A Vitamini Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?

A vitamini eksikliği günlük ihtiyacın karşılanamadığı durumlarda, bazı hastalıkların sonucu olarak veya yağ emilim bozukluğu olanlarda sıklıkla görülür. Dengesiz ve yetersiz beslenildiğinde günlük A vitamini ihtiyacı karşılanamaz. Bu durumda A vitamini eksikliği yaşanır. Bununla beraber kistik fibrosiz, çölyak, crohn , hepatit ve enfeksiyon hastalıklarında da A vitamini alımı yeteri kadar sağlanamaz ve emilim problemleri yaşanır. A vitamini retinol ve karoten şeklinde besinlerde sıklıkla bulunur. Retinol formu hayvansal gıdalarda bulunurken Provitamin hali yani beta karoten ise bitkisel gıdalarda bulunur. A vitamini güçlü antioksidan içeriğiyle vücudu toksik maddelerden arındırır bununla beraber A vitamininin bağışıklık sistemini düzenleyici etkisi vardı. Eksik alınması ve yetersizlik durumu bazı hastalıkların oluşmasına ve A vitamini eksikliğine neden olur. Önceden oluşmuş formu yani retinol direkt kanda bulunur ve yumurta sarısı, sakatat türleri ve deniz mahsülleri gibi hayvansal gıdalarda yoğunlukla bulunur. Provitamin A ise ihtiyaç durumunda retinole dönüşür ve havuç, brokoli, lahana, karahindiba, domates, kavun ve mango gibi bitkisel kaynaklarda bulunur. A vitamini eksikliğinin önlenmesi için kişinin alması gereken günlük A vitamini miktarı belirlenmeli ve bu miktarın günlük besinlerden alımı sağlanmalıdır. Yağ emilim bozukluklarında ve mevcut hastalık durumlarında ise ilk hedef tanı ve hastalığın tedavisidir.

A Vitamini Eksikliği Belirtileri Nedir?

A vitamini vücudun bazı fonksiyonlarının düzenlenmesinde ve bağışıklık sisteminin güçlenmesinde oldukça etkili bir vitamindir. Yetersiz alımında A vitamini eksikliği oluşur. Eksikliği bazı belirtilerle kendini gösterir. A vitamini eksikliğinde karşılaşılan bazı belirtiler aşağıdaki gibidir.

• Gece körlüğü, bitot lekesi, kornea yumuşaması, kalıcı körlük ve gözde bulanıklık gibi görme fonksiyonlarında bozulmalar görülür.
• Ciltte pullanma, deride dökülme ve ciltte kuruluk gibi cilt problemleri görülür.
• Bağışıklık sisteminin düşmesine bağlı hastalıklara karşı savunma sisteminin çökmesi ve hastalıklara yakalanma riskinin artar.
• Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği problemleri yaşanır.
• Böbrek problemleri ve idrar yolu iltihapları oluşur.
• Saç köklerinin zayıflaması, saçların dökülmesi ve saçta matlaşma görülür.
• Bağırsak hastalıkları meydana gelir.
• Kemik yapısının bozulması ve kırılması görülür.
• Diş ve diş eti hastalıkları yaşanır.
• Üreme problemleri ve kısırlık görülür.

A Vitamini Eksikliği Tanımı Nedir?

A vitamininin kandaki formu olan retinolün aralığı 28 – 86 μg / dL’dir. A vitamini eksikliğinde bu değer 28 μg / dL’nin altına iner. Yani serum retinol değerinin 28 μg / dL’nin altında olması A vitamini eksikliği olarak tanımlanır. 

A Vitamini Eksikliği Riski Altında Bulunan Kişiler Kimdir?

A vitamini günlük beslenmeyle yeterli alınamadığında ve emilim bozuklukları yaşanması halinde A vitamini eksikliği görülür. A vitaminine duyulan ihtiyaç bazı durumlarda artar ve bu ihtiyaç karşılanamadığında eksiklik görülür. A vitamini eksikliğinin daha fazla rastlanacağı bazı durumlar vardır. Bu riskli grup aşağıdaki gibidir.

• Zamanından Erken Doğan Prematüre Bebekler

A vitamini karaciğerde depolanan bir vitamin türüdür. Prematüre bebeklerde karaciğer yeterince gelişmemiştir ve karaciğerleri yeterince A vitamini depolayamaz. Bu sebeple erken doğmuş bebeklerde sıklıkla A vitamini eksikliği görülür. 

• Büyüme Gelişme Çağında Olan Bebekler Ve Çocuklar

A vitamini eksikliği yaşayan emzikli annelerin sütlerindeki A vitamini içeriği normal emzikli annelerin sütlerindeki A vitamini içeriklerine göre daha azdır. Bebek sütteki A vitamininden yeterince yararlanamaz. Bu sebeple bu bebeklerde A vitamini eksikliği görülür. Emzirme dönemi bittikten sonra da depolar yeteri kadar A vitamini ihtiyacını karşılayamaz ve ileri dönemlerde de kendini gösterir.

• Gebe ve Emziren Anneler

Hamile kadınlar kendi metabolizmalarını güçlendirmek için günlük alması gereken miktarın fazlası olarak ek A vitaminine ihtiyaç duyar. Bu miktar karşılanamadığında A vitamini eksikliği görülür. Gebe ve emzikli kadınlarda görülen A vitamini eksikliği hem anneyi hem de bebeği olumsuz yönde etkiler.

• .Kistik Fibrozis Kişiler

Kistik Fibrozlu hastalar pankreatik yetmezlik durumu yaşarlar. Yaşadıkları yağ emilim problemleri sebebiyle A vitamini yeterince emilemez ve gereken ihtiyaç karşılanamaz.

A Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Neden Olur?

A vitamini eksikliği dengesiz ve yetersiz beslenmeyle kendini gösterir. A vitamini eksikliğinde bazı belirtiler görülür ve hastalıklar gelişir. A vitamini eksikliğinde sıklıkla karşılan hastalıklar aşağıdaki gibidir.

• Kseroftalm: Gece körlüğüne neden olur.
• Bitot Lekeleri : Gözün akında farklı büyüklüklerde oluşan beyaz lekelerdir. 
• Gözde Kuruma: Gözde kuruma ve kornea yumuşaması görülür.
• Büyüme Ve Gelişme Geriliği: Bebek ve çocuklarda görülen A vitamini eksikliği büyüme ve gelişme eğrilerinden bozulmalara neden olur.
• Folüküler Hiperkeratozi : A vitamini eksikliğinde deride bozulmalar, kurumalar ve pul halinde dökülmeler görülür.
• Tırnak Ve Tırnak Eti Hastalıklar: Tırnağın yapısında bozulmalar görülür.
• Kemik Ve Diş Hastalıkları: Kemiklerde yumuşama ve kırılmalar görülr. Bununla beraber diş ve diş eti hastalıkları gelişir.

A Vitamini Eksikliği Cildi Nasıl Etkiler?

A vitamini cilt sağlığını önemli ölçüde etkileyen bir vitamindir. A vitaminin antioksidan etkisi sayesinde ciltteki yaşlanma sürecini yavaşlatır. Ciltteki yaşlanma karşıtı etkisiyle beraber cildi yenilemeye yardımcı olur. A vitamininin önceden oluşturulmuş formu olan retinol sayesinde özellikle cilt hücrelerinin yapılamasına ve ciltteki olası problemlerin önlenmesindeki etkisi büyüktür. A vitamini, daha hassas cilt yapılarının kış mevsiminde yaşadığı deride kuruluk ve pul oluşumunu önler. Bununla beraber ciltteki sert dokunun yumuşamasını, cildin daha sağlıklı ve parlak görünümünü sağlar. A vitamininin citteki doğal kolajen üretimini desteklediği bilinmektedir. Kolajen üretimi ciltte hücre onarımı ve yenilenmesini sağlar. A vitamininin günlük düzenli ve yeterli miktarda alımı yaşlanma sürecini erteler ve cildin daha genç görünmesini sağlar. Kırışıklık oluşumunu minimum düzeye indirerek cildin berrak görünmesini sağlar. Türkiye Özgü Beslenme Rehberi’ nde verilen günlük alınması gereken mikro besin öğeleri kapsamında yeterli dozda vitamin alımı ve takviyeler kişiyi hastalıklardan korur ve önlemesinde yardımcıdır.

A Vitamini Eksikliği Diş Etlerini Nasıl Etkiler?

A vitamini diş ve diş eti sağlığı için gerekli bir vitamindir. Eksikliği durumunda diş ve diş etinde bazı hastalıklar oluşmaya başlar. Aynı zamanda eksikliğinin diş büyümelerini yavaşlattığı da bilinmektedir. Diş Eti Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ülkü Noyan ağız ve diş sağlığı için A vitamininin öneminin büyük olduğunu söylemektedir. A vitamininin depo edilen bir vitamin olması sebebiyle uzun süreli beslenme bozukluğunun A vitamini eksikliğine neden olduğunu da belirtmektedir. A vitamini eksikliğinin çocuklarda olan belirtilerinin dudak ve damak yarıkları, dişin oluşmasında bozulmalar, diş eti çevresinde oyulma ve çukurlar olarak görüldüğünü, yetişkinlerde olan belirtilerinin ise tükürük salgısının azalarak ağız kurulukları ve diş eti yaraları olduğunu da eklemektedir.

A Vitamini Eksikliği Sporcuları Nasıl Etkiler?

Sporcuların ve ağır egzersiz yapanlar genellikle vitamin ve mineral takviyelerini kullanmaktadır. Sporcuların yaptığı ağır ve yüksek tempolu egzersizlerin serbest radikalleri artırması sebebiyle antioksidan vitaminlere olan ihtiyacı artış gösterir. A vitamini güçlü antioksidan etkisiyle bilindiği üzere sporcuların A vitamini ihtiyacını yeterli beslenmeyle alması gerekir. Yoğun egzersiz yapanlar ve sporcuların alması gereken vitamin miktarları artmaktadır. Alınması gereken vitamin miktarının dayanaklılık ve güç artırmak gibi etkileriyle beraber vücutta toksititiye de neden olabileceği bilinmelidir. Bunun sebebi A vitamininin depolaması ve fazla alımının depolarda taşmaya neden olmasıdır. Sporcuların alması gereken vitamin değerleri egzersizlerinin yoğunluğuna göre değişmektedir. Türkiye Beslenme Rehberi ( TÜBER), takviyelerin seçimi yapılırken sporcunun ilgilendiği spor dalının, şiddetinin, yaşının, cinsiyetinin önemli olduğunu belirtmektedir. Aynı zamanda doğru miktarda vitamin alımının performans artıran etkisi olduğunu da eklemektedir.

A Vitamini Eksikliği ve Kas Gelişimi

A vitamininin vücutta birçok faaliyette yer almasıyla beraber sporcularda da kas gelişimi için büyük önem teşkil eder. A vitamini kas büyümesi ve kasın gelişimi için gerekli olan protein sentezini destekler. Bu sebeple sporcuların aldığı yeterli miktardaki A vitamini kas gelişimini etkiler. Sporcuların yaptığı spor dalına ve şiddetine bağlı vitamin ihtiyacı değişmektedir. Antrenman yoğunluğuna göre vitaminler yeterli ve dengeli beslenmeye alınmalıdır. Ek ihtiyaç durumunda ve alınması gereken vitamin değeri karşılanamadığında takviyelerle destek sağlanmalıdır.

A Vitamini Eksikliği Diğer Vitamin Eksiklikleri ile Nasıl Etki Yaratır?

A vitamini vücudun temel fonksiyonlarında rol oynayan ve eksikliğinde organ hasarlarına neden olan bir vitamin türüdür. Bağışıklık sistemini güçlendirici etkisiyle hastalıklardan korur ve hastalık sırasında enfeksiyon oluşumlarını önlemeye yardımcıdır. Aynı zamanda bazı kanser çeşitlerine karşı etkili rol oynamaktadır. A vitamini eksikliği göz hastalıklarını, kulak burun boğaz hastalıklarını, ağız içi yaraları ve idrar yolu enfeksiyonlarını beraberinde getirir. A vitamini epitel dokunun sağlıklı onarımını ve hücre yenilenmesini sağlayarak cilt problemlerini önler. Kişinin yağ emilim problemleri yaşaması ise beraberinde A vitamininin yeterli alınamamasını getirecektir. Bununla beraber karaciğer hastalıkları , safra yolu tıkanmaları, hipotiroidi ve pankreas hastalıklarının sonucu olarak A vitamini eksikliği baş gösterebilir.

A Vitamini Eksikliği Hakkında Uzman Görüşleri

A vitamini eksikliği hakkında belirli içerik paylaşmış uzman doktorlar ve A vitamin eksikliği hakkındaki görüşleri aşağıdaki gibidir.

• Prof. Dr. Güldane Koturoğlu

Prof. Dr. Güldane Koturoğlu batı tarzı beslenme alışkanlıkların, yaşlılığın, fazla alkol tüketiminin, emilim bozukluklarının ve bazı metabolik hastalıkların sonucu vitamin eksikliği durumunun sıklıkla yaşandığını belirtmektedir. A vitamininin özellikle görme fonksiyonları için çok önemli olduğunu ve bununla beraber antioksidan içeriğiyle kanser riskini önlediğini de söylemektedir. Prof. Dr. Koturoğlu gelişmiş ülkelerin A vitamini eksikliğini çok nadir yaşadığını fakat dünyada 3. Sırada görülen nutrisyonel eksiklik olduğunu da söylemektedir. A vitamininin eksikliğine emilim bozukluklarında, Crohn hastalığında, çölyak hastalarında, karaciğer ve pankreas hastalıklarında sıklıkla rastlanıldığını eklemektedir. Ek olarak A vitamini eksikliğinin tanısının klinik tabloya göre konduğunu ve labaratuvar sonuçlarıyla da bu tanının doğrulandığını söylemektedir.

• Dr. Sheremet Gashi 

Dr. Sheremet Gashi vitamin eksikliklerinin bazılarının kan parametrelerinde belli olmadığını bunun yerine özel testler uygulandığını söylemektedir. Örnek olarak, kan testi istendiğinde ve sonuç anemi olarak belirlendiğinde anemiyi ortaya çıkaran vitaminlerin testlerinin istendiğini söylemektedir. Bununla beraber yorgunluk veya sürekli uyku hali yaşanıyorsa buna bağlı mikro besin öğelerinin testi istenecektir. Vitamin eksikliklerinin sıklıkla enjeksiyon veya multivitamin takviyeleriyle tedavisinin mümkün olduğunu söyleyen Dr. Gashi, mevcut hastalık durumlarında önceliğin tanı ve tedavi olduğunu da eklemektedir.

• Dr. Danny Laliwala

Dr. Danny Laliwala vücudun fonksiyonlarını yerine getirmesi için herkesin belli oranda vitamin ihtiyacının olduğunu söylemektedir. Çeşitli besinlerde farklı miktarlarda bulunan vitaminlerin günlük alımının çok önemli olduğunu ve yetersiz alımında vücudun hastalıklara yakalandığını da belirtmektedir. Bununla beraber A vitamini eksikliğinin esas olarak görme fonksiyonlarından sorumlu olduğunu ve A vitamini eksikliğinde göz kuruluğu, gözde lekelenme ve körlük gibi farklı sonuçların olabileceğini de eklemektedir.