunur.
• Doymuş yağlar kötü kolesterol olan LDL’ nin ve total kolesterolün yükselmesine neden olur. Doymamış yağlar iyi kolesterolün yükselmesini sağlar.

Doymamış Yağların Temel Özellikleri Nedir?

Doymamış yağlar, en az bir olmak üzere birden fazla çift bağ bulundurur. Yapısında bulunan en az bir karbonun bağı hidrojenle bağlı değildir. Doymamış yağlar, doymuş yağlara göre hidrojen içeriği düşük olan yağlardır. Doymuş yağlarda olmayan ve doymamış yağlarda bulunan özellikler aşağıdaki gibidir.

• Doymamış yağların yapısında en az bir adet çift bağ bulunur.
• Oda sıcaklığında genellikle sıvı yapıdalardır. Ancak buzdolabında katılaşma gösterebilirler.
• Doymamış yağlar, bitkisel kaynaklarda bulunur. 
• İyi kolesterol olan HDL’ nin yükselmesini sağlar ve total kolesterolü dengelerler.
• Yapısındaki çift bağ sayısına göre tekli ve çoklu doymamış yağ olarak ikiye ayrılır.
• Çoklu doymamış yağlar ise omega 3 ve omega 6 olmak üzere iki farklı grupta incelenir.

Yağ Nedir?

Kimyasal içeriğinde yüksek miktarda karbon ve hidrojen atomu bulunduran aynı zamanda oda sıcaklığında vizkozite oranı yüksek olan maddelere yağ denir. Vücudun enerji kaynağı yağlardır. Yağlar suyla karışamaz fakat diğer yağ türleriyle karışırlar. Birçok farklı alanda yağlar kullanılır. Özellikle yakıt, besin, boya ve makine sanayi alanlarında sıklıkla yağlar tercih edilir. Besin olarak yağlar, vücutta trigliserid olarak bulunur. Tüketilen besinlerin yaklaşık olarak %95‘i trigliseridlerdir. Vücut trigliseridi yakıt olarak kullanır. Yüksek miktarda bulunması ise obezite ile sonuçlanır. Yağlar temelde ikiye ayrılır. Bunlar doymuş yağ ve doymamış yağdır. Doymuş yağlar, genel olarak hidrojen atomlarından oluşur. Kötü kolesterolün ve total kolesterolün yükselmesine neden olurlar. Doymuş yağlar, hayvansal besinlerde bulunur. Doymamış yağlar, sağlık için faydalı olan ve total kolesterolü dengeleyen yağlardır. Genellikle bitkisel besinlerde ve deniz ürünlerinde bulunur. 

Trans Yağ Nedir?

Trans yağ, doymamış yağların hidrojen eklenerek yüksek sıcaklıklardan geçmesiyle elde edilen yağ türüdür. Genelde yapay yollarla üretilir. Endüstriyel trans yağların sağlığa birçok zararı bulunmaktadır. Trans yağlar, ucuz ve maliyeti düşük yağlardır. Uzun süre bozulmadan raflarda yerini alır.  Bu sebeple ambalajlı ürünlerde tercih edilir. Besinlerin daha lezzetli olmasını sağlayarak tüketicinin beğenisini kazanır. Endüstriyel alanlarda kullanılan trans yağların miktarları sınırlandırılmıştır. Bu uygulama, besinlerin sağlıklı yağlar ile hazırlanması için teşvik niteliğindedir.  Trans yağlar birçok besinde bulunur. Özellikle unlu mamülller, margarin, fast food ürünleri, donmuş gıdalar, dondurma, kahve kreması,  gofret ve çikolata gibi paketli gıdaların tümünde trans yağlar bulunur. Paketli ürün alınırken etiket okuması yapılmalı ve üzerinde yazılan değerlere göre tercih edilmelidir. Trans yağlar, kalp damar hastalıklarının oluşma riskini artırır. Kötü kolesterol olan LDL’ nin artmasını sağlar. Kan şekeri seviyesini bozar ve diyabete neden olur. İnflamasyon oluşumunu sağlarken ardından birçok farklı hastalık bu duruma eşlik eder. Damarların yapısını bozar ve kanseri tetikler.