Kolajen Nedir?

İnsan vücudunda en çok bulunan proteinlerden biri olan kolajen, kemiklerde, kaslarda, deride ve tendonlarda bulunur. Kolajen, vücuda güç veren bir yapıya sahiptir. Bağ dokusunun önemli bir bileşenidir. Vücudun hücreleri bir arada tutması için en önemli proteinlerden biridir. Aynı zamanda cilde güç ve elastikiyet kazandırarak fiziksel görünümünüzü korumanıza fayda sağlar.

Kolajen Ne Demek?

Sert, çözünmeyen, lifli bir protein olan kolajen aslında bir moleküldür. İnsan vücudunda bol miktarda kolajen bulunur. Dokuları yapıştırıcı gibi bir arada tutması nedeniyle bağ doku için oldukça önemlidir. Her ne kadar farklı görevleri de olsa, vücut yapısını koruyan temel maddelerden biridir. 

Kolajenin Özellikleri Nedir?

Kolajen pek çok özelliği bünyesinde barındırmaktadır. Yaklaşık olarak 28 çeşit kolajen bulunmaktadır. Bu çeşitlerin birçoğu güçlü, esnek, uzun ve ince yapılar olan fibrillerden oluşur. Ciltte yer alan kolajen, güç ve elastikiyet sağlar. İnsanlar yaşlandıkça kolajen seviyelerinde de düşüş olur.

Kolajenin Faydaları Nedir?

Kolajenin faydaları şunlardır:

• Kolajen, cildin nem dengesini düzenleyerek cilt esnekliğini arttırır. 
• Kırışıklıkları engelleyerek genç görünmeye yardımcı olur. 
• Kas kütlesinin artmasında önemli moleküllerden biri kolajendir. 
• Kıkırdak üretimine yardımcı olan bir proteindir. 
• Kemiklerin uç kısımlarında yer aldığı için kemikleri aşırı aşınmaya karşı korur. 
• Eklemlerin daha rahat bir şekilde hareket etmesine yardımcı olarak bu bölgelere yaşanabilecek ağrıların önüne geçer. 
• Düzenli kolajen takviyelerinin kullanılması; damar tıkanıklığına neden olabilecek kolesterol, damar sertleşmesi gibi faktörleri iyileştirmeye yardımcı olur.
• Saç sağlığı için çok önemli olan kolajen, saçların dökülmesi ve beyazlamasına neden olabilecek serbest radikalleri ortadan kaldırır. 

Kolajenin Zararları Nedir?

Kolajen takviyesi sonucunda çok önemli bir kolajen yan etkisi rapor edilmemiştir. Yalnızca aşağıdaki yan etkiler görülebilir:

Sindirim Sorunları: Bazı kişiler kolajen takviyeleri aldıktan sonra mide bulantısı, kabızlık veya ishal gibi sindirim problemleri yaşayabilir.

Alerjik Reaksiyonlar: Kolajen genellikle hayvansal kaynaklardan elde edildiği için, bu kaynaklara alerjisi olan kişilerde cilt döküntüleri, kaşıntı veya nefes almada zorluk gibi alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir.

Kilo Alımı: Kolajen protein bazlı bir takviyedir ve bazı formları kalorili olabilir. Yüksek dozlarda alındığında kilo alımına neden olabilir.

Yüksek Kalsiyum Seviyeleri: Özellikle deniz ürünlerinden elde edilen kolajen takviyeleri, vücutta kalsiyum seviyelerinin yükselmesine yol açabilir. Bu durum halsizlik, mide bulantısı ve kalp ritmi bozuklukları gibi belirtilere neden olabilir.

Tat ve Koku Değişiklikleri: Kolajen takviyeleri bazı insanlarda ağızda kötü tat bırakabilir ya da bazıları balık ya da hayvansal kaynaklı olanları tükettiğinde ağız kokusu hissedebilir.

Kolajen Tipleri Nelerdir?

Kolajenin etki ettiği bölgeye ve faydasına göre farklı tipleri bulunmaktadır. Kolajen tipleri aşağıda verilmiştir

Tip 1 kolajen

Doğal kolajen olarak da bilinen tip 1 kolajen, deride, tendonlarda, bağlarda ve kemikte bulunan bir proteindir. Yara iyileşmesinde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Ancak, tip I kolajeni ağızdan almanın herhangi bir yararlı etkisi olup olmadığı konusu hala tartışmaya açık bir konudur. 

İnsanlar genellikle sağlıklı bir cilt yapısını, saçları ve tırnakları desteklemek için tip I kolajen kullanır. Ayrıca osteoartrit, skleroderma ve diğer birçok durum için de kullanılmıştır, ancak bu kullanımları destekleyecek yeterli bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır. 

Tip 2 kolajen

Vücuttaki kıkırdağın ana bileşeni olan tip 2 kolajen, vücudun ağrı ve şişlikle mücadele eden kimyasallar üretmesine yardımcı olur. Tip 2 kolajen, kıkırdağa gerilme mukavemetini ve elastikiyetini veren, böylece eklemleri desteklemesini sağlayan şeydir. Fibronektin ve diğer kolajenlerin yardımıyla bağlanma sürecine yardımcı olur. Özellikle tavuk eti, tip 2 kolajen açısından en zengin besin kaynaklarından biridir. 

Tip 3 kolajen

Tip 3 kolajen, cildin ve organların oluşturan hücre dışı matrisin ana bileşenidir. Kan dokusunu oluşturmaya yardımcı olurken cildin esnekliğini ve sıkılığının da korunmasını sağlar. Sindirim sistemini desteklemesi, kemik oluşumuna katkıda bulunması, organları desteklemesi tip 3 kolejnin diğer faydalarıdır. 

Kolajen Eksikliği Nedir?

Vücutta kolajen miktarının düşmesi sonucunda kolajen eksikliği sorunu yaşanabilir. Bu eksiklik, ciltte kırışıklıklara, kırılgan kemiklere, saç incelmesine hatta depresyon gibi semptomlara yol açabilir. İnsan vücudu kolajen üretse de zayıf bir beslenme düzeni ile kolajen eksikliği sorunu yaşamak mümkündür. Yaşlanma ve bazı sağlık sorunları da vücudun ürettiği kolajen miktarını ve kalitesini de azaltabilir.

Kolajen eksikliği sonucunda birçok semptom görülebilir. En ciddi ve sık görülen semptomların arasında eklem ağrısı gelir. Kıkırdak, sağlıklı eklemler için gereklidir ve kolajen, yapısının önemli bir parçasıdır. Kolajenin eksikliği, eklemlerde zamanla aşınmaya ve ağrılara neden olur. Eklem ağrısı gibi eklem sertliği de birinin eklem ağrısı olsun veya olmasın yaşayabileceği bir kolajen eksikliği belirtilerindendir. Kolajen azaldıkça kas kütlesi zayıflar ve fazla yük eklemlerin üzerine biner. Kolajen eksikliğinin zayıflattığı bir diğer kas ise gastrointestinal sistemi kaplayan düz kaslardır. Bu kaslardaki sorunlar, bağırsak sendromu ve IBS gibi sorunlara neden olabilir. 

Kolajen eksikliği sonucunda görülen semptomlardan biri ise cilt bütünlüğünün azalmasıdır. Vücudunuz yaşlılık veya başka bir durum nedeniyle daha az kolajen üretiyorsa, cildiniz dolgunluğunu ve elastikiyetini zamanla kaybeder. Bu nedenle göz çevreniz ve elmacık kemiklerinizde çukurlar oluşabilir. 

Kolajen Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Kolajen eksikliğini tespit etmenin tek yolu, eksiklik sonucunda oluşan belirtilerin dikkate alınmasıdır. Kolajen eksikliği belirtileri ile karşı karşıya olan bir birey, acil olarak doktoruna başvurmalı ve beslenme programına kolajen takviyeleri eklemelidir. 

Kolajen Takviyesi Nedir?

Hap, tol ve bazı gıdalar şeklindeki oral kolajen takviyelerine ve cilt için yapılan kolajen takviyeli krem ve serumlara  kolajen takviyesi denir. Kolajen takviyeleri, proteinin yapı taşları olan amino asitler açısından oldukça zengin takviyelerdir. Aynı zamanda bazı markalar, ürünlerine C vitamini, biotin veya çinko gibi sağlıklı cilt ve saçla ilgili ek besinler ekleyebilirler. 

Bu takviyeler üzerine yapılan çalışmaların büyük bölümü eklem ve cilt sağlığı ile ilgilidir. Her ne kadar daha tam olarak tatmin edici sonuçlar ortaya çıkmasa da kolajen takviyelerinin cilt elastikiyetini iyileştirdiğine dair ciddi kanıtlar vardır. Kolajen takviyelerinin dezavantajlarından biri, tam olarak ne içerdiğinin bilinmemesidir. Bundan dolayı bunları kullanacak olan bir tüketici, kullanmadan evvel ciddi bir araştırma içerisine girmelidir. 

Bununla birlikte kullandığınız kolajenin içeriği oldukça önemlidir. Balık kolajeni, sığır kolajeni gibi çeşitleri bulunmaktadır. Size uygun kolajen takviyesini seçmek için ihtiyacınızı, kullanım formu tercihinizi ve kullanım dozunuzu belirlemeniz gerekir.

Kolajen Takviyesinin Faydaları Nedir?

Kolajen takviyeleri, çeşitli sağlık yararlarının yanında, çok daha az risk barındırması nedeniyle avantajlı supplementlerden biri olarak kabul edilir. Genel olarak bilinen faydaları şunlardır: 

• Takviyeler kas kütlesini geliştirebilir.
• Kemik kaybını önler.
• Eklem ağrılarını hafifletir. 
• Cilt kırışıklıkları ile kuruluğunu azaltarak cilt sağlığına katkıda bulunur.  

Bunların dışında kilo verme, bağırsak sağlığı ve beyin sağlığı gibi farklı faydaları da olduğu düşünülse de bu iddiaları destekleyecek araştırmalar bulunmamaktadır. Kolajen içeren gıdaların takviyelerle aynı faydaları sağlayıp sağlamadığı da halen araştırılan konulardan biridir.  

Kolajen Nasıl Kullanılır?

Kolajen, cilt sağlığını desteklemek, eklem ağrılarını hafifletmek ve genel vücut esnekliğini artırmak için kullanılan popüler bir besin takviyesidir. Kolajen nasıl kullanılır? sorusuna kısa bir cevap vermek gerekirse:

Kolajen takviyesini genellikle sabah aç karnına ya da günün herhangi bir öğününde su, smoothie, kahve veya yoğurt gibi içeceklere ekleyerek tüketebilirsiniz. Toz, kapsül veya sıvı formunda bulunabilen kolajeni, ihtiyacınıza göre günlük olarak düzenli kullanmanız önerilir.

Bununla birlikte son zamanlarda tüketimin kolaj olması için gummy formunda kolajenler de üretilmiştir.

Ürünün türüne ve yaşa göre kolajen kullanımı değişebilir, bu nedenle kullanmadan önce ürün etiketi üzerindeki talimatları takip etmek önemlidir. Özellikle cilt elastikiyeti, saç ve tırnak sağlığı gibi konularda etkili sonuçlar almak için kolajeni en az 8-12 hafta boyunca düzenli olarak kullanmanız önerilir.

Kolajen Hapı Nasıl Kullanılır?

Kolajen hapı günün her saatinde aç veya tok karna alınabilir; ancak yapılan araştırmalar, mide asidinin kolajeni denatüre ederek işe yaramaz bir hale getirmesinin mümkün olduğu sonucunu ortaya koymuştur. Bundan dolayı aç karna alınması tavsiye edilmektedir. Cilt takviyesi olarak kullanacaklar için cildin daha taze olduğu sabah saatlerinde alınması önerilmektedir. 

Kullanılması Gereken Kolajen Miktarı Nedir?

Almanız gereken kolajen miktarı, hangi formu aldığınıza ve neden aldığınıza bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Hidrolize kolajen, diğer türlerden daha kolay emildiği için genellikle supplementlerde kullanılır. Sıcak ve soğuk içeceklere, çorbalara ve hatta unlu mamullere koyulabilmesi için toz veya kapsül şeklinde satılır. Yapılan klinik çalışmaları sonucunda, bir yetişkinin her gün her gün 2,5-15 gram arasında hidrolize kolajen peptidi almasının güvenli olacağı saptanmıştır. Denatüre edilmemiş kolajen ise günde 10-40 mg arasında sınırlandırılmıştır. Bu takviyelerin, yaş ve cinsiyet grubunuza göre daha hassas bir belirlemesini yapmak için doktorunuza ya da beslenme uzmanınıza danışmanız önerilmektedir. 

En İyi Kolajen Markaları 

En iyi kolajen markaları ihtiyaca ve kullanım formuna göre değişmektedir. Bu noktada toz, kapsül, şase ya da sıvı gibi formlarda karar verip, bununla birlikte kullanacağınız kolajen tipinizi belirleyerek marka seçimi yapabilirsiniz. Kişiye göre tavsiye edilen kolajen markası değişiklik gösterebilir ancak öne çıkan ürünler bulunmaktadır.