Kuşburnu Nedir?

Gülgiller familyasındaki yabani gül isimli bitkinin meyvelerine kuşburnu adı verilir. Bitki genelde Eylül ve Ekim aylarında meyvesini verir. Meyveler, kırmızı ve turuncu renge sahip küçük ve yuvarlaktır. Türkiye, kuşburnunun anavatanıdır. Kuşburnunun farklı alternatiflerini hazırlamak mümkündür. Özellikle kuşburnu çayı ve kuşburnu marmelatı sıklıkla tercih edilen türlerdir. Kuşburnunun vücuda oldukça fazla faydası bulunmaktadır. Bunun sebebi içeriğinde yer alan zengin bileşenlerdir. Kuşburnu C vitamini ve E vitamini sayesinde güçlü antioksidan etki gösterir. Bu sayede serbest radikallerin oluşumunu engeller ve oksidatif strese karşı koruma sağlar. C vitaminiyle kalp damar hastalıkları riskini azaltır ve damarların yapısını korur. Zengin içeriği sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir ve enfeksiyonlara karşı vücudu koruyan lenfosit hücre oluşumunu destekler. Polifenol içeriğiyle doğal ağrı kesici etki gösterir. Enfeksiyon hastalıklarından olan romatoid artrit ve osteoartritte doğal ağrı kesici etkisi ve inflamasyon durumunun azalmasında tercih edilir. 

Kuşburnu Ne İşe Yarar?

Kuşburnu vücut sağlığının korunmasında ve birçok hastalığın önlenmesinde etkili bir besindir. Kilo kaybı sürecinin hızlanması ve vücuttaki ödemin atılmasında faydalıdır. C vitamini içeriği sayesinde üst solunum yolu, öksürük, grip, nezle ve soğuk algınlığı gibi hastalıkların önlenmesi ve mevcut hastalıkların iyileşmesini sağlar. Bununla beraber cilt üzerine de birçok faydası bulunur. Sivilce, akne ve açık yaraların iyileşmesine katkıda bulunur, kolajen dokuyu desteklerken cildin yaşlanmasını geciktirir. Mide hastalıklarındaki enfeksiyon durumunun azalmasını sağlar, antienflamatuar etki gösterir. Diyabet hastalarındaki insülin duyarlılığını artırır ve kan şekerinin düşmesini sağlar. Ateroskleroz gibi damar ve kalp hastalıklarının oluşum riskini düşürür. 

Kuşburnunun İçeriğindeki Bileşenler Nelerdir?

100 gram kuşburnu 162 kalori değerindedir. 100 gramında 38. 22 gram karbonhidrat, 1. 6 gram protein ve 0.34 gram yağ bulunmaktadır. Kuşburnu, vitamin ve minerallerden zengin bir besindir. Özellikle C vitamini, B1 vitamini, B2 vitamini ve K vitamininin yanı sıra sodyum, kalsiyum, potasyum, fosfor ve magnezyum minerallerini yüksek oranda içermektedir. 100 gram kuşburnunda 4345 IU A vitamini, 25.9 µg K vitamini, 426 mg C vitamini bulunurken 4 mg sodyum, 169 mg kalsiyum, 61 mg fosfor, 1. 06 mg demir ve 429 mg potasyum bulunmaktadır. Kuşburnu meyvesinden yapılan kuşburnu marmelatı 100 gramı 275 kalori, kuşburnu çayı ise 254 kaloridir. 

Kuşburnunun Faydaları Nedir?

Kuşburnunun içeriğinde bulunan vitamin ve mineraller, vücut sağlığının korunmasında ve birçok hastalığın önlenmesinde oldukça etkilidir. Kuşburnunun başlıca faydaları aşağıda listelenmiştir. 

• A vitamini, C vitamini ve E vitamini sayesinde bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar ve enfeksiyonlara karşı vücudu korumakla görevli olan lenfositlerin oluşumunu destekler. 
• Antioksidan etkisi yüksek olan polifenol, C vitamini ve E vitamini içerir. Bu sayede oksidatif stresin neden olduğu hastalıklara karşı koruyucudur. 
• Ateroskleroz yani damar sertliği gibi kalp damar hastalıklarına karşı korur. Kan basıncını dengeler ve kötü kolesterol olan LDL’ nin azalmasında etkilidir.
• Diyabet oluşum riskini azaltır, diyabet hastalarında ise insülin duyarlılığındaki artışı sağlar ve kan şekeri dalgalanmalarını önler. 
• Yapılan araştırmalara göre; kuşburnunda yer alan tilirosid isimli antioksidan bileşen sayesinde yağ yakımını destekler ve kilo kaybı sürecinde etkilidir. 
• Kuşburnu çayı, gastrit ve ülser gibi mide hastalıklarından sorumlu olan Helicobacter Pylori mikroorganizmasının neden olduğu enfeksiyonun azalmasına katkıda bulunur. 
• Kuşburnunda bulunan C vitamini, ciltteki kolajen oluşumunu destekler ve cildin yaşlanmasını geciktirir. 
• Doğal ağrı kesici etkisi yaratır.

1. Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Kuşburnu A vitamini, E vitamini ve C vitamini gibi bileşenleri içeren bir besindir. Bu vitaminler sayesinde bağışıklığın güçlenmesini ve hastalıklara karşı koruyucu etki göstermesini sağlar. aynı zamanda polifenolden zengindir. Polifenoller, antioksidan etki gösterir ve serbest radikallerin oluşumunu engeller. Kuşburnu, vücudu enfeksiyonlara karşı korur ve lenfositlerin oluşumunu destekler. Vücuttaki enfeksiyöz ajanlara karşı yanıt oluşturur ve bağışıklığı kuvvetlendirir. Bu sayede romatoid artrit ve osteoartit gibi enfeksiyon hastalıklara karşı koruyucu etkisi bulunur. 

2. Kilo Vermeye Yardımcı Olur

Kuşburnu, kilo kaybına destek olur ve obezite ile mücadele eden bir besindir. Araştırmalara göre, kuşburnu ekstresinin obez kişilerdeki visseral yağlanma yani karın bölgesindeki yağlanmayı azaltmakta etkilidir. Hayvanlar ile yapılan bilimsel araştırmalarda, yeterli ve dengeli miktarda alınan kuşburnu özünün kilo alım sürecini yavaşlattığı ve göbek yağlarını azalttığı görülmüştür. Japon bilim adamlarının yaptığı bir çalışmada kuşburnunun obez olmayan fakat kilolu olan kişilere olan etkisi incelenmiştir. Çalışma süresince araştırmacılar deneklerin antropometrik ölçülerini düzenli olarak almışlardır. 12 hafta süren bu çalışmanın sonucunda, kuşburnu tüketen grubun tüketmeyen gruba oranla daha hızlı yağ kaybettiği görülmüştür. Bununla beraber kuşburnunda bulunan C vitamininin, kilo kaybı sürecine yardımcı olduğu birçok bilimsel araştırmada bulunmuştur. Journal of the American College of Nutrition adlı dergide 2005 yılında yayınlanan bir çalışmaya göre, C vitamini tüketiminin artmasına bağlı egzersiz sırasında harcanan kalori miktarı da artmaktadır. 

3. Ağrılara İyi Gelir

Kuşburnunun doğal ağrı kesici etkisi olduğu ve birçok hastalığın neden olduğu ağrıları azalttığı bilinmektedir. Kuşburnunda bulunan galaktolipid ve polifenoller, inflamasyon ve eklem ağrılarının azalmasında oldukça etkili bileşenlerdir. Bununla beraber enfeksiyon hastalıklarından olan romatoid artrit ve osteoartrit hastalarındaki ağrının azalmasını, kronik enfeksiyon ve otoimmün hastalık sonucu oluşan inflamasyonun azalmasında etkilidir. Yapılan bir çalışmada, osteoartriti bulunan 94 kişiye 3 ay süresince günlük 5 gram kuşburnu özü verilmiştir. Çalışmanın sonucunda, kuşburnu takviyesi alan grubun 3 haftalık tedavisinin ardından ağrılarında önemli ölçüde azalma yaşadığı görülmüştür. Buna bağlı olarak kişiler ağrı kesici kullanımlarını azalttığı da kaydedilmiştir. Bir diğer çalışmada, 112 gönüllü kişiye kuşburnu üzerinden çapraz denem yapılmıştır. Yapılan çalışmada, kuşburnu tüketen grubun eklem sertliği ve ağrılarında iyileşmeler görüldüğü bulunmuştur.

4. Kalp ve Damar Hastalıklarından Korur

Kuşburnu ve kuşburnu çayı, kalp krizi ve kan pıhtılaşması gibi kalp damar hastalıklarına karşı koruyucu etki gösteren besinlerdir. Kuşburnu çayının antienflamatuar etkisi sayesinde dolaşım sistemi düzenlenir ve kan damarlarındaki iltihap durumunun azalmasına yardımcı olur. Bu sayede kan basıncının dengelenmesini sağlar ve kardiyovasküler hastalık riskini aza indirir. İsveç Deneysel Tıp Bilimleri Bölümü tarafından yapılan bir çalışmada, kuşburnunun kalp damar hastalık riskinin önemli ölçüde azaldığı, kalp ve damar sağlığının korunmasında kuşburnunun önemli bir besin olduğu görülmüştür. 

5. Soğuk Algınlığına İyi Gelir

Kuşburnu, C vitaminini yüksek oranda içermektedir. 100 gram kuşburnunda yaklaşık olarak 426 mg C vitamini bulunur. C vitamini; kuru öksürük, soğuk algınlığı, solunum yolu hastalıkları ve enfeksiyonla savaşan vitamin türüdür. Hem viral enfeksiyon hem de bakterilere karşı vücut sağlığının korunmasını sağlar. C vitamininin soğuk algınlığına olan etkisi hakkında yapılan bir çalışmada 11.306 kişi incelenmiş ve analize 29 farklı çalışma dahil edilmiştir. Çalışma süresince soğuk algınlığı yaşayan kişilerin günlük besin listelerine C vitamini  eklenmiştir. Çalışmanın sonucunda; C vitamini alımına bağlı, hastalığın süresi erişkinlerde %8 oranında kısalırken çocuklarda ise % 14 oranında kısaldığı görülmüştür. Pharmalife Echinax Bitki Ekstreli Sıvı içerisinde kuşburnu olan bir beslenme takviyesidir. 

Kuşburnunun Zararı Var mıdır?

Her besin gibi kuşburnunun da fazla miktarda tüketimi bazı yan etkilere neden olabilir. Fazla miktarda kuşburnu tüketiminde ve alerjen durumda görülebilecek yan etkiler aşağıdaki gibidir. 

• Mide bulantısı, mide krampları, şişkinlik hissi ve ishal görülmesi. 
• Uykusuzluk, yorgunluk ve halsizlik hissedilmesi. 
• Böbrek taşı oluşma riskindeki artış.
• Kuşburnu çayının içeriğinde bulunan aktif maddelerin kan pıhtılaşmasını engellemesi ve buna bağlı kanamanın şiddetlenmesi.
• Kuşburnu alerjisine bağlı ciltte tahriş olması. 

Kuşburnu Nasıl Tüketilir?

Kuşburnunu taze ya da kurutarak kullanmak mümkündür. Tercihe bağlı olacak şekilde kuşburnu reçeli, kuşburnu ezmesi , kuşburnu şurubu, kuşburnu marmelatı veya kuşburnu çayı olarak tüketilmektedir. 

Kuşburnu Çayı Nasıl Yapılır?

Kuşburnu çayı kendine has aroma ve kokuya sahiptir. Kuşburnu çayı için gereken malzemeler kuşburnu ve sudur. Hazırlamak için 1 bardak su ( 200 ml ) tencerede kaynamaya bırakılır. Kaynayan suyun içerisine 3 çay kaşığı kurutulmuş kuşburnu eklenir. Ardından 10 ila 15 dakika kadar daha kaynamaya bırakılır. Ocaktan alınan kuşburnu çayı 5- 10 dakika dinlenmeye bırakılır. Süzgeç yardımıyla fincana süzülür ve hazır hale gelir. Kuşburnu çayına limon veya bal ilave edilerek tüketilebilir. Aynı zamanda tarçın, nane ve ıhlamur gibi otlarla beraber hazırlanarak kış çayı olarak da tüketilmektedir. Kuşburnu çayının 100 gramı 254 kaloridir. 100 gramında 5. 19 gram protein, 36. 66 gram karbonhidrat, 0.15 gram yağ ve 42 gram lif bulunmaktadır. Aynı zamanda selenyum, çinko, potasyum, magnezyum, kalsiyum, sodyum, çinko, fosfor ve demir mineralleri bulunmaktadır. 

Kuşburnu Marmelatı Nasıl Yapılır?

Kuşburnu marmelatının 100 gramı 275 kalori değerindedir. 100 gramında 67.31 gram karbonhidrat ve 0.12 gram yağ bulunur. Aynı zamanda potasyum, kalsiyum ve magnezyum minerallerini içermektedir. Kuşburnu marmelatını hazırlamak için gerekli 3 malzeme bulunur. Bunlar 3 kg kuşburnu, 2 litre su ve 1.5 kg şekerdir. Marmelat için ince kabuklu ve etli kuşburnu seçilmesine dikkat edilmelidir. Kuşburnu marmelatı yapılış aşamaları aşağıdaki gibidir.

1. Kuşburnu marmelatını hazırlamak için ilk olarak kuşburnunun sapları ve uç kısımlarında bulunan tüyler bıçakla temizlenir. İki ucu ayıklanmış olan kuşburnular iyice yıkanmalıdır. 
2. Düdüklü tencereye alınan temizlenmiş kuşburnu , 40 ila 45 dakika yumuşayıncaya kadar haşlanır. 
3. Yumuşadığından emin olduktan sonra tencere içerisinde iyice ezilir. Bu şekilde bir sonraki aşamada süzgeçten daha kolay geçişi sağlanır. E
4. Ezilmiş kuşburnu sıcak iken delikli süzgeçten geçirilir. Kuşburnunun süzgeçten daha  rahat geçmesi için tahta kaşık yardımıyla bastırılabilir. 
5. 4. aşama birkaç defa tekrar edilir. Deliklerde tıkanma olmuşsa süzgeç yıkanmalı ve öyle devam edilmelidir. 
6. Süzgeç üzerinde kalmış olan posalar su eklenerek bastırılır ve posaların geçişi sağlanır. 
7. Süzgeç işlemi bittikten sonra süzgeç yıkanır ve püre halindeki kuşburnu tekrardan geçirilir. Süzgeç işleminin tekrarlanmasının sebebi tüy ve dikenlerden maksimum arınma sağlamaktır.
8. Kalan tüy ve dikenlerinden arınmak için püre ince tülbentten geçirilir.
9. Kepçeyle alınan kuşburnu tülbent üzerine eklenir ve iyice sıkılır. Püre kuşburnunun tamamı bu şekilde tülbentten geçirilir. 
10. Arındırılan kuşburnu tencereye alınır ve 1.5 kilo kadar şeker eklenir. 
11. 25 ila 30 dakika boyunca devamlı karıştırılarak orta kısık ateşte pişirilir. Tencerenin üstünde kalan köpükler bu aşamada temizlenmelidir. 
12. Kıvam kontrolü sağlandıktan sonra kuşburnu marmelatı sıcak bir şekilde kavanozlara alınır ve tüketime hazır hale gelir. 

Kuşburnu Yağı Nasıl Yapılır?

Kuşburnu çekirdeği yağı kuşburnunun çekirdeklerinden ayrılması ile elde edilir. Kuşburnundan çıkarılan çekirdekler kurumaya bırakılır. Sonrasında soğuk pres yöntemiyle sıkma makinelerine eklenir. Sıkma makinelerinde kuşburnu çekirdekleri sıkıştırılır ve içerisindeki yağ ile posa birbirlerinden ayrılır. Kuşburnu yağının başta cilt olmak üzere birden fazla faydası bulunmaktadır. Meme kanseri gibi bazı kanser hücrelerinin oluşum riskini azaltır. Kuşburnu yağında bulunan fenol, pektin, betakaroten ve C vitamini gibi bileşenler sayesinde kronik hastalıklarının oluşumunu engeller. Kan kolesterol seviyesini dengeler ve kalp damar hastalıklarından korur. Kolajen içeriğiyle bağ doku onarımını sağlar bu sayede cildin yaşlanmasını geciktirir ve cilt sorunlarını önler. Bununla beraber ciltte akne ve sivilceleri kurutucu özelliğe sahiptir. Vitamin ve mineral içeriğiyle bağışıklık sistemini korur, güçlü antioksidan etki gösterir ve serbest radikal oluşumunu engeller. Kuşburnu yağının dengeli miktarda tüketimi kan şekerindeki dalgalanmaları önler. İltihap oluşumunu engeller, mide hastalıklarını engeller. Kuşburnu yağı cilt üzerine doğrudan uygulanabildiği gibi cilt losyonların içerisine karıştırılarak da kullanılabilmektedir. 

Kuşburnu Nerede Yetişir?

Kuşburnunun asıl vatanı Türkiye olmakla beraber dünyanın diğer bölgelerine buradan yayılmıştır. Türkiye’ de kuşburnunun en çok yetiştiği yerler Karadeniz, Marmara ve Doğa Anadolu bölgeleridir. Ege ve İç Anadolu bölgelerinde daha seyrek olarak yetişmektedir. 

Kuşburnu Nasıl Toplanır?

Türkiye, kuşburnunun ana vatanıdır. Türkiye’ den diğer ülkelere yayıldığı ve dünyanın diğer ülkelerinde tüketilmeye başlandığı bilinmektedir. Türkiye’ de en çok Doğu Anadolu, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yetişmektedir. En verimli alanları nehir kenarları olarak görülmektedir. En iyi gelişimi zengin, kumlu ve gevşek topraklarda gösterir. Sulamaya pek ihtiyaç duymaz. Sulandığında ise meyveleri daha iri olarak verir. Kuşburnunun toplanması Ağustos ayının sonu Ekim ayının başına kadar sürmektedir. Kuşburnunu toplarken olgun olmasına, yumuşak olmamasına, yeşil olmamasına ve sert olmamasına dikkat edilir. Kuşburnu dikenli bir meyve olması sebebiyle eldivenle veya toplama makineleri ile toplanır. Dibinden çoğalan kök fidanlardan ayrılan kuşburnunun olgun tohumları toplandığında toprağa ekilebilir. Bu sayede tekrardan çoğaltma fırsatı elde edilir. 

Kuşburnu Nasıl Saklanır?

Ağaçtan toplanan kuşburnu doğru bir şekilde muhafaza edilemediğinde bozulma gösterebilen  bir meyvedir. Bu sebeple saklama koşulları büyük önem teşkil eder. Kuşburnu uzun süreli saklanmak isteniyorsa buzdolabı tercih edilmemelidir. Kuşburnunun buzdolabında taze olarak saklanma süresi 15 gündür. 15 günden uzun süren saklama isteniyorsa derin dondurucular doğru bir tercih olacaktır. Derin dondurucuda kuşburnunu yıl boyu saklamak mümkündür. Kısa süreli saklama için ise buzdolabı tercih edilebilir. Buzdolabında saklanacak olan kuşburnunun hava ile teması kesilmeli, saklama poşetleri içerisinde buzdolabına yerleştirilmelidir. Hava ile yeterince teması kesilmediğinde kısa süre içerisinde kuşburnunda bozulma görülür. Diğer bir saklama yöntemi ise kurutmadır. Kurutulan kuşburnu yıl boyunca bozulmadan kalır.

Kuşburnu Nasıl Kurutulur?

Kuşburnu iki farklı yöntemle kurutulur. Bunlar fırında kurutma ve güneşte kurutma yöntemidir. Aralarındaki fark ise kurutma süreleri ve sıcaklık dereceleridir. Güneşte kurutmak için yağışlı olmayan olabildiğince güneşli bir gün seçilmelidir. Pamuklu beze veya kafes tepsisine kurutulmak istenen kuşburnu yerleştirilir. Nemin buharlaşması için güneşte 5 ila 7 gün bekletilir. Eşit kuruma sağlamak için belirli aralıklarla karıştırılır. Fırında kurutmak için önceden yıkanmış olan kuşburnu tepsiye yerleştirilir. Fırına koyulan kuşburnu 100 santigrat derecede 10 dakika süre ile fırında tutulur. Sonrasında 50 santigrat dereceye düşene kadar her 10 dakikada bir 10’ ar derece düşürülerek fırında tutulur. Fırından çıkarılan kuşburnu dışarıda bir süre kadar bekler.