Cipsin Zararları Nelerdir?

Genellikle yemeklerin yanında atıştırmalık veya garnitür olarak tüketilen cips insanın damak tadına çekici gelmektedir. Aynı zamanda çocuklar için de vazgeçilmez abur cuburlardan biridir. Gevrek ve tuzlu oldukları için cips yemek insanlara cazip gelmiştir. Fakat bu kadar lezzetli olan cipsin insan sağlığına önemli derece zararları bulunmaktadır. Zararları bilindiğinde cips yemekten uzaklaşılması söz konusudur. Çünkü cipsin verdiği zararlar damak tadından çok daha önemlidir. 

Hemen hemen herkesin favori atıştırmalıklardan biri olan cips, uzmanlar tarafından tüketilmemesi gereken sağlıksız yiyeceklerden biri olduğu belirtilmiştir. Aynı zamanda içerisinde zararlı maddelerin bulunduğu da kanıtlanmıştır. Film izlerken, arkadaşlarla sohbet ederken veya can sıkıntısından dolayı yenilen cipsin kalp hastalıkları, obezite, kanser gibi birçok hastalığa yol açmaktadır. Cipsin içerisinde bulunan fazla karbonhidrat miktarı kanda bulunan insülin tetiklemesinden kaynaklı açlığın artmasına neden olmaktadır.

Cipsin içerisindeki tuz, karbonhidrat ve yağ miktarının fazla olması uzananların tabiriyle cipsi yemek yağ içmekten farksız hale gelmektedir. Tuza karşı kampanya başlatan Dünya Sağlık Örgütü günlük tuz tüketiminin 3 gramı aştığında felç ve kalp krizi ihtimalinin iki katına çıktığını belirtmektedir. Hamile kadınların cips tüketiminde cipsin zararlı etkileri anne karnındaki bebeği de etkilemektedir. Bebekler de anne karnında iken ciddi sağlık sorunları ile karşı karşıya kalmaktadır.

Patates kızartması ve diğer kızartmalarda pişme derecesi 120’yi geçince akrilamid denen zararlı madde oluşmaya başlamaktadır. Uzmanlar da cipsin içerisinde kimyasal plastik sanayisinde kullanılan ve sigarada bulunan kansere yol açan tehlikeli bir kimyasal madde olan akrilamidin bulunduğunu tespit etmişlerdir. Bu cipsteki akrilamidin maddesi en etkili olanıdır. Bu etkili madde, cipsin uzun süre tüketiminde damar sertliği, iltihabi hastalıklar, şişmanlık ve kanser gibi hastalıkları beraberinde getirmektedir. Cipsin tehlikeli olmasının sebeplerinden biri de patates ve mısırın kızartma işlemi sırasında yüksek oranlarda yağ emmesi ve bu yüzden de içerisinde yüksek kalori bulundurmasıdır. Patates cipsi yemenin yan etkileri sadece fiziksel olarak olumsuz etki yapmamaktadır. Yüksek miktarda trans yağ ilavesi ile cips torbaları, zihinsel sağlığını da riske atmaktadır. ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi'nde yayınlanan 2016 tarihli bir araştırmaya göre, artan trans yağ tüketimi, depresyon ihtimalini da artırmaktadır.

Cipsin içerisindeki katkı maddelerden biri olan trans yağ da insan sağlığına zarar vermektedir. Trans yağlar, diyabet, koroner kalp hastalığı ve obeziteye neden olabilmektedir. Ayrıca bunlarla birlikte trans yağlar, kısırlık, karaciğer bozuklukları, kanser, Alzheimer ve Parkinson gibi rahatsızlıklara neden olur. Kolesterol seviyesini de yükseltmektedir. 

Her bir cips paketi içerisinde 25 ile 33 gram arasında yağ bulunmaktadır. Kalbe son derece zararlı olan yağ oranının 20 gramı geçmemesi gerekmektedir. Araştırmalara göre cips yiyen çocuklar yaklaşık olarak yılda 9 kg yağ almaktadırlar. Dünya Sağlık Örgütü ve Amerika Gıda ve İlaç Kurumu'na göre yetişkin bir kişi günde sadece 6 gram tuz ve 65 gram yağ tüketmesi gerekiyor. Yani günde iki paket cips yiyen bir çocuk için bu oranlar aşılmaktadır. 

Türkiye'de satılan patates cipslerinin üzerinde hangi oranda doymuş yağ ve hangi oranda trans yağ içerdiği belirtilmemiştir. İngiliz Kalp Vakfının verilerine göre 100 gramlık patates cipsindeki doymuş yağ oranı 10, trans yağ oranı ise 3 grama kadar çıkabilmektedir. Bu durumda 100 gram cips tüketen bir çocuk yetişkinlerin alması gereken ölçülerde yağ tüketmektedir. 

Aynı zamanda cipsin içerisindeki yağlar genellikle damar sertleştiren yağlar olduğu için trans yağlar damarlar tıkanıklığına yol açmaktadır. Bu noktada kalbi besleyen damarların olumsuz etkilendiği için kalp çok çalışıp kalp krizleri riskini 2 kat artırmaktadır.

Cips üzerine yapılan başka bir araştırma olan ABD'deki California Üniversitesi'nin yaptığı araştırmalara göre doymuş yağ tüketimi 20 gram aşımında obezite riski %80 ve kalp hastalıklarına yakalanma oranı %60 yükseldiği görülmüştür. Aynı zamanda Harvard Tıp Okulu'na göre cipsin içerisindeki trans yağlar kadınlarda kısırlık riskini de artırmaktadır.

Yukarıda belirtilen araştırma sonuçlarına göre cipsin ne kadar zararlı olduğu daha iyi anlaşılmaktadır. Cipsin zararları bunlarla sınırlı kalmayıp insan sağlığına ve vücuda zararlarını şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Sağlıksız kilo artışı 
• Yüksek sodyum içerir
• Kolesterolü arttırır
• Kalp hastalığı riskini arttırır
• Kan şekerini hızlı şekilde yükseltir
• Mide rahatsızlıklarına neden olur

Sağlıksız Kilo Artışı 

Patates tek başına sağlıklı olup potasyum ve C vitamini içermektedir. Fakat trans yağlarda kızartılan cipslerin besin değeri ise kısa bir sürede yok olmaktadır. Bu nedenle sağlıksız kilo artışına neden olmaktadır. 

Cips, yediden yetmişe herkesin çok severek tükettiği abur cuburların başında gelmektedir. Son zamanlarda cips tüketimi artmıştır. Lezzetleri ile ön plana çıkan cipslerin içerisindeki yağ oranı ile birlikte kalorisi yüksek olan gıdalardandır. Bu neden sağlıksız ve aşırı kilo artışını da ortaya çıkarmaktadır.

Yüksek Sodyum İçerir

Cips içerisinde yüksek oranda bulunan ve Çin tuzu olarak bilinen monosodyum çocuklarda cips bağımlılığı ortaya çıkarmaktadır. En fazla çocuklarda olmasıyla birlikte yetişkinlerde de, tip-2 diyabet, kalp-damar hastalıkları, tansiyon yüksekliği, şişmanlık, sürekli uyku haline yol açmaktadır. Astım, epilepsi krizlerini tetikleme durumları, yorgunluk, halsizlik, akciğerde sıkışma hissi, kalp çarpıntısı gibi sonuçları da beraberinde getirmektedir. Yüksek sodyum içermesiyle kan basıncına, inme, kalp yetmezliğine, koroner kalp hastalığına ve böbrek hastalığına da yol açmaktadır.

Cips üzerinde sayısız çalışma ve araştırma yapan bilim insanları, düzenli olarak çok fazla patates cipsi yemenin son derecede zararlı etkilerini tespit etmişlerdir. Yapılan bir araştırmaya göre, özellikle sayısız hastalığa yol açan patates cipsin her porsiyonunda bulunan yüksek sodyum seviyeleri yüzünden demans veya kalp problemleri gibi yüksek tansiyona da neden olmaktadır. Bu abur cuburlarda bulunan tuz, kişilerdeki sodyum seviyesini dengesizleştirip hipertansiyon, yani yüksek tansiyon yaşanmasına neden olmaktadır.

Kolesterolü Arttırır

Kolesterol vücuttaki hücrelerde bulunan yağa benzeyen bir moleküldür. Bu madde hücre zarı ve hormon üretilmesini sağlar ancak bu maddenin kandaki oranın fazlalığı birçok hastalık için risk taşımaktadır. Kötü kolesterol kanda fazla birikmesiyle taşınamaz ve damarlara yapışır. Damarlara yapışmasıyla zamanla da damar sertliği, damar tıkanıklığı oluşturur. Söz konusu cips olduğunda ise sadece akrilamidlerden daha fazla endişelenmesi gereken konular mevcuttur. Cipsler çokça kolesterol içermekte ve felç riskini de artırmaktadır.

Kötü kolesterolü yükselten cips, değişik çeşitlerde ve yoğun olan yağ kullanımı yüksek kolesterolün habercisidir. Kolesterolün artmasıyla üreme sorunlarını etkilemektedir.

Kalp Hastalığı Riskini Arttırır

İşlenmiş yağlı yiyeceklerin tansiyon yüksekliğine ve kalbe zarar verebileceği bilinen bir gerçektir. Bir paket cipsin içerisinde kanserojen akrilamidler var olması kalp krizi ve kalp hastalığının oluşma riskini de artırmaktadır. Her beş kişiden dördü cipsi kontrolsüz tükettiği yapılan araştırmalarla bilinmektedir. Koruyucu madde, hazır gıda maddesi ve yüksek oranda doymuş yağ barındıran cips, kalp atışlarında etkili olan fonksiyonları düşürmektedir. 

Kan Şekerini Hızlı Şekilde Yükseltir

Herkesin severek tükettiği cipsin zararları bir taneyle sınırlı kalmamaktadır. Patates nişastadan oluşan karbonhidrat içerdiği için ve nişastanın kan şekerine hemen dönüşmesi tek başına kan şekeri için tehlikeli olabilmektedir. Cipsin yağlı ve kızarmış olması hem kan şekeri artmasında hem de kilo alımında tehlikelere yol açmaktadır. Ağır karbonhidrat ve nişasta içermesi ile kan şekerini hızlı ve ani yükseltmesine de neden olmaktadır. Bu yüzden diyabet hastalarının tüketimi için uygun değildir.

Mide Rahatsızlıklarına Neden Olur

Cips gibi yağlı, tuzlu ve işlenmiş atıştırmalıklar, bazı insanlarda mide rahatsızlıklarına neden olabilir. İşlenmiş gıdaların ve cipslerin mide sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri şunlar olabilir:

Yüksek yağ içeriği: Cipsler genellikle yüksek miktarda yağ içerir. Yüksek yağlı gıdalar, mide asidinin salgılanmasını artırabilir ve bu da mide ekşimesi veya gastroözofageal reflü (GERD) semptomlarına yol açabilir.

Tuz içeriği: Cipslerdeki yüksek tuz içeriği, sodyum alımını artırabilir. Fazla tuz tüketimi, bazı insanlarda mide şişkinliği, su tutma ve yüksek kan basıncı gibi problemlere yol açabilir.

İşlenmiş içerik: Cipsler genellikle işlenmiş tahıllar, yapay tatlandırıcılar, renklendiriciler ve koruyucu maddeler gibi bir dizi katkı maddesi içerir. Bu katkı maddeleri bazı insanlarda sindirim sorunlarına ve mide rahatsızlıklarına neden olabilir.

Yüksek kalori içeriği: Cipsler genellikle yüksek kalorili atıştırmalıklardır. Aşırı miktarda cips tüketmek, kilo alımına ve obeziteye katkıda bulunabilir. Obezite, mide rahatsızlıklarını tetikleyebilir ve gastroözofageal reflü, ülserler ve sindirim sistemi rahatsızlıkları riskini artırabilir.

Gluten içeriği: Bazı cipsler, buğday, arpa veya çavdar gibi gluten içeren tahıllardan yapılmış olabilir. Gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişilerde, gluten tüketimi mide rahatsızlıklarına, şişkinliğe, gaz sorunlarına ve ishale neden olabilir.

Herkesin sindirim sistemi farklı olduğundan, cipslerin mide rahatsızlıklarına neden olma derecesi kişiden kişiye değişebilir. Bazı insanlar cipsleri rahatlıkla tüketebilirken, diğerleri mide sorunları yaşayabilir. Sindirim sağlığını korumak için dengeli bir beslenme, taze ve doğal gıdaları tercih etmek, işlenmiş atıştırmalıkları sınırlamak ve kişisel toleransınıza göre yiyecek seçimlerinizi yapmak önemlidir.

Cipsin Faydaları Nelerdir?

Marketlerde satılan cipslerin yapılış şekli ve içerdiği katkı maddeler sebebiyle insan sağlığına son derece zararlı olduğu ve yüksek kalorili olduğuna çokça yer verilmiştir. Mağazadan satın alınan 56 gram pişmiş cips porsiyonu 266 kalori içermekte olup evde 1 çay kaşığı zeytinyağından yapılan cips 174 kalori içermektedir. Aynı zamanda markette satılan ve evde yapılan her iki cips türü de dokular üzerinde önemli bir karbonhidrat içermektedir. Marketteki cipslerde 2,7 gram lif bulunmaktadır. Fakat evdeki cipslerde 2,2 gram lif içermesi sayesinde sindirim sağlığını destekler ve kardiyovasküler hastalıklarla karşı önleyici özelliklerine sahiptir.

Cipsin nadir yararlarından biri de yüksek karbonhidrat ile insanın enerji seviyelerini yükseltir ve beden ve zihin gücünü arttırır. Aynı zamanda İçeriğinde sabit yağ ve proteinli maddeler ile böbrek ve safra ağrılarını hafifletmektedir. Evde fırında yapılan cipsin sağladığı bazı faydalar şu şekildedir:

• Sindirim sistemini rahatlatarak, kolay dışkılamayı sağlar.
• Yüksek oranda lif içermesi sebebiyle kabızlığı önler.
• Bağırsakları yumuşatır.
• A, B1, B2, C vitaminleri bakımından zengindir. Ayrıca kalsiyum, potasyum ve demir minerallerini bulundurur.
• Kolesterolün düzenlenmesine yardımcı olur.
• Kan basıncını arttırır.
• Kalp hastalıklarının önlenmesine yardım eder.
• Marketlerde satılan cipslere göre düşük kalori içeriği nedeniyle kilo aldırmaz.
• Kuru cilt ve kuru saçlara iyi gelir.

Cips Nasıl Tüketilmeli?

Sağlık üzerinde ciddi olumsuzlukları olan cipsin tüketimi diyetisyenler tarafından haftada bir gün olmak şartıyla tüketilmesi önerilmektedir. Haftada bir gün tüketilen cipsin sağlığa zarar vermemesi için dengeli bir şekilde tüketilmesi gerekmektedir. Alınan cips paketi, küçük porsiyonlara ayırarak cipsin kalorisine ve gramajına bakılarak tüketilmelidir. 

Evde fırında yapılan ve daha sağlıklı şartlarda kızartılan cips, marketlerdeki cipslere göre çok fazla zarar sağlamamaktadır. Markette satılan cipsler az miktarda protein içermektedir. Marketten satın alınan cips çeşidinin bir porsiyonu 3 gram protein içerirken, ev yapımı fırında pişmiş cipsler porsiyon başına 4 gram protein sağlamaktadır. Bu yüzden sağlığa zarar vermemesi için evde fırında veya daha sağlıklı bir şekilde yani zeytinyağı ile kızartarak tüketilmesi gerekmektedir.

Cips Ne Sıklıkla Tüketilmeli?

Cipsin nasıl tüketilmesi gerektiği kadar ne sıklıkla tüketildiği de önemli bir konudur. Cipsin aşırı bir şekilde tüketilmesi birçok sağlık sorununu beraberinde getirmektedir. O yüzden cipsin tüketim sıklığı her diyetisyen tarafından haftada bir gün olması gerektiği belirtilmektedir.

Cips Çok Yenirse Ne Olur?

Herhangi bir abur cubur tüketiminde aşırıya kaçmak insan sağlığına ciddi zararlar vermektedir. Cipsin çok yenmesi ile sağlık sorunlarındaki artış doğru orantılıdır. Aslında cipsin fazla yenmesi sayılan zararların hepsini kapsamaktadır.

Genel olarak bir paket cipsin içerisinde 15-20 adet cips bulunmaktadır. Her bir parça cipsin içerisinde işlenmiş et, tatlandırıcı ve çeşitli aromalar kullanılmaktadır. Kilo almaya sebep olan atıştırmalıklardan biri olan cips tüketimi aşırıya kaçtığında hızlı kilo artışına zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle şeker hastalığı, obezite, kalp damar hastalıkları ve kanser hastalıklarını da beraberinde getirmektedir. Yüksek oranda yağ ve kalori içeren cips aşırı derecede tüketildiği zaman obezite durumu kaçınılmaz hale gelmektedir.

Cipsin içerisindeki fazla karbonhidrat, yağ ve tuz bulundurmak ile birlikte vücut alınan fazla tuzu sıfırlayıp vücuttan atmaya çalıştığında hücrelerden daha fazla sıvı çekmesine yol açar. Yani bunun sonucunda sıvı eksikliği olup cildin kuru hale gelmesine neden olmaktadır.

Cilt üzerindeki başka bir olumsuz etkisi de cipsin içerisindeki rafine şeker bulunması ve yüksek yağda kızartıldıkları için cildin kolejenine zarar verip yaşlanma sürecini artırmaktadır. Ayrıca cipslerdeki trans yağlar diyabet, felç ve kardiyovasküler problemine de yol açmaktadır. Bu sağlıksız yağlar cildi hassaslaştırır ve güneşten gelen UV ışınlarına karşı daha duyarlı hale getirmektedir.

Cips Kaç Kaloridir?

Cipsin kalori içeriği, markaya, türüne, boyutuna ve eklenen malzemelere bağlı olarak değişebilir. Genellikle cipsler yüksek yağ ve karbonhidrat içeriğine sahip olduğundan, kalori değerleri genellikle yüksektir.

Tipik bir cips porsiyonu, genellikle 28 gram olarak kabul edilir ve genellikle bu porsiyonun kalori içeriği ambalajın üzerinde belirtilir. Ancak farklı markalar ve çeşitler arasında büyük farklılıklar olabilir. Örneğin, patates cipsleri genellikle 150-200 kalori arasında değişirken, mısır cipsleri daha düşük kalori içerebilir.

Cipsin kalori içeriğini doğrulamak için, tercih ettiğiniz markanın etiketini veya ürün ambalajını kontrol etmeniz önemlidir. Etikette porsiyon büyüklüğü ve kalori miktarı belirtilir, böylece tüketilen miktarı ve alınan kaloriyi doğru bir şekilde takip edebilirsiniz.