Çocuklarda Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?

Bağışıklık sistemi vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan doğal bir savunma sistemidir. Bademcikler, lenf nodları, dalak ve bağırsaklarda olmak üzere tüm vücuttaki bağışıklık sistemi hücrelerinden oluşur. Zararlı organizmaların vücuda girmesini önlemek veya vücuda giren organizmaların yayılmalarını engellemek asıl görevidir. Sağlıklı bir bağışıklık sistemi kendimizi iyi hissetmemizi, iyi görünmemizi ve enerjimizin yüksek olmasını sağlamaktadır. 

Çocuklar sıklıkla hasta olmaktadırlar, özellikle de 4 yaş altındakiler. Bu durum bağışıklık sisteminin yetersiz olduğunu göstermez, aksine bağışıklık sisteminin güçlenmesi için gerekli bir süreçtir. Çocukların vücutlarının antikor üretmesi ve mikroplara karşı savunması gerekmektedir.  Birçok çocuk kış aylarında hasta olmaktadır. Bunun sebeplerinden biri de bağışıklık sisteminin zayıf olmasıdır. Çocukların bağışıklık sisteminin güçlenmesi için öncelikle mutlu ve stressiz bir ailede büyümeleri gerekmektedir. Sonrasında fiziksel durumlara dikkat edilmelidir. Mevsimine, o günün hava durumuna göre kıyafet giydirilmelidir. Her mevsim açık havaya çıkarılmalı, düzenli ve dengeli beslenmesine dikkat edilmeli özellikle de kahvaltı öğünü atlanmalıdır. Omega-3 çocuklar için çok önemlidir bu sebeple ihmal edilmemelidir. Demir ve çinko mineralleri alınmalı, d vitamini değerlerine bakılmalıdır. Taze sebze tüketmesi sağlanmalı, yumurta tüketimine önem verilmelidir. Çocukların bağışıklık sisteminin güçlenmesi için aşıları ihmal edilmemeli, iki yaşına kadar anne sütü ile beslenmelidirler. Mikroplardan korunmak için el yıkama alışkanlığı kazandırılmalı, kefir tüketimi ile bağışıklık sistemi güçlendirilmelidir. 

1. Çocuklarınızı Sezona Uygun Giydirin

Çocuklar sezona uygun giydirilmelidir çünkü çocuklar sürekli hareket halinde oldukları için terlemeye ve sonrasında da hastalanmaya açık hale gelirler. Terletmeyen kumaşlar tercih edilmeli, kış aylarında ince katlar halinde giydirilmelidirler. 

2. Her Mevsim Açık Havaya Çıkarın

Çocukların her mevsim açık havaya çıkması ve temiz havadan mutlaka yararlanması gerekmektedir. Yazın güneşte D vitamini ihtiyacını karşılarlar, kışın ise sürekli kapalı ortamda kalmak hem çocukların birbirine enfeksiyon bulaştırmasına sebep olur hem de fiziksel aktivitesini azaltmaktadır. Bu sebeple kış aylarında da  temiz havadan faydalanmaları sağlanması gerekmektedir. Gün ışığından ve temiz havadan faydalanmak çocukların bağışıklık sistemlerini güçlendirmektedir. Kış aylarında kapalı ortamlar da sık sık havalandırılmalıdır.

3. Kahvaltıyı Atlamayın

Çocukların hastalıklarla baş edebilmesi için bağışıklık sisteminin güçlü olması gerekmektedir. Bağışıklık sisteminin en önemli destekçisi de sağlıklı, düzenli ve dengeli beslenmektir. Dengeli ve kaliteli beslenmenin ilk kuralı; öğünleri tam yapmak ve en önemlisi de kahvaltıyı atlamak. Bazı çocuklar kahvaltı yapmayı sevmez ve kahvaltıyı geçiştirmek ister. Oysa ki kahvaltının atlanması veya geçiştirilmesi, birçok besin öğesinin alınması fırsatını da kaçırmaya sebep olur. İyi bir kahvaltı yapmayan çocuk yeteri kadar doymadığı gibi özellikle protein gibi birçok besin öğesi yönünden de eksik kalabilir. Mevsimine göre maydanoz, domates gibi C vitamini yönünden zengin yeşilliklerle desteklenen sağlam bir kahvaltı öğünü sağlamak güne sağlıklı bir başlangıç sağlar. Gerekirse kahvaltının önemi konusunda çocukla konuşulmalı, akşam yenen şeyler ve uyanma saatleri üzerinde düzenleme yapılmalıdır.

4. Dengeli Beslenmesine Dikkat Edin

Çocukların beslenmesi bağışıklık sisteminin güçlenmesinde en önemli adımlardandır. Çocukların yemeği ne miktarda yediği, hangi besinden ne kadar aldığı, ne yediği önemlidir. Besin gruplarını dengeli bir şekilde içeren, miktarı az olsa da kaliteli menüler bağışıklık sistemini güçlendirmede çok faydalıdır. Çocuklar sağlıksız, bol yağlı ve şekerli atıştırmalıklardan uzak tutulmalı, onun yerine sağlıklı atıştırmalıklar, kuru meyveler veya kuruyemişler ile öğünleri desteklenmelidir. 

5. Omega3'ü İhmal Etmeyin

Omega 3 çocukların sağlıklı bir vücuda sahip olması ve sağlıklarını korumaları için ihtiyaçları olan yağ asitleridir. Yiyeceklerden veya takviyelerden alınan yağ asitleri aynı zamanda vücutta bulunan her hücre duvarının yapı anahtarı olarak görev almaktadır. İnsan vücudu omega3 ü üretemez bu sebeple dışarıdan besin yoluyla alınmalıdır. Ceviz, fındık gibi kuruyemişler, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve özellikle balık kış süresince düzenli olarak tüketilmelidir. Bu besinlerin içeriğindeki omega-3 bağışıklığımızı koruyan, enfeksiyonun çok daha fazla ilerlemesine engel olan hatta gerilemesini sağlayan önemli bir besin öğesidir. O yüzden haftada bir iki kez balık, her gün koyu yeşil yapraklı sebze ve belli porsiyonlarda kuruyemiş tüketmek gereklidir.

6. Demir ve Çinko Mineralleri Önemlidir

Demir vücutta yaşamsal faaliyetlerin yerine getirilebilmesi için gerekli olan vitamin ve minerallerden biridir. Vücut tarafından üretilmediği için besin yolu ile alınmalıdır. Demirin en önemli görevlerinden biri; oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin yapımıdır. Çinko da protein sentezi, bağışıklık sistemi, büyüme ve gelişme için önemlidir. Bu nedenle kuruyemişler, kuru baklagiller, et-tavuk-balık ve esmer ekmeklerin çocuklarımızın beslenmesinde mutlaka yeri olması gerekir. Çocuklar arasında demir eksikliğinden kaynaklanan anemi, bağışıklığı etkiler. Anemiden korunmak için demir zengini besinlerin (et, pekmez, kuru üzüm, yumurta vb.) bol bol yenmesi tavsiye edilir. Son çalışmalar çinko elementinin insan sağlığındaki büyük rolünü doğruladı. Çinko elementi nohut ve ette bulunur. Çocuklarınızı rafine edilmiş gıdalardan mümkün olduğunca uzak tutun. Çinko, ıstakoz, sığır eti ve kuzu etinde bolca, fasulye, balkabağı ve kajuda ise biraz daha az bulunan ve bağışıklık sistemini güçlendiren bir mineraldir. 5 ay boyunca düzenli tüketmek, viral enfeksiyon – özellikle de soğuk algınlığı – ve antibiyotik kullanımı riskini düşürür.

7. D Vitamini Değerlerini Ölçtürün.

Güneş ışınları, D vitamininin vücutta sentezlenmesi için ana kaynaktır. D vitamini bağışıklık sistemini destekler ve sağlık için genel olarak önemlidir. Kış mevsiminde, genellikle kapalı alanlarda vakit geçirmemiz dolayısıyla güneş ışınlarına maruz kalma oranı oldukça düşer. Vücuttaki D vitamini seviyesini istenen oranlarda tutmak için tercihen sonbahar aylarında ölçüm yaptırarak gerekli ölçüde D vitamini takviyesine başlamak yararlı olur. 1 yaşından küçük tüm bebeklere ise tüm yıl boyunca doktorun önereceği dozda D vitamini takviyesi yapılması önerilir.

8. Taze Sebze Tüketmesini Sağlayın

Sadece koyu yeşil yapraklı olanlar değil tüm sebzeler bağışıklık sistemini güçlendirmede önemlidir. Taze sebzelerin de pişirilmiş sebzelerin de bağışıklığı kuvvetlendirmede etkisi bulunur. C vitamini ve antioksidan açısından oldukça zengin olan sebzeler, pişirildikleri zaman B ve C vitaminleri açısından bir miktar kayıp yaşarlar. Bu nedenle mümkün olduğu kadar az süreyle, düşük ısıda ve buharda, kendi sularında pişirme yapılması vitamin kaybı olmaması açısından faydalıdır. Vitamin, mineral ve antioksidanlardan en iyi şekilde yaralanmak için çiğ sebze tüketimi de gereklidir. A ve C vitamini açısından kırmızı lahana, soğan, havuç, turp gibi sebzeler salatalara eklenebilir. Bağışıklığı güçlü olsun istediğiniz ama sebze sevmeyen çocuklarınıza sebzeleri değişik şekillerde sunabilirsiniz. Daha küçük yaştaki çocuklarınıza hazırladığınız tabaklarda brokoliyi ağaç olarak kullanmak bir seçenek olabilir veya sebze yemeklerinize et koyabilir, karışık sebzelerden çorba yapıp yedirebilirsiniz. Kışın lahana, karnabahar, brokoli, maydanoz, havuç, kabak, ıspanak, yeşil biber bağışıklık için faydalı sebzeler olarak önerilir. Bu besinler çeşitli vitaminler (A, E, D, C) ve mineraller (magnezyum, potasyum, selenyum, çinko vb.) bakımından zengindirler.

9. Yumurta Tüketimine Önem Verin

Güçlü bir bağışıklık sistemi için düzenli, dengeli ve sağlıklı beslenmek, öğün atlamamak gerekmektedir. Öğünlerden kahvaltı da en az diğer öğünler kadar önemlidir. Tabi kahvaltıda da önemli protein kaynağı olan yumurta. Yumurta vücudumuz için önemli protein kaynağıdır. İçerisinde bulunan proteinlerin tamamına yakını vücudumuzda kullanılmaktadır. Kaliteli protein olduğu için, bağışıklığı güçlendirmek adına son derece faydalıdır. Yumurtanın sarısı A vitamini açısından çok zengindir. Özellikle çocuklarımıza her gün vermemiz gerekir. Kahvaltıda, yumurta kadar peynir çeşitleri de önemlidir. Mayalı besinler bağırsak sistemimiz açısından önerilir ve güçlü bir bağışıklık sistemi için bağırsak sağlığı oldukça önemlidir.

10. Aşılarını İhmal Etmeyin

Aksi yönde tartışmalar kafa karıştırıcı gibi görünse de önlenebilir hastalıklar açısından aşı oldukça önemlidir. Sadece Covid-19 değil, uzun süreli aşı programları sayesinde yer yüzünden silinmiş olan hastalıklar örneğinde olduğu gibi çeşitli çocukluk çağı bulaşıcı hastalıklarından da aşı ile korunmak mümkündür. Çocuğunuzun doğumundan itibaren tüm aşılarını yaptırın. Bebekler aşılanmazsa, vücutları hastalığa neden olabilecek mikroplara karşı güçsüz düşer. Bebeklik dönemi, bağışıklık sistemi henüz yeterince gelişmediği için en savunmasız dönemdir.

11. İki Yaşına Kadar Anne Sütü Kullanın

Yeni doğan döneminde en değerli besin anne sütüdür. Hiçbir şekilde eşdeğeri üretilemeyen, çocuğunuzun ilk aşısı olan anne sütünün bebeğinizin bağışıklık sistemine olan faydaları saymakla bitmez. Anne sütünün içeriğinde, annenin geçirmiş olduğu hastalıklara karşı üretilmiş antikorlar bulunur. Bu da her annenin sütünü, kendi bebeği için eşsiz bir koruyucu haline getirir.

12. El Yıkama Alışkanlığı Kazandırın

Çocuklar özellikle kalabalık ortamlarda bulunacaklarsa el yıkama, kağıt mendil kullanma, öksürüp hapşırırken ağzını kapatmak gibi temel hijyen kurallarını mutlaka öğrenmeli ve uygulamalıdır.Covid-19 ile birlikte el yıkamanın ne kadar önemli olduğunu öğrenmiş olduk.  Çocuklara da doğru el yıkamanın öğretilmesiyle enfeksiyonlu hastalıklardan korunmaları sağlanır. 

13. Kefir Tüketmesini Sağlayın

Bağışıklık sisteminin güçlenmesi, bağırsaktaki dost bakterilerin çoğalması için zeka, kemik ve kas gelişimini destekleyen kefirin çocuklar tarafından tüketilmesi önemlidir. İçerdiği probiyotikler sindirim sistemini rahatlatır, alerjik hastalıklara, gaz, karın ağrısı, huzursuzluklar, hazımsızlıklar gibi rahatsızlıklara engel olmaktadır.  

Çocuklarda Bağışıklık Sistemi Neden Zayıflar?

Stresli ve mutsuz bir ailede yaşayan, düzenli, dengeli ve sağlıklı beslenmeyen, temiz hava almayan, fiziksel aktiviteleri sınırlanan, hijyen kurallarına dikkat etmeyen, vitamin ve mineral değerlerine dikkat etmeyen çocuklarda bağışıklık sistemi zayıflamaktadır. Uykusuzluk, yorgunluk, olumsuz çevre şartları da bağışıklığın zayıflamasının sebeplerindendir. 

Çocuklarda Bağışıklık Sistemi Nasıl Çalışır?

Bağışıklık sistemi mikropların vücuda girmesini engellemektedir. Engellenmezse girdiği yerde yok etmeye çalışır, yok edemez ise de yayılmasını önleyerek sadece o bölgeyle sınırlı enfeksiyon olarak kalmasını sağlar. Bağışıklık sistemi bu şekilde çalışarak yaşam boyu bizi hastalıklara karşı korumaktadır. Bağışıklık sistemi akyuvarlar, timus bezi, dalak, lenf bezleri, gözyaşı bezleri, burun, deri, kemik iliği gibi birçok organın birlikte çalışması ile yerine getirilir. 

Farklı şekillerde faaliyet gösteren bağışıklık sistemi, faaliyetlerini oldukça sessiz ilerletir. Bu sistemin çalışmasının en güzel örneği vücudumuza giren mikroorganizmalara karşı antikor üretmesidir.  Örneğin bir sivrisinek vücudu ısırdığı zaman ısırılan bölge kırmızılaşır ve şişer. Bu bağışıklık sisteminin çalıştığının göstergesidir. Başta anne sütü ile olmak üzere çocukluk döneminde geçirilen hastalıklar, uygulanan aşılar bağışıklık sistemine katkıda bulunmaktadır.