Bademcik Şişmesi Nedir?

Günümüzde en sık karşılaşılan sorunların başında gelen bademcik şişmesi, başlı başına bir hastalıktan çok, hastalık semptomlarından biri olarak değerlendirilir. Enfeksiyon sonucunda görülen bademcik şişmesi, virüs ya da bakteri kaynaklı olabilir. Bademcik şişmesi sırasında bademcik dokuları kızararak şişer. Bazı durumlarda sarı-beyaz renkte iltihaplanma da görülebilir.   

Bademcik Şişmesi Neden Olur?

Çoğu bademcik iltihabı sorununa, soğuk algınlığı veya grip virüsüne ( influenza ) neden olan virüsler gibi viral bir enfeksiyon neden olur. Bakteriyel enfeksiyonlar arasında en sık rastlanılanı streptokok enfeksiyonudur. Strep A bakterisi olarak bilinen bu enfeksiyon türü, özellikle çocuklar için risk teşkil eder. 

Peritonsiller apse de bademcik şişmesine neden olabilir. Ağzın arkasında bir peritonsiller apse oluşur ve bademciklerden birinin yanında irin dolu bir doku olarak kendini gösterir. Bu apseler tipik olarak bademcik iltihabının bir komplikasyonudur nadir görülürler; çünkü bademcik iltihabı genellikle apse oluşmadan önce tedavi edilir. Şişmiş bir bademcik aynı zamanda bademcik kanseri belirtisi olabilir, ancak kronik boğaz ağrısı ve genişlemiş lenf düğümleri gibi diğer semptomlar genellikle kanserle birlikte ortaya çıkan belirtilerdendir. 

Bademcik Şişmesi Belirtileri Nelerdir?

Bademcik şişmesinin belirtileri şunlardır:

• Boğaz ağrısı
• Yutmada zorluk
• Bademciklerin kızarıp şişmesi
• Ses kısılması
• Yorgunluk ve halsizlik
• Ağız kokusu
• Kulak ağrısı
• Yüksek ateş
• Boyun bölgesinde ağrı

Bademcik Şişmesi Tanısı Nasıl Konulur?

Bademcik şişmesi hafif vakalarda kendiliğinden iyileşir. Hafif viral enfeksiyonlarda belirtiler 3-4 gün içinde son bulur. Daha uzun süreli belirtilerde doktora başvurmanız gerekir. Eğer enfeksiyon bakteriyelse antibiyotik tedavisine başvurmanız gerekir. Doktor kesin teşhisi koymak için sizi fiziksel muayeneye alır. Fiziksel muayene sırasında baş ve boyun bölgesi kontrol edilir. Lenf bezleri, kulak yolu, ağız, burun ve boğaz ışıklı kamera ile kontrol edilir. Stetoskop yardımı ile göğüsünüz ve sırtınız dinlenir. 

Enfeksiyon ihtimalinin araştırılması için pamukçuk yardımı ile bademciklerden örnek alınır. Alınan bu örnek teste yollanır ve hızlı bir şekilde sonuç alınır. Eğer enfeksiyon mevcutsa antibiyotik tedavisine başlanır, doktorunuz bunun için kültür testine de başvurabilir.   

Bademcik Şişmesi Tedavisi Yöntemleri Nelerdir?

Bademcik şişmesi kendi kendine geçmiyorsa tedavi edilmesi gerekir. Doktorunuz ağrıyı azaltmak için reçetesiz ilaçlar önerebilir. Boğaz uyuşturucu spreyler, pastiller, antiseptik solüsyonlar, Asetaminofen (Tylenol) gibi ağrı kesiciler bunlara örnek olarak verilebilir. Eğer bademciklerin şişmesine strep gibi bakteriyel bir enfeksiyon neden oluyorsa, muhtemelen bununla savaşmak için antibiyotik kullanımına ihtiyaç olacaktır. 

Günlük aktivitelerinizi engelleyen ve konservatif tedaviye iyi yanıt vermeyen sık tekrarlayan bademcik iltihabının teşhis edilmesi durumunda, bademciklerin cerrahi olarak çıkarılması önerilebilir. Bu işleme tonsillektomi denir. Bademcik ameliyatları eskiden daha yaygın olarak tercih edilirdi; ancak şimdi öncelikli olarak sık görülen strep bademcik iltihabı veya uyku apnesi veya solunum problemleri gibi komplikasyonlar görülmesi durumunda tercih edilmektedir. Cerrahi işlemin gerçekleştirilmesi genellikle yaklaşık yarım saat sürer. Bademcikler bir neşterle ya da koterizasyon veya ultrasonik titreşimle alınabilir.

Bademcik Şişmesinden Nasıl Korunulur?

Bademcik şişmesi bulaşıcı bir durumdur. Bundan dolayı diğer solunum yolu hastalıklarından kaçınmanız gereken her şey bademciklerinizi korumanız için de geçerlidir. Hasta olduğunuzu bildiğiniz kişilerle teması kesmeniz, ellerinizi sık sık bol sabunla ve suyla yıkamanız gerekir. Kirli ellerinizi ağzınızdan, gözlerinizden ve burnunuzdan uzak tutmanız gerekir. İyi bir uyku ve beslenme düzeni, bademcik şişmesi de dâhil birçok sorundan korunmanıza yardımcı olur. Sınıflar, toplu etkinlikler, havaalanları, toplu taşıma araçları gibi kalabalık yerlerde bu enfeksiyon çok çabuk yayılabildiği için gerekirse cerrahi maske kullanmanız önerilir. 

Yetişkinler ise sigara kullanımını noktalamalıdır. Sigara, başta tonsilit olmak üzere pek çok diğer enfeksiyona neden olabilen zararlı alışkanlıkların başında gelir. Kişisel hijyen araçlarınızı kendiniz kullanmalı, başkalarının malzemelerini kullanmamanız gerekir. 

Bademcik Şişmesi Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Bademcik şişmesi hakkında bilinmesi gerekenler şunlardır:

• Bademcik şişmesi akut enfeksiyon nedeniyle olmuşsa 1 hafta sürer; ancak kronik enfeksiyonlar daha uzun sürebilir. 
• Tek taraflı bademcik şişmesi tedavisi hastanın yaşına ve patoloji sonucuna göre değişkenlik gösterebilir. 
• 5 ila 15 yaş arasındaki çocukların bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanan bademcik iltihabına yakalanma olasılığı daha yüksektir. 
• Tedavi görmeyen strep bakterisi sinüzit, glomerülonefrit adı verilen bir böbrek enfeksiyonu, romatizmal ateş gibi sorunlara neden olur. 

Bademcik Şişmesi Kimlerde Görülür?

Bademcik şişmesi her yaş ve cinsiyet grubundan insanda görülür; ancak çocuklarda görülme olasılığı çok daha yüksektir. Bunun nedeni, çocukların gün içinde çok daha kalabalık ortamlarda vakit geçirmesi ve kendi hijyenlerine yeteri kadar önem gösterememeleridir. 

Bademcik Şişmesine Ne İyi Gelir?

Bademcik şişmesine iyi gelen besinler şunlardır:

• Adaçayı
• Tarçın çayı
• Ihlamur
• Bal ve zencefil

Adaçayı

Adaçayı, bademcik şişmesinin neden olduğu ağrıları azaltan besinlerden biridir. Boğazınızın ağrıması durumunda bir tutam tuz katılmış adaçayı ile gargara yapabilirsiniz. Yapılan bilimsel araştırmalar, adaçayının boğaz ağrısını gidermek için plasebodan daha işe yarar olduğunu, bir diğeri ise ada çayı-ekinezya boğaz spreyinin antibakteriyel klorheksidin ve topikal anestezik lidokain içeren bir sprey kadar etkili olduğunu ortaya çıkarmıştır. 

Tarçın çayı

Tarçın ağacının, kururken rulolar halinde kıvrılan ve tanınabilir tarçın çubuklarını oluşturan iç kabuğundan yapılan tarçın çayı, bademcik şişmesi de dâhil birçok soruna iyi geldiği bilinir. Tarçının kendisinde yüksek antioksidan bulunur. Biraz ağır bir tadı olduğunu düşünenler tarçın çayını sütle yumuşatabilirler. Tarçın çayı, tarçın çubukları ya da tozu ile kısa sürede hazırlanabilir. 

Ihlamur

Ihlamur, bademciğin tahriş olmasını önler ve daha hızlı iyileşmesine olanak tanır. Şişkinliği de gidermeye yardımcı olur. Ihlamur çayı hazırlamak için 1 bardak kaynar suyun içerisine 1 tatlı kaşığı ıhlamur ilave ederek demlenmesini bekleyebilirsiniz. Günde bir fincan ıhlamur çayı ile boğaz tahribatının önüne geçerek bademcik sağlığınızı koruyabilirsiniz. 

Bal ve zencefil karışımı

Ayrı ayrı oldukça sağlıklı olan bal ve zencefil, birleştirilince etkisi artan iki besindir. Vitamin ve mineral deposu olan bu iki besin, bademcik sağlığınızın da dostudur.  Özellikle boğazdaki balgamı ve tahrişi atmak için kullanılan bal ve zencefil, boğaz yolundaki bakterileri de temizler. Dilerseniz zencefil çayına bal karıştırarak içebilir, dilerseniz de toz zencefili balla harmanlayarak tüketebilirsiniz; ancak tüketimde aşırıya kaçmamanız gerekir.