Aip Diyet: Aip Diyetine Başlamadan Önce Bilmeniz Gereken Her Şey

Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin sağlıklı olan hücrelere saldırmasına neden olur. Romatoid artrit, çölyak, lupus inflamatuar bağırsak hastalığı ve multiple skleroz en yaygın görülen otoimmün hastalıklardandır. Otoimmün hastalıklar, ince bağırsakların dokusunda hasara neden olur ve bağırsak geçirgenliği artar. Buna sızdıran bağırsak sendromu adı verilir. Besin ve atık maddelerin bağırsaktan kana geçmesine ve inflamasyona neden olur. 

Arpa, buğday, çavdar gibi belirli bazı besinler bağırsak geçirgenliğini artırır. Diyetin temel prensibi, inflamasyona neden olan besinlerin ortadan kaldırılması ve bağırsakların iyileşmesini sağlamaktır. 

Aip diyeti, Paleo yani taş devri diyetiyle oldukça benzerdir. Ancak Paleo diyetten daha kısıtlayıcıdır. Özellikle ilk haftalarda diyetin sıkı takip edilmesi şarttır. Zamanla toleransa bağlı besinler yeniden diyete eklenir.

Aip Diyeti Nasıl Çalışır?

Aip diyetinde kaçınılması gereken ve izin verilen besinler açısından Paleo diyetine oldukça benzerdir. Ancak Aip diyeti daha katı ve kısıtlayıcıdır. Aip diyeti 2 ana aşamadan oluşmaktadır. Bunlar eleme ve yeniden giriş aşamasıdır. 

Aip diyetinin 2 ana mekanizması aşağıda incelenmiştir. 

1. Eleme Aşaması

İlk aşama olan eleme; bağırsaktaki bakterilerin dengesizliğine ve bağırsak iltihabına sebep olan besinlerin diyetten çıkarılmasını sağlayan eliminasyondur. 

Bu aşamada baklagil, tahıllar, baklagiller, nightshade sebzeler, yumurta, süt ve süt ürünleri, fındık gibi yağlı tohumlar, bazı içecekler, işlenmiş bitkisel yağlar, rafine şeker ve işlenmiş şeker tüketimi tamamen kısıtlanır. Bununla beraber tütün, kahve, gıda katkı maddesi ve alkolden uzak durulmalı; steroid olmayan anti enflamatuar ilaçlardan kaçınılmalıdır. 

Eliminasyon aşamasında besleyici yoğun gıda, az miktarda işlenmiş et, fermente gıda ve kemik suyu tüketimi tavsiye edilir. 

Eleme aşamasının süresi kişinin semptomlarda azalma görülene kadar devam eder. Genel olarak 30 ila 90 gün sürerken, bazıları 3 hafta gibi kısa bir sürede iyileşme kaydeder. 

2. Yeniden Giriş Aşaması

Semptomlarda ve vücut sağlığında önemli ölçüde iyileşme görüldüğünde ikinci aşama olan yeniden giriş aşamasına geçiş yapılır. Bu aşamada kısıtlanması gereken besinler kişinin intoleransına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Tolere edebildiği besinler diyete kademeli olarak tekrardan eklenir.

Yeniden giriş aşamasının amacı, semptoma neden olan besinlerin diyetten çıkarılması ve semptoma neden olmayan besinlerin diyete yeniden eklenmesidir. Beslenme programındaki çeşitliliğin artması bu noktada önemlidir. 

Tolere edilen besinler diyete tek tek eklenmeli, farklı bir besine geçmeden önce 5 ila 7 gün ara verilmelidir. Bu sayede semptomların yeniden ortaya çıkıp çıkmadığı fark edilir.

Yeniden giriş aşamasında takip edeceğiniz adımlar aşağıda sıralanmıştır.

1. Diyete tekrardan ekleyeceğiniz besini seçin. Besini test günü birkaç tüketin, ardından 5- 6 gün bu besinden kaçının.
2. Besinden az miktarda yiyin ve reaksiyon testi için 15 dakika vücudunuzu gözlemleyin.
3. Herhangi bir semptom oluştuğunda testi sonlandırın, besinden kaçının. Semptom yoksa miktarı artırın.
4. Test sonrası 5 - 6 gün herhangi bir semptom oluşmaz ise test edilen besini tekrardan diyete ekleyin. Yeni bir gıdayla aşamaları tekrar edin.

Aip Diyetinin Sağlık Yararları Nelerdir?

Aip diyeti hakkında yapılmış çalışma sayısı oldukça sınırlı olmasına rağmen bazı kanıtlar, belirli otoimmün hastalık semptomlarını ve inflamasyonu azalttığını göstermektedir. 

Bununla birlikte Aip diyetinin sağlığa olan faydaları aşağıda listelenmiştir.

• Otoimmün hastalığı olanlarda genellikle sızdıran bağırsak sendromu bulunur. Aip diyeti, bu kişilerdeki iltihaplanmanın azalmasına ve sızdıran bağırsağın iyileşmesine yardımcı olmaktadır.
• Bağırsakların bariyer görevine yardımcı olur, atık kalıntıların bağırsaktan kan dolaşımına geçmesini önler.
• İnflamatuar bağırsak hastalarında yapılan bir çalışmada, katılımcıların Aip diyeti sonucu semptomlarında azalma görülmüştür ancak inflamasyon belirteçlerinde herhangi bir değişiklik gözlemlenmemiştir.

Başka bir çalışmada, inflamatuar bağırsak hastalarının 11 hafta süresince Aip diyetine uyumu sağlanmıştır. 3 hafta sonunda katılımcıların fiziksel aktiviteye katılımlarında artış görülmüştür.

• Hashimoto Tiroiditi olan 16 kadınla yapılan bir çalışmada, 10 hafta süresince katılımcıların Aip diyetine uyumu sağlanmıştır. Çalışma sonunda, hastalık semptomları ve inflamasyonlarında %29 ila %68 oranında azalma görülmüştür. Bununla beraber kişilerin yaşam kalitelerinde iyileşme saptanmıştır.

Aip Diyetinin Sağlık Riskleri Nelerdir?

Aip diyeti, eliminasyon diyetinin farklı bir versiyonu olarak kabul edilmektedir. Bu durum diyetin takibini daha zor ve diyeti kısıtlayıcı hale getirir. 

Aip diyetinin sağlık için risk durumları aşağıda listelenmiştir.

• Diyetteki eliminasyon aşamasında kişinin sosyal ortamda yemek yemesi daha zor hale gelir ve sosyal izolasyon riskinin artmasına neden olur.
• Diyet hakkında yeterli kanıt bulunmadığı için otoimmün hastalığa sahip tüm kişilerde olumlu etki göstereceğinin garantisi yoktur.
• Diyet takibiyle semptomlarda azalma gören bireyler semptomların tekrarlanmasından korkarak diğer aşamaya geçmek için isteksiz olabilir.
• Eliminasyon aşamasında uzun süre kalmak besin öğe yetersizliklerine neden olur ve vücut sağlığını riske sokabilir. Bu sebeple yeniden giriş aşaması oldukça önemlidir, atlanmaması gerekir.

Aip İçin İpuçları Nelerdir?

Aip diyetini uygulamak ve yaşamınıza entegre edebilmek belli ipuçları vardır. 

Aip diyeti için ipuçları aşağıda sıralanmıştır.

• Olumlu bir zihniyet yerleştirin
• İstekleri tahmin etmek
• Önce Basit Yemekleri Deneyin
• Yemek Bileşenleri
• Yüksek Kaliteli Ürünler Ve Et Seçin
• Kabızlığı Önleyin Ve Gerekirse Bir Porsiyon Yumuşatıcı Ekleyin
• Bir Süre Dinlen Ve Uyu.
• Toplu Pişirme Yap
• Biraz Sevinç Vermek
• Zihinsel Yemek Pratiği
• Yiyeceklerin Korkularının Üstesinden Gelmek
•  Görkemli Yeşillikleri Yiyin

1. Olumlu Bir Zihniyet Yetiştirin

Aip diyetine başlamadan önce hedefinizi belirleyin. Belirlenen hedefin gerçekçi olmasına dikkat edin. Daha öncesinde vücudunuz kafein ve şekere alışkın olduğu için ilk dönemlerde kendinizi iyi hissetmemeniz normal olacaktır. Uyum sağlama sürecinde yüksek seviyelerde duygular yaşayabilirsiniz. Kendinizi motive etmek ve beslenme programına sadık kalmak için kendinize olumlu bir zihniyet aşılayın. Şükran ve şefkat duygularınızı hayata aktarın. Aklınıza gelen olumsuz düşüncelerden kendinizi arındırın ve kendinizle pozitif bir şekilde konuşun. 

Duygularınızı not ekmek ve belirli zaman sonra yeniden okumak hislerinizi anlamanıza yardımcı olacaktır.

2. İsteklerinizi Tahmin Edin

Aip diyetinde istikrarla ilerlerken elbette istekleriniz olacaktır. Bu istekleri aşmaya yardımcı olmak için Aip diyetinde onaylanmış atıştırmalıklarla kendinizi mutlu edin.

Özellikle lahana turşusu, turşu, sıcak ev yapımı tarçınlı elmalı püre, hindistan cevizi yağı veya kiraz gibi besin alternatifleri isteklerinizin baskılanmasına yardımcı olacaktır.

Bu gibi yiyecek alternatifleri kendinizi besinlerden yoksun hissetmemenize yardımcı olur. 

3. Önce Basit Yemekleri Deneyin

Diyete yeni başlarken zor ve karışık olmayan pratik yemekleri deneyin. Özellikle evde yeni yemek pişirmeye başlamışsanız basit olan yiyecekler size yardımcı olacaktır. Bu sayede hem mutfağa olan güveniniz artar hem de karmaşık olmayan basit yemekleri rahatlıkla pişirirsiniz. 

Bununla birlikte sebzelerin hızlı bir şekilde pişmesi için mikrodalgada pişirebilir, buharda pişirebilir ya da pişirmek için dondurulmuş olan organik sebzeleri tercih edebilirsiniz. 

4. Yemek Bileşenleri Pişirin

Kahvaltı, öğle yemeği ya da akşam yemeği için belirli yemek tariflerini pişirmek yerine yemeğin bileşenlerini pişirmeyi tercih edin. Örneğin tavuk ya da kıyma gibi birkaç protein alternatifi, tatlı patates ya da balkabağı gibi karmaşık karbonhidrat ve  birkaç sebze yemeği alternatifini pişirin. Zaman sıkıntısı yaşıyor veya yemek pişirmek istemiyorsanız pişirdiğiniz bir proteini bir sebze ile eşleştirebilirsiniz. Bu sayede hem her öğün ve her gün aynı yemeği yiyormuş gibi hissetmezsiniz hem de belirli alternatifleriniz olur.

5. Besin İçeriği Yüksek Ürünler ve Et Seçin

Aip diyetinin asıl amacı bağırsak sağlığını düzenlemek ve iltihabın azalmasına yardımcı olmak olduğu için bu sürede en kaliteli yiyeceği seçmek önemlidir. Çoğu zaman kişiler besinin kendisine değil besinde bulunan bir bileşene tepki verir. 

Örneğin beslenme programına otla beslenen et çeşitleri, organik, merada yetişmiş yumurtalar, organik sebze ve meyve ekleyerek daha fazla besin çeşitliliği yakalar ve daha az toksik kimyasal elde edersiniz. Otla beslenen organik protein kaynaklarını diyete eklemek bu noktada iyi bir tercih olacaktır. Aynı zamanda omega 3 yağ asidinden zengin deniz mahsulü ve yağlı balık tüketmek kalp damar sağlığını güçlendirir, beyin sağlığını güçlendirir ve iltihaplanma riskini düşürür. 

Proteinden zengin beslenme programları; yağsız kas kütlesini destekler, açlığı azaltır ve uzun süre tokluk sağlar. Proteinlerin potansiyel faydalarından yararlanmak için günlük alınan enerjinin yaklaşık %20 ila %30’ unun protein kaynakları oluşturmalıdır. En iyi protein kaynakları hamsi, tavuk, ördek, morina, keçi, geyik, istiridye, otla beslenmiş sığır eti ve karidestir.

6. Kabızlığı Önleyin 

Aip diyetinde kabızlığın üstesinden gelmek için öneriler aşağıda listelenmiştir.

• Aip diyeti dostu lifli besinleri beslenme programına ekleyin. Bağırsak hareketlerini düzenlemek için günlük 25 ila 30 gram lif tüketimine özen gösterin.
• Liften zengin besinleri tüketmek tek tercih değildir. Aynı zamanda lahana turşusu, turşu ve kimçi gibi fermente ve probiyotik besinleri tüketmek bağırsak hareketliliğini destekler.
• Sıvı tüketimine dikkat edin. Kabızlığın önüne geçmek için su içmek önemlidir.
• Kahve yerine yeşil çay tercih edin. 
• Her yemekten sonra en az 15 dakika yürüyüş yapın. Fiziksel aktivitenin artması, kabızlığın önüne geçer. Kabızlığın temel sebeplerinden biri hareketsizliktir. 

7. Bir Süre Dinlenin ve Uyuyun

Aip diyeti herkeste aynı etkiye neden olmaz. Sonucun alınması için dinlenmeye özen gösterin. Uyku kalitesinin artması için stres seviyelerini azaltın. Gece, düzenli ve yeterli miktarda uyuduğunuza emin olun.

Bununla birlikte Aip diyet beslenme programının yanında uyku kalitesi, fiziksel aktivite, stres ve hormon seviyelerinin de semptomlar üzerinde etkili olduğunu unutmayın.

8. Toplu Pişirme Yapın

Her gün yemek hazırlamak zor geliyorsa toplu pişirmeyi tercih edin. Örneğin hafta içi beslenme programınızı hazırlayın, hafta sonu alışveriş yapın ve pazar gününden hazırlayın. Yemekleri hazırlamak her gün birkaç saat harcamak yerine haftanın tek günü hazırlamak daha kolay gelecektir. Bir sonraki pişirme gününe kadar yeterli yemek olması için tarifleri iki katına çıkarın. 

Daha fazla yiyeceği muhafaza edebilmek için saklama kaplarının yeterli olduğundan emin olun.

9. Kendinizi Motive Edin

Aip diyetini bir macera olarak hayal edin. Süreci kendinize zorlaştırmak yerine heyecan ve neşe kazanmanın yollarını bulun. Yemek pişirmeyi eğlenceli hale getirin. Örneğin kendinize samimi bir mutfak önlüğü ve yemek tarifi kitabı satın alın. Yemek pişirirken müzik açın. Ailenizle veya dostlarınızla beraber yeni tarifler deneyin. Dans edip şarkı söylemeyi seven biriyseniz aynı zamanda mutfağı dans etmek için kullanın. 

10. Yemek Hazırlamayı Keyifli Hale Getirin

Yemek masanızı özenle ayarlayın. Mum yakın veya müzik açın. Bu sayede yemek deneyimlerinizi geliştirmiş olursunuz. Yemek hazırlamayı ve sunmayı eğlenceli hale getirirseniz yediğiniz yemek size daha lezzetli gelecektir. Görsel olarak daha fazla yemek yiyormuş gibi hissetmek için sunumlarda daha küçük tabaklar tercih edin. Aynı porsiyonlar daha büyük tabaklarda daha az görünür, bunu unutmayın. 

Şarap kadehlerini sevdiğiniz smoothie veya su ile doldurabilirsiniz. Küçük detaylar gibi görünse dahi haftada birkaç kez aynı yemeği yiyenler için daha fazla tatmin edici olacaktır. 

11. Yiyeceklerin Korkularının Üstesinden Gelin

Yemekleri iyi veya kötü olarak kategorize etmeyin. Kendinizi ‘Bunu asla yememeliyim.’ diye şartlamayın. Bunun yerine o yiyeceğin sizin için iyi bir tercih olmadığını ve o besine ihtiyacınız olmadığını söyleyin. 

Aip diyetinin yeniden giriş aşamasını bir deney olarak görün. Besin grubuna karşı intolerans fark ettiğinizde o yiyeceğin sizin için işe yaramadığını hatırlayın. İlerleyen zamanlarda o besini yeniden kendinize tanıtacağınızı unutmayın. Bir besini yeniden beslenme programına eklemekten korkuyorsanız, o besini  farklı bir tarifle deneyin. İlk başta küçük lokmalarla deneyin, zamanla porsiyonları büyütün. Küçük adımlar, korkuyu yenmeye yardımcı olur. Genellikle büyük porsiyon boyutları sizin için negatif etki yaratsa dahi küçük porsiyonları tolere edebildiğinizi zamanla göreceksiniz. 

12. Görkemli Yeşillikleri Yiyin

Aip diyetinde tüketilmesi gereken besinlerden biri koyu yeşil yapraklı sebzelerdir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler demir, kalsiyum, çinko, folik asit ve potasyum gibi besin öğeleriyle doludur. Karaciğerin ve serum kanın toksik maddelerden arınmasına yardımcı olurlar. Bununla beraber sebzeler iyi lif kaynaklarıdır. Aip diyetinde kabızlığı önlemek için sebze gibi lif içeriği yüksek olan besinlerin tüketimi önemlidir. Alternatif sağlamak için smoothilere, salatalara, çorbalara ekleyin veya soteleyip tüketin. 

Herhangi bir koyu yeşil yapraklıyı sevmediğinizde farklı olanları deneyin. Denemekten yorulmayın ve yemek planlarınıza ekleyin.

Aip Diyetine Nasıl Başlayabilirsiniz?

Aip diyetine yeni başlayanlar için ilk öneriler aşağıda listelenmiştir. 

• Yaşam tarzı ve diyetten bağımsız kilo yönetimindeki kanıtlanmış yöntem porsiyon kontrolüdür. Aip diyetinde kilo korumak veya kilo vermek istiyorsanız porsiyon kontrolü yaklaşımını denemelisiniz. Günlük kalori ihtiyacınızı belirleyin ardından Aip diyetine başlayın.
• Diyette kalori miktarı önemli olduğu gibi makro ve mikro besin öğe dengesi de önemlidir. Karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve mineraller besinlerden yeterli ve dengeli miktarda alınmalıdır.
• Diyet eliminasyon temelli olduğu için vücudunuzun sesini dinlemeniz önemlidir.
• Yemek pişirmeyi eğlenceli hale getirin. Örneğin kendinize samimi bir mutfak önlüğü ve yemek tarifi kitabı satın alın. Yemek pişirirken müzik açın. Ailenizle veya dostlarınızla beraber yeni tarifler deneyin. 

Aip Diyetinde Yiyebileceğiniz Yiyecekler Nelerdir?

Aip diyetinde tüketilmesi serbest olan besinler aşağıda listelenmiştir.

• Roka, karalahana, ıspanak, pazı, pancar, kıvırcık, tere, karahindiba, roka, yer lahanası, turp, karnabahar, brokoli, kabak, enginar, havuç ve balkabağı
• Ölçülü olarak muz, kavun, yaban mersini, çilek, frambuaz gibi taze meyve çeşitleri
• Tatlı patates gibi yumrular
• Ciğer, böbrek, yürek, dalak gibi sakatatlar
• Yabani av hayvanları, deniz mahsülleri, kümes hayvanları gibi minimum işlenmiş etler
• Hindistan cevizi yağı, avokado, hayvansal yağlar, zeytin, zeytinyağı ve palm yağı
• Lahana turşusu, turşu, kombuça, hindistan cevizi yoğurdu ve hindistan cevizi kefiri gibi fermente probiyotik besinler
• Kekik, nane, biberiye, defne yaprağı, fesleğen, lavanta, kişniş, zerdeçal, zencefil, tarçın ve safran gibi baharatlar
• Balzamik sirkesi, elma şarabı sirkesi, kırmızı şarap sirkesi
• Bal ve akçaağaç şurubu gibi doğal tatlandırıcılar
• Yeşil çay, siyah çay
• Kemik suyu

Aip Diyetinde Uzak Durmanız Gereken Yiyecekler Nelerdir?

Aip diyetinin eliminasyon aşamasında uzak durulması gereken besinler aşağıda listelenmiştir.

• Pirinç, yulaf, arpa, buğday, kızıl buğday, çavdar gibi tahıllar
• Mercimek, barbunya fasulyesi, bezelye, fasulye gibi baklagiller
• Tempeh, tofu gibi proteinler
• Patlıcan, biber, domates, goji beri, kırmızı biber ve patates gibi sebzeler
• Bıldırcın yumurtası ve tavuk yumurtası gibi yumurta çeşitleri
• İnek sütü, keçi sütü, koyun sütü, krema, tereyağı, peynir, süt bazlı protein tozları, ghee yağı gibi süt ve süt ürünleri
• Kanola yağı, soya fasulyesi yağı, mısırözü yağı, pamuk çekirdeği yağı, palm çekirdeği yağı gibi işlenmiş yağlar
• Badem, ceviz, fındık, kaju, çam fıstığı, pekan cevizi gibi yağlı tohumlar
• Şeker kamışı, pancar şekeri, meyve suyu, kahverengi pirinç şurubu, mısır şurubu ve arpa maltı şurubu gibi rafine şeker çeşitleri
• Trans yağ, emülgatörler, stevia, ksilitol ve mannitol gibi gıda katkı maddeleri

Aip Diyeti Hakkındaki Gerçekler Nelerdir?

Aip diyeti, otoimmün bozukluklarda semptom kontrolünün sağlanması ve iltihabın azalması için tasarlanmış beslenme programıdır. Diyet, eliminasyona dayalı bir yaklaşımdır. 

Diyeti, enflamasyon ve hastalık semptomlarına neden olan besinlerin belirlenmesi için iki aşamadan oluşur. 

İlk aşama olan eleme; bağırsaktaki bakterilerin dengesizliğine ve bağırsak iltihabına sebep olan besinlerin diyetten çıkarılmasını sağlayan eliminasyondur. Eliminasyon aşamasında besleyici yoğun gıda, az miktarda işlenmiş et, fermente gıda ve kemik suyu tüketimi tavsiye edilir. Eleme aşamasının süresi kişinin semptomlarda azalma görülene kadar devam eder. Genel olarak 30 ila 90 gün sürerken, bazıları 3 hafta gibi kısa bir sürede iyileşme kaydeder. İkinci aşama olan yeniden giriş aşamasında ise kısıtlanması gereken besinler kişinin intoleransına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Tolere edebildiği besinler diyete kademeli olarak tekrardan eklenir.

Aip Diyeti Sağlıklı Bir Diyet Olarak Kabul Edilir mi?

Aip diyeti; otoimmün hastalıkların sebep olduğu ağrı, iltihaplanma gibi semptomların azalması için tasarlanmış beslenme programıdır. Bu sebeple inflamatuar bağırsak hastalığı, çölyak, romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün hastalıklarda en iyi sonucun görülmesini sağlayabilir. 

Otoimmün hastalıkların semptomları, yaşam tarzında değişiklikler ve doğru beslenme planıyla yönetilebilir. Diyette spesifik semptomların artmasına neden olan besinler yasaklanır. 

İnflamatuar bağırsak hastalığı ve hashimoto tiroiditi ile diyetin kanıtları sınırlıdır. Diyetin işleyişine bağlı kalarak otoimmün hastalığı bulunanlar faydalanabilir. 

Özellikle uzman ve diyetisyen eşliğinde diyetin yapılması tavsiye edilmektedir. Bu sayede hangi besinlerin semptomları tetiklediği daha net belirlenir ve diyetteki kısıtlamaya karşı oluşabilecek besin öğe yetersizliklerinin önüne geçilir.

Aip diyetinin sağlığa olan etkileri hakkında yapılmış çalışmalar ve sonuçları aşağıda sıralanmıştır.

1. 2017 yılında yapılmış bir çalışmada, Aip diyetinde belirli besinlerin kısıtlanması inflamatuar bağırsak hastalığının semptomlarını azalttığı bulunmuştur.
2. 2019 yılında yapılmış bir çalışmada, Hashimoto tiroiditi olan bireylerin bu diyeti uyguladığında test sonuçlarının değişmediği ancak yaşam kalitelerinin arttığı bulunmuştur.
3. Araştırmacılara göre Aip diyetinin diğer otoimmün hastalıklara olan etkisini belirlemek için daha fazla kanıta ihtiyaç duyulmaktadır. 

Aip Diyeti Denemeye Değer mi?

Aip diyet planı, otoimmün hastalıkların sebep olduğu ağrı, iltihaplanma gibi semptomları azaltması için tasarlanmış beslenme programıdır. Bu sebeple inflamatuar bağırsak hastalığı, çölyak, romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün hastalıklarda en iyi sonucun görülmesini sağlayabilir. 

Otoimmün hastalıkların semptomları, yaşam değişiklikleri ve doğru beslenme planıyla yönetilebilir. Diyette spesifik semptomların artmasına neden olan besinler yasaklanır. 

İnflamatuar bağırsak hastalığı ve hashimoto tiroiditi ile diyetin kanıtları sınırlıdır. Diyetin işleyişine bağlı kalarak otoimmün hastalığı bulunanlar faydalanabilir. 

Özellikle uzman ve diyetisyen eşliğinde diyetin yapılması tavsiye edilmektedir. Bu sayede hangi besinlerin semptomları tetiklediği daha net belirlenir ve diyetteki kısıtlamaya karşı oluşabilecek besin öğe yetersizliklerinin önüne geçilir.

Aip Diyet Pahalı mı?

Aip diyette gıda kalitesine ve çeşidine büyük önem verildiği için maliyeti yüksek olarak kabul edilebilir. Beslenme programına kişinin mevcut sağlık durumuna bağlı olarak belirli besinler elimine edilir veya yeniden eklenir. Buna bağlı olarak maliyetin belirlenmesi mümkündür.  Aynı zamanda yüksek kalitedeki organik besinler, otla beslenen ve serbest dolaşan gıdalar maliyetin artmasına neden olmaktadır. 

Bunun yanında bütçenin doğru ayarlanması ve maliyetin desteklenmesi için haftalık planın daha önceden yapılması ve toplu alışveriş yapılması önerilmektedir.

Aip Diyeti Kimler Yapmalı?

Aip diyet, otoimmün hastalığı olanların uygulaması için tasarlanmış beslenme programıdır. Aynı zamanda otoimmün hastalığı olan ve birkaç yan etki harici semptom göstermeyen kişiler, son belirtilerin kaybolması için Aip diyetini uygulanmaktadır. Diyet genel anlamıyla kişiler iyileştiğinde işe yarar bunun sebebi diyette son kalan belirtilerin ortadan kaybolmasının amaçlanmasıdır. Çok kısıtlayıcı diyet olduğu için her otoimmün hastalığı bulunanın takip etmesine uygun değildir. 

Bazı kişilerin tahıllara intoleransı olmayıp diğer besinlere olabilir. Bu gibi durumlarda kişinin Aip diyetini takip etmesi gerekmez, yalnızca tahıl ve tahıl ürünlerini kısıtlamak yeterli olur. Beslenme programının yanında uyku kalitesi, fiziksel aktivite, stres ve hormon seviyelerinin de semptomlar üzerinde etkin olduğu unutulmamalıdır. 

Yeni Başlayanlar İçin Aip Diyeti Tarifleri Nelerdir?

Yeni başlayanlar için Aip diyet tarifleri aşağıda verilmiştir.

• Tavuklu Patates Topları

Tavuklu patates topları için gereken malzemeler sırasıyla 1 kg pişmemiş tavuk, 2 su bardağı tatlı patates, rendelenmiş peynir, 2 yemek kaşığı hindistan cevizi yağı, 2 yemek kaşığı hindistan cevizi unu, 3 dal yeşil soğan, 1 yemek kaşığı soğan tozu, 1 yemek kaşığı sarımsak tozu ve 1 tatlı kaşığı deniz tuzudur.

Tavuklu patates toplarını hazırlamak için öncelikle fırını ısıtın ve fırın tepsisini yağlı kağıt ile kaplayın. Tüm malzemeleri bir kapta iyice karıştırın ve birleştirin. Yaklaşık olarak 20 - 25 top çıkacak şekilde köfteleri elinizle yuvarlayın. 25 dakika kızarana kadar fırında pişirin.

• Avokadolu Ton Balığı Salatası

Avokadolu ton balığı salatası için gereken malzemeler sırasıyla 1 adet tuzsuz yağsız ton balığı konservesi, ¼ su bardağı dilimlenmiş elma, 1 sap dilimlenmiş kereviz, 2 dal yeşil soğan, ½ çay kaşığı deniz tuzu, 1 orta boy avokado püresi, yarım limon suyu ve 3 yemek kaşığı doğranmış kırmızı soğandır.

Avokadolu ton balığı hazırlamak için limon hariç tüm malzemeleri bir kapta karıştırın. Ton balığını ve avokadoyu çatal yardımıyla iyice ezin. Karışımın üzerine limon suyunu ilave edin ve servise hazır.

• Kuşkonmaz Limonlu Tavuk Tava

Kuşkonmaz limonlu tavuk tava için gereken malzemeler sırasıyla 1 çay kaşığı deniz tuzu, 2 yemek kaşığı avokado yağı, 1 kilo doğranmış tavuk göğsü, 3 diş sarımsak, 1 demet kuşkonmaz, ⅓ su bardağı tavuk suyu, 1 tam limon suyu,  2 yemek kaşığı doğranmış yeşil soğan, 1 yemek kaşığı hindistan cevizi aminos ve 1 tatlı kaşığı ararot nişastadır. 

Kuşkonmaz limonlu tavuk tava hazırlamak için avokado yağını tavada orta ateşte ısıtın. Doğranmış tavukları tavaya alın ve tuz ile tatlandırın. Tavuk piştikten sonra ocaktan alın. Ardından kuşkonmazı tavuğa ekleyin ve yumuşayana kadar pişirmeye devam edin. Ocağı biraz kısın ve kıyılmış sarımsakları ekleyin. Et suyu, limon suyu, nişasta ve hindistan cevizi aminosu ayrı bir tavaya alın ve rengi koyulaşana kadar karıştırarak pişirin. Tavuk ve kuşkonmazı tekrardan tavaya alın, yeniden ısıttıktan sonra servis edin.

• Portakallı Tavuk

Glutensiz portakallı tavuk için gereken malzemeler sırasıyla taze portakal suyu, ham bal, hindistan cevizi aminosu, taze portakal kabuğu rendesi, ince kıyılmış sarımsak ve ararot unudur.

Portakallı tavuğu hazırlamak için tüm sos malzemeleri karıştırma kabında çırpın. Ardından tavuk, ararot, kabartma tozu, sarımsak tozu ve deniz tuzunu ayrı bir kapta birleştirin. Orta ateşteki tavada zeytinyağını ısıtın. Tavukları tavaya alın ve yaklaşık 6 dakika pişirin. Önceden hazırlanan portakal sosunu tavuğun üzerine dökün ve hepsini harmanlayın. Ocağın ısısını azaltın ve rengi koyulaşana kadar karıştırın. 

Aip Diyeti Yaparken Kaç Kalori Tüketebilirsin?

Aip diyetinde günlük alınması gereken kalori miktarı kişilerde değişkenlik gösterir. Kilo yönetiminde kalori sayımı önemlidir, kilo kaybı hedefleniyorsa porsiyonlarda kontrol şarttır.

Diyete başlamadan önce yaş, cinsiyet, boy, kilo, fiziksel aktivite ve mevcut sağlık durumuna göre alınması gereken kalori hesaplanmalıdır. Porsiyonlar önemli olduğu kadar kalorinin hangi besinden geldiğine de dikkat edilmelidir. Makro ve mikro besin öğelerin dengesi beslenme programında sağlanmalıdır. Karbonhidrat, protein, yağların yanı sıra vitamin ve minerallerin yeterli miktarda alınmasına özen gösterilmelidir. 

Aip diyetinde günlük alınan total enerjinin %20 ila %35’ ini yağ grubu, %20 ila %35’ inin protein grubu, %30 ila %60’ ını karbonhidrat grubu oluşturmaktadır. 

Vücudun Aip Diyetine İlk Tepkisi Nelerdir?

Aip diyetinin iltihaplanmayı azalttığını doğrudan gösteren yeterli kanıt bulunmamaktadır. 

Ancak yapılan araştırmalara göre belirli besin grupları hastalığın semptomlarının tetiklemektedir. Özellikle şeker içeriği yüksek besinler, sağlıksız yağlar, ilave tuz ve şeker içeren besinler ve işlenmiş gıdalar semptomların artmasına neden olan yiyeceklerdir. 

Aip diyetinin eliminasyon aşamasında birçok besin tüketimi sınıtlandırılır. Bu sebeple diyetin eliminasyon aşamasını çok uzun süre uygulamak, besin öğe yetersizliklerinin oluşmasına neden olur. 

Beslenme programında herhangi bir değişiklik yapmadan önce uzmana danışılması önerilmektedir.

Aip Diyeti İçin Önerilen Zaman Çerçevesi Nedir?

Aip diyetinin iki aşaması bulunur. İlk aşama yani eleme aşamasında, bağırsaktaki bakterilerin dengesizliğine ve bağırsak iltihabına sebep olan besinlerin diyetten çıkarılmasını sağlayan eliminasyondur. Eleme aşamasının süresi kişinin semptomlarda azalma görülene kadar devam eder. Genel olarak 30 ila 90 gün sürerken, bazıları 3 hafta gibi kısa bir sürede iyileşme kaydeder. 

Ardından semptomlarda ve vücut sağlığında önemli ölçüde iyileşme görüldüğünde ikinci aşama olan yeniden giriş aşamasına geçiş yapılır. Bu aşamada kısıtlanması gereken besinler kişinin intoleransına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Tolere edilen besinler diyete kademeli olarak tekrardan eklendiği için zaman herkeste değişkenlik gösterir.

Paleo ile Aip Diyeti Arasındaki İlişki Nedir?

Aip diyetinde inflamasyona neden olan ve kişilerin tolere edemediği besinlerin tüketimi kısıtlanır. Aip diyeti, Paleo diyetinin farklı bir versiyonu olarak düşünülebilir. Bağırsaktan kaynaklanan ve iltihaplanmaya bağlı semptom gösteren hastalıkların kontrolünde Paleo diyetinin Aip versiyonu tercih edilir. Aip diyetinde genel yiyecek tüketimi optimize edilirken aynı zamanda bağırsak mikrobiyotasının yeniden dengelenmesi amaçlanır. 

Geleneksel Paleo diyeti, işlenmiş besinlerin ve tüm tahıl grubunun kısıtlandığı bir plandır. Meyve, sebze, yumurta, organik et ve doğal yakalanan balık tüketimine özen gösterilir. Paleo diyetinde bağışıklığın tetiklenmesine neden olan tüm besinler kısıtlanmadığı için yeterince kapsamlı bir plan değildir. 

Aip diyeti ise özellikle otoimmün hastalıkların tedavi edilmesi için gerekli bir plandır. Tıbbi tedavi gibi beslenme programı da şarttır. Otoimmün hastalığı bulunan her kişi aynı besine karşı duyarlı olmadığı için diyetten çıkarılması gereken besinler değişkenlik gösterir.

Aip Diyeti Diyabeti Önleyebilir mi?

Yapılan bir çalışmada, tip 2 diyabetli 14 kişinin Paleo diyetini takibi sağlanmıştır. Çalışmanın sonucunda kişilerdeki kan basıncının düştüğü, kan şekerinin dengelendiği ve kolesterol seviyelerinin önemli ölçüde azaldığı kaydedilmiştir. 

Araştırmacılara göre Paleo diyetinin, diyabete olan etkisinin temel nedeni net değildir. Ancak daha fazla lif içeren ve bağırsaktan şeker alımını azaltan antioksidan tüketiminin buna neden olduğu düşünülmektedir. 

Meyve, sebze, kepekli tahıl ve baklagil gibi besinlerden gelen karbonhidratların lif içeriği yüksektir. Bu sebeple iyi karbonhidrat olarak tanımlanırlar. Paleo ve Aip diyetlerinde iyi karbonhidrat tüketimi önerildiği için tip 2 diyabetli bireylerde kısa vadede insülin duyarlılığını ve kan yağ düzeyini iyileştirmektedir. 

Aip Diyeti Takip Etmesi Kolay mı?

Takip edilmesi en kolay diyetler arasında Aip diyeti 33. sırada yer almaktadır. 

Diyetin eliminasyon aşamasında birçok besin kısıtlandığı için uygulaması diğer diyetlere oranla daha zordur. Bu besinleri yeniden diyete eklediğiniz yeniden giriş aşaması, otoimmün semptomların özenli takibini gerektiren bir süreçtir. 

Aip diyeti, sonsuza dek devam eden bir program değildir. Semptomların azalması için tasarlanmış geçici bir programdır. Diyette yer alan yemek tariflerini bulmak kolaydır. Hem yemek kitaplarından hem de web sitelerinden çeşitli Aip uyumlu yemek tarifleri denenebilir.

Bununla beraber restoranlarda yemek yemek mümkündür fakat siparişte dikkatli olunması gerekir. Diyette yasaklı olan besinleri öğrenmeli, restoran menüsünden ona göre yemek tercih etmelisiniz. 

Diyette aç hissetmeniz pek muhtemel değildir. Beslenme uzmanları Aip diyetinde doygunluğun önemini vurgulamaktadır. Beslenme programı meyve, sebze, proteinden zengin deniz mahsulleri ve et ürünlerini içerir, bu sebeple tok hissetmek oldukça mümkün.

Aip Diyetinde Ne Kadar Egzersiz Yapmalısınız?

Aip diyetini uygularken otoimmün sağlık durumunuz göz önüne alınarak aktif yaşam tarzı benimsenmesi önerilir. Özellikle yürüyüş ve yoga gibi hafif tempolu egzersizler önerilirken özel durumunuza uygun spor salonunda eliptik ve halter kullanımı da tavsiye edilmektedir.

Bununla beraber aşırı antrenman ve yüksek tempolu fiziksel aktivitenin, bağırsak sağlığını olumsuz yönde etkilediğini gösteren çalışmalar bulunmaktadır.