Sambucus Nigra Nedir?

Kara mürver (Sambacus nigra), 0-2 metre boyuna ulaşabilen, kışın yaprak döken bir ağaçtır. Beyaz renkli küçük şemsiyeler şeklindeki çiçeklere sahiptir. Kara mürverin, meyveleri olgunlaştığında koyu mor ve siyah salkımlar meydana getirirler. Meyveleri ekşi bir tada sahiptir. Anavatanı Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika olan kara mürvere Türkiye’de özellikle Karadeniz, Batı ve Kuzey Anadolu’da da sıkça rastlanır. Bitkilerle yapılan araştırmalarda Mürver (Sambucus) son yıllarda oldukça dikkat çeker. Pek çok farklı mürver çeşidi olduğu tahmin edilir. Ülkemizde ağaç formunda Kara Mürver (Sambacus nigra) ve otsu formda Bodur Mürver (Sambucus ebulus) olmak üzere 2 mürver türü yetişir.

Tarih boyunca kara mürverin çiçekleri, yaprakları, meyveleri, gövde ve kökleri farklı alanlarda yarar sağlamıştır. Mürverin kullanıldığı bazı alanlar şöyledir: Dalları ve yaprakları hayvanların beslenmesinde, yaprakları böcek ilacı ve boya üretiminde, meyveleri likör ve reçel yapımında ve çiçekleri ise sirke yapımında kullanılır.

Kara mürver, dünyada en çok kullanılan şifalı bitkilerden bir tanesidir. Kara mürver bitkisi yıllardır halk tarafından sıkça kullanılmaktadır. Kara mürverin besin değeri oldukça yüksektir. Mürver, fenolik asitler, flavonoidler, C vitamini, diyet lifi ve antioksidanlar bakımından zengin bir besindir.

Mürver çok iyi bir protein kaynağıdır. Meyvelerinde %2,7- 2,9, çiçeklerinde %2,4, yapraklarında ise %3,3 oranında protein bulunur. Mürver bitkisinin çiçekleri, meyveleri ve yaprakları mükemmel antioksidan kaynaklarıdır. Metabolizmada reaktif moleküllerin ortaya çıkardığı oksidatif stresi azaltmada rol alır. Günlük alınması gereken C vitamini 80 mg’dır. Kara mürverin 100 gramında C vitamini içeriği 36 mg'dır. Yüksek C vitamin içeriği sayesinde kara mürver günlük C vitamini ihtiyacının önemli bir kısmını karşılar.

Özellikle içerdiği C vitamini sayesinde bağışıklık sistemi için önemli bir besin olan kara mürvere daha sağlıklı bir yaşam için mutlaka beslenmenizde yer vermenizde yarar vardır.

Sambucus Nigranın Besin Değerleri Nedir?

Kara mürver süper besin olarak adlandırılan çeşitli vitamin ve minerallerden zengin bir besin kaynağıdır. Yarım fincan kara mürver:

• 53 kalori 
• 13 gram karbonhidrat
• 5 gram şeker
• 0 gram protein 
• 0 gram yağ içerir
• 100 gram kara mürver meyvesi 

• 38 mg kalsiyum
• 39 mg fosfor
• 6 mg sodyum
• 36 mg C vitamini içerir 
• Kara mürverin besin değerleri; bitkinin çeşidine, meyvelerin olgunluğuna veya çevre ve iklim koşullarına göre farklılık gösterebilir 

Sambucus Nigra Ne İşe Yarar?

Sambucus Nigra sağlık sorunlarına olan faydası ile çokça kullanılan bir bitkidir. Kolay kullanılabilir olması için: meyve suyu, toz, pastil, şurup gibi çeşitli formları var. Bazı kara mürver faydaları ise şunlardır:

• Bağışıklık sistemini güçlendirerek grip tedavisinde oldukça etkili olabilir. Bir kişinin gribe yakalanmasını riskini azaltabilir veya hastalığa yakalandıktan sonra hastalığın süresini kısaltabilir. 

• Soğuk algınlığına yakalanma riskini ve süresini düşürebilir.

• Kara mürver içeriğindeki bir madde sayesinde vücudun kolesterolü emmesini engelleyerek özellikle kötü kolesterol olarak bilinen LDL düzeylerinde azalmalar sağlayabilir. Bu sayede kalp ve damar sağlığını koruyucu, kardiyovasküler hastalıklar görülme riskini azaltıcı etkileri olabilir.

• Antioksidanlar vücut hücrelerinin sağlığı kötüleştirici ve kanser yapıcı etkilere sahip olan maddelerden temizlenmesini sağlar. Kara mürver diğer birçok meyveye oranla daha daha yüksek miktarda antioksidan içerir. Bu antioksidan içeriği sayesinde kanser gelişme riskini azaltabilir. 

• Kara mürver bitkisinin çiçekleri öksürük, bronşit, astım gibi solunum yolu hastalıklarında iyileşmeler sağlayabilir.

• Özellikle yaşlılık döneminde görülen alzheimer hastalığı riskini azaltabilir.

• Diş ağrısı, boğaz ağrısına iyi gelmesi nedeniyle ağrı kesici özellikleri vardır. 

• Kara mürver iyi bir antidepresan aktivite işlevi görür.

• Boşaltım ve sindirim sistemine bazı iyileştirici etkileri vardır. Böbreklerden su atımını destekleyen kara mürver in diüretik ve laksatif etkileri bulunmaktadır.

• Kara mürver içeriğinde bulunan bir madde sayesinde kişide kalp hastalığı görülme riskini azaltabilir. 

• Kandaki şeker miktarının kontrol edilmesine katkı sağlayabilir. Kan şekerini düzenleyici etkisi sayesinde diyabet görülme riskini azaltabilir. 

Sambucus Nigranın Faydaları Nedir?

Şifalı bitki olarak bilinen Sambucus nigra (Kara Mürver), dünyanın pek çok ülkesinde geleneksel tıpta kullanılmıştır ve kullanılmaya devam etmektedir. Geleneksel tıpta öksürük, üst solunum yolu enfeksiyonları ve ateş gibi durumlarda çok uzun yıllardır kullanılmaktadır. Ateş, yorgunluk, baş ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük gibi gribe benzer belirtilerin azaltılmasında yardımcı olur. Bu faydalarının yanı sıra Sambucus Nigranın faydaları aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Sambucus nigra, grip, soğuk algınlığı, bakteriyel sinuzit ve bronşit tedavisine yardımcı, antioksidanve bağışıklıkla ilgili özellikler de dahil olmak üzere vücütta çeşitli biyokimyasal ve farmakolojik etkilere sahip oldukları gösterilmiş flavonoidleri içerir.

• Bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde önemli bir yere sahip olan Sambucus nigra antioksidan ve antienflamatuar özellikler içerir. Sambucus nigra içeriğinde bulunan antosiyanidin, enflamatuar yanıtı düzenler ve antibakteriyel etkinliğe sahiptir.

• Beta glukan, bağışıklık sistemini güçlendiren doğal bir maddedir. Enfeksiyöz hastalıklara karşı immün sistemi uyaran bir biyolojik yanıt düzenleyicidir. 

• Virüs, bakteri, mantar ve parazitik enfeksiyonlara karşı immün sistemi uyaran bir biyolojik yanıt düzenleyicidir. Virüs, bakteri, mantar ve parazitik enfeksiyonlara karşı vücut direncinin artmasını sağlar. Bağışıklık sistemini arttırarak vücut savunma hücrelerinin patojenleri daha etkili ve hızlı bir şekilde yok etmesini sağlar. Böylelikle hem sağlıklı hem de enfeksiyon geçiren bireylerde, enfeksiyona karşı vücut direncini arttırır, vücudun enfeksiyonla savaşmasını kolaylaştırır.

• Çinko, vücut için olmazsa olmaz eser bir elementtir. Protein, karbonhidrat ve yağ metabolizmasında görevlidir. İmmün sistem ve epitel dokunun sağlıklı olması için gereklidir. Çinko hem antioksidan hem de antienflamatuar özelliklidir ve savunma sisteminde rol alır, serbest radikal hasarına karşı hücreleri korur.

• Yağda eriyen bir vitamin olan D vitamini, gıdalar ile alındıktan sonra güneş ışığı yardımı ile aktif forma döner. Vücut gelişimi, kemik, kalsiyum metabolizması, beyin gelişimi ve savunma sisteminin sağlıklı çalışabilmesi için gerekli esansiyel vitamindir.

• Yağda eriyen E vitamini, iyi bir antioksidan olarak hücre zarını serbest radikallerden korur, kalbi destekler, sinir sitemi, kas dokusu, endokrin bezler ve üreme fonksiyonları için çok önemli görevleri yerine getirir. Büyüme, gelişme ve yara iyileşmesinin sağlanması E vitaminin önemli fonksiyonları arasındadır.

• Suda eriyen bir vitamin olan C vitamini, deri altı dokusu, kıkırdak gelişimi ve dayanıklılığı için gereklidir. C vitamini aynı zamanda kolajen sentezi, bağışıklık sisteminin korunması, yaraların iyileşmesi, antioksidan etki ve demir emiliminin arttırılmasında etkilidir.

Sambucus Nigranın Yan Etkileri Nedir?

Önerilen dozlarda kullanılan herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Bitkinin polen, çiçek ve meyveleri alerjik potansiyele sahiptir. Meyveleri çiğ olarak tüketildiğinde veya çiçek ekstresi yüksek dozlarda kullanıldığında bulantı, kusmaya neden olabilir. 

Kara Mürver bitkisinin pişmemiş meyveleri, yaprakları, kabuğu ve kökleri, mide bulantısı, kusma ve ishale neden olabilen lektin ve siyanür kimyasallarını içerir. Meyveleri ve tohumları pişirmek siyanürü uzaklaştıracaktır.

Sambucus Nigra Nasıl Kullanılır?

Kara mürver oldukça ekşi ve mayhoş bir tada sahiptir. Yemeklerin içerisinde veya farklı şekillerde kullanımı bulunur. Kara mürveri günlük hayatınızda kullanabileceğiniz birkaç yol olarak şunlar söylenebilir: 

1. Kara mürver ile balı karıştırarak krep pancake gibi kahvaltılıkların üzerine sürmek üzere tatlı bir şurup yapabilirsiniz.  
2. Salatalarınız için alternatif bir sos olarak kara mürveri tercih edebilirsiniz.

3. Elma sirkesi, yağ, taze kekik ve tuzlu karıştırarak farklı tatta bir salata sosu ile beslenmenize bir çeşitlilik katabilirsiniz. 

4. Yapacağınız elmalı veya şeftalili turtanızın içerisine ekleyebilirsiniz.
5. Doyurucu bir öğün haline getirmek için yulaf lapasının içerisine katarak tüketebilirsiniz.
6. Meyve suyu haline getirerek tüketebilirsiniz.
7. Kaynatıp şeker ve su ekleyerek harika bir reçel elde edebilirsiniz.
8. Çiçeklerini demleyerek kara mürver çayı olarak tüketebilirsiniz.
9. Taze kara mürverleri kaynatıp şeker ve birkaç damla limon suyuyla karıştırarak lezzetli bir jöle yapabilirsiniz.
10. Bitter çikolata ile karıştırarak hafif tatlı ekşimsi harika bir çikolatalı kek yapabilirsiniz.
11. Kara mürver pastilleri yapmak için şurup haline getirdiğiniz veya satın aldığınız kara mürver ile jelatin tozunu karıştırabilirsiniz. Bağışıklığın düştüğü geçiş mevsimlerinde özellikle çocukların kullanabileceği eğlenceli bir alternatif olabilir.
12. Kara mürver siyanüre benzeyen içeriğinden dolayı çiğ olarak tüketildiğinde mide rahatsızlığına sebep olabilir. Bu nedenle meyve tüketilmeden önce mutlaka pişirilmelidir

Sambucus Nigra Tüketimi Ne Kadar Olmalıdır?

Bir diğer önemli noktada bu meyvenin. Diğer meyveler gibi çiğ halde tüketilmemesi gerektiğidir.

Sambucus nigra bitkisi çiğ olarak tüketime uygun bir meyve değildir.

Bu nedenle tüketim öncesi mutlaka ısı ile teması gereklidir.

Sambucus nigra tozu ya da kurutulmuş meyveleri bitki çayı olarak, reçel olarak ya da en yaygın biçimde ev yapımı mürver şurubu olarak hazırlanabilir.

Kimler Sambucus Nigra Kullanmamalıdır?

Gebelik ve laktasyon döneminde güvenliliği kanıtlanmadığından dolayı kullanımı tavsiye edilmemektedir. Otoimmün hastalıklarda kullanımı tavsiye edilmez. Meyveler çiğ olarak tüketilmemelidir (siyanogenetik glikozid sambunigrin bulunur). Kara Mürver'i kronik hastalığı bulunan ve ilaç kullananların doktorlarına danıştıktan sonra kullanmaları daha uygun olacaktır.  

Sambucus Nigra Nerede Yetişir?

Kara mürver bitkisi çoğunlukla Avrupa, Asya, Kuzey Afrika ve ABD'de görülen çalı veya ağaç formları bulunan bir bitkidir. Ülkemizin aşırı sıcak olan bölgelerini hariç tutarsan her bölgesinde mürver yetişebildiğini söyleyebiliriz. En yaygın biçimde Karadeniz illerimizde görülür. Fakat Marmara ve Ege’de de sambucus yetiştiriciliği ya da toplayıcılığı sık yapılmaktadır.

Sambucus Nigra Nasıl Saklanır?

Kara mürver meyvelerini kurutarak kiler veya kiler gibi serin ve karanlık bir yerde kapalı bir cam kavanozda saklayabilir veya kara mürver meyvelerinizi işlemeye ve kullanmaya hazır olana kadar sıkıca kapatılmış kavanozlarda veya fermuarlı torbalarda dondurabilirsiniz.

Sambucus Nigra Kaç Kaloridir?

100 gram taze meyvesinde; 73 kalori enerji, 18,4 gram karbonhidrat, 1 gramdan az yağ ile protein, 870 mg A vitamini, 6-35 mg C vitamini (günlük önerilen alımın %60'ı), 7 gram diyet lifi (günlük önerilen alımın %25'inden fazla) bulunmaktadır.

Sambucus Nigra Yağ Yakan Besinler Arasında Geçer mi?

Evet Sambucus Nigra yağ yakan besinler arasında gösterilir. Düzenli kullanıldığında yağ yakımını kolaylaştırır, kilo vermede etkilidir.